ΤΟΠΙΚΑ

175 κτίρια «ρημάζουν» μέσα στον Βόλο

175-κτίρια-ρημάζουν-μέσα-στον-βόλο-616820

Συμβάλλουν στην υποβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος, ενώ προκαλούν κινδύνους – Σχέδιο αστικής αναζωογόνησης από το υπουργείο μετά τις καταρρεύσεις κτιρίων στην Αθήνα

Ξημερώματα της προηγούμενης Κυριακής. Κάτοικοι του Κεραμεικού λαχτάρησαν όταν στη γειτονιά ακούστηκε ένας εκκωφαντικός θόρυβος, που έμοιαζε λες και έσκασε βόμβα. Ηταν ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο που κατέρρευσε. Τα μπάζα του παλιού σπιτιού προκάλεσαν ζημιές σε δύο σταθμευμένα αυτοκίνητα, θα μπορούσαν όμως να γίνουν και χειρότερα. Οι πρόσφατες καταρρεύσεις κτιρίων σε Γκάζι και Πνύκα στην καρδιά της πρωτεύουσας έφεραν με τον πιο επιτακτικό τρόπο στο προσκήνιο το πρόβλημα των εγκαταλελειμμένων κτιρίων. Ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Ακης Τσελέντης σχολίασε στην προσωπική του σελίδα στο Facebook ότι «εκατοντάδες παλιά σπίτια κρέμονται πάνω από τα κεφάλια μας και φου να τους κάνεις γκρεμίζονται». Σε παρέμβασή του ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Δημαράς ανέφερε ότι μόνο στην Αθήνα υπολογίζονται σε περίπου 1.400, εκ των οποίων σχεδόν τα 600 είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα είτε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, είτε και από το υπουργείο Πολιτισμού.

Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ

Εγκαταλελειμμένα και ετοιμόρροπα κτίρια δεν υπάρχουν όμως μόνο μέσα στην πρωτεύουσα. Ερευνα πεδίου που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο ιστορικό κέντρο του Βόλου κατέδειξε ότι στην πόλη ο αριθμός των εγκαταλελειμμένων ιδιοκτησιών ανέρχεται στις 175, εκ τον οποίων οι 13 είναι οικόπεδα. Από αυτά, τα 6 ήταν κηρυγμένα διατηρητέα, το 10% κοινώς ετοιμόρροπα, το 51% εμφάνιζε σημαντικές φθορές, ενώ το 83% ήταν ημιτελές (γιαπιά). Επίσης παρατηρήθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εγκαταλελειμμένων ιδιοκτησιών, όπως αυτά καταγράφηκαν, αποτελούν εστίες μόλυνσης, επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία. Ως κτίρια με αισθητική αξία αξιολογήθηκαν μόνο τα 11 από το σύνολο των 162 εγκαταλελειμμένων κτιρίων.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος «Ανάπλαση και αναγέννηση ιστορικών κέντρων» του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Αστική ανάπλαση και ανάπτυξη» του τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τον Μάρτιο του 2018.

Στην έρευνα συμμετείχαν οι φοιτητές Αννα – Ροσκάγια Βούζα, Ελένη – Αννα Θωμοπούλου, Κωνσταντίνος Κούντριας, Αθανάσιος Οικονόμου, Ιωάννα Τσαπούρη υπό την επίβλεψη της καθηγήτρια του μαθήματος Μαριλένας Παπαγεωργίου.

Η έρευνα αφορά στην περιοχή του Βόλου που ξεκινά από τα Παλιά δυτικά του σιδηροδρόμου, εκτείνεται κατά μήκος του λιμανιού και έως το ύψος της Ερμού και φθάνει μέχρι την εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

Το 10% είναι ετοιμόρροπα

Στην επιτόπια έρευνα και απογραφή εντοπίστηκαν διάσπαρτα στην περιοχή 175 κτίρια. Από αυτά τα 162 δηλαδή το 89% είναι εγκαταλελειμμένα κτίρια και 13 (το 8%) είναι κενά οικόπεδα.

Από το σύνολο των εγκαταλελειμμένων κτιρίων τα 66 (ποσοστό 43%) είναι ισόγεια, τα 62 διώροφα (ποσοστό 40%) και λιγότερα άνω του ενός ορόφου. Μάλιστα η πλειονότητά τους αφορά σε παλιά σπίτια σε ποσοστό 54%. Το 12% αφορά σε κτίρια που λειτουργούσαν ως μαγαζιά στο ισόγειο και ως κατοικία στον όροφο. Επίσης ένα ποσοστό της τάξης του 12% ήταν αποκλειστικά μαγαζιά, εκ των οποίων τα 11 (7%) αποθήκες, 8 (5%) πρώην βιοτεχνίες – βιομηχανίες και 16 (10%) είχαν άλλες χρήσεις π.χ. ξενοδοχείο, καφετέρια, κλινική, γραφεία.

Το 93% των εγκαταλελειμμένων κτιρίων παρουσιάζει φυσική εγκατάλειψη, ενώ το 5% λειτουργική. Από το σύνολο των κτιρίων που παρουσιάζουν φυσική εγκατάλειψη το 51% (78 κτίρια) εμφανίζει σύμφωνα με την έρευνα σημαντικές εξωτερικές φθορές, το 39% (59 κτίρια) εκτεταμένες φθορές και το 10% (σύνολο 16 κτίρια) αξιολογήθηκαν ως ετοιμόρροπα.

Από το Δημαρχείο έως τη Μεταμόρφωση

η μεγάλη συγκέντρωση εγκαταλελειμμένων

Σύμφωνα με στοιχεία της Πολεοδομίας του Δήμου Βόλου, στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν δέκα εγκαταλελειμμένα κτίρια που είναι προτεινόμενα για ένταξη σε καθεστώς προστασίας από τον Δήμο από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Επίσης υπάρχουν έξι εγκαταλελειμμένα που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα από το υπουργείο Πολιτισμού.

Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις εγκαταλελειμμένων κτιρίων εντοπίζονται ανατολικά του Δημαρχείου έως και τον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως. Συγκεκριμένα στην περιοχή μεταξύ των οδών 2ας Νοεμβρίου, Δημητριάδος και Ερμού και γύρω από αυτές έχουν καταγραφτεί τα 43 από τα 175 εγκαταλελειμμένα ακίνητα, παρά το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περιοχή συγκεντρώνονται πολιτιστικές υποδομές, χώροι εκπαίδευσης και διοίκησης και διέρχεται ο πλέον εμπορικός πεζόδρομος της πόλης, η Ερμού.

Σύμφωνα δε με την έρευνα η ύπαρξη πληθώρας εγκαταλελειμμένων κτιρίων στο κέντρο της πόλης έχει αντίκτυπο στο οικονομικό, κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον της πόλης, καθώς επίσης και στη δημόσια υγεία και στην ασφάλεια των κατοίκων.

Σχέδιο αστικής αναζωογόνησης προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος

Σε ανακοίνωσή του ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Δημαράς με αφορμή τις καταρρεύσεις εγκαταλελειμμένων κτιρίων, μιλά για την εκπόνηση σχεδίου αστικής αναζωογόνησης με μπροστάρισσες την Πολιτεία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

«Τα κτίρια αυτά αποτελούν μια ωρολογιακή βόμβα για τη ζωή της πόλης από άποψη στατική, δομική, υγιεινής, πυρός, αισθητικής, θέτοντας σε διαρκή κίνδυνο κάτοικους και επισκέπτες και αποτελώντας μία βασική παράμετρο υποβάθμισης στις πόλεις μας. Επιπλέον αποτελούν ένα ανυπολόγιστης αξίας απόθεμα πολιτιστικής κληρονομιάς και ιστορικής μνήμης το οποίο ανά πάσα στιγμή κινδυνεύει να χαθεί ανεπιστρεπτί. Το κυριότερο, όμως, συνιστούν ένα τεράστιο αναξιοποίητο κεφάλαιο – ένα κενό – για τις πόλεις και την κοινωνία, που ειδικά ενόψει της εμμένουσας κοινωνικό-οικονομικής κρίσης, δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιτρέπουμε να απαξιώνεται καθημερινά.

Η Πολιτεία και η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουν την υποχρέωση να παρέμβουν άμεσα για να ανατρέψουν αυτήν τη ζοφερή κατάσταση. Ομως δυστυχώς, οποιαδήποτε λύση παρεμποδίζεται από την αποσπασματικότητα και πολυπλοκότητα των σχετικών πολεοδομικών, αστυνομικών κ.ά. διατάξεων, την αναποτελεσματικότητα ή και ανυπαρξία των φορέων ελέγχου και επιβολής κυρώσεων, την πολυδιάσπαση ή και επικάλυψη των αρμοδιοτήτων σε διάφορους φορείς, την έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων και σύνδεσης με την οικονομική ζωή της πόλης, και κυρίως την απουσία ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου διαχείρισης του προβλήματος.

Από τον Σεπτέμβριο έχει συσταθεί με πρωτοβουλία μου ομάδα εργασίας για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου αστικών αναπλάσεων, που εργάζεται πυρετωδώς υπό την καθοδήγησή μου, προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο, επιχειρησιακό θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει την αστική αναζωογόνηση, τον σχεδιασμό ή και επανασχεδιασμό των πόλεων και την υλοποίηση προγραμμάτων αστικής ανάπλασης με στόχο την αειφορία και ανθεκτικότητα των οικισμών.

Κομβικό μέρος αυτής της προσπάθειας είναι η διαχείριση, προστασία και αξιοποίηση τόσο γενικά των εγκαταλελειμμένων κτιρίων όσο και ειδικά των διατηρητέων εξ αυτών».

Οι άξονες των προτάσεων του υπουργείου είναι επιγραμματικά οι εξής:

ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ: Αυστηρές προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους ως εγκαταλελειμμένων. Ανάληψη χρήσης από Ο.Τ.Α. σε συνεργασία με Ν.Π.Ι.Δ.- Ν.Π.Δ.Δ. μέσω προγραμματικών συμβάσεων. Μη αξιοποιήσιμα με άλλο τρόπο κτίρια διατίθενται, είτε για στέγαση ευαίσθητων ομάδων είτε για κοινόχρηστους χώρους μετά από κατεδάφιση. Συναίνεση για επεμβάσεις με 60% ιδιοκτητών. Καταγραφή σε ενιαία βάση πολεοδομικών πληροφοριών (Ηλεκτρονική Πολεοδομική Ταυτότητα Δήμου ν. 4495/2017). Εξέταση προσωρινών χρήσεων έστω και δυσμενέστερων στα πλαίσια επέμβασης. Υποχρεωτική παροχή στοιχείων ιδιοκτητών από Κτηματολόγιο σε Ο.Τ.Α. και Δημόσιο.

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ: Σύσταση Δομής Διαχείρισης με διαθεσμικό χαρακτήρα.

Δημιουργία ενιαίου αρχείου διατηρητέων – αξιόλογων κτιρίων. Προτείνονται κίνητρα για φύτευση ακαλύπτων. Προωθείται ο βιοκλιματικός σχεδιασμός τους. Θεσπίζονται οικονομικά κίνητρα υπέρ ιδιοκτητών (απαλλαγή από Ε.Ν.Φ.Ι.Α. και μείωση Φ.Π.Α. για επισκευές, επιχορηγήσεις για συντήρηση και επανάχρηση) και αντικίνητρα για εγκατάλειψη – κατάρρευση διατηρητέων κτιρίων και συνόλων (πρόστιμα, κυρώσεις).

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου