Η Ελενα Νταβλαμάνου και η Αθανασία Ελευθερούλη μιλούν στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για «Το αγόρι από τον κόσμο των χρωμάτων»
Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Δύο Βολιώτισσες εκπαιδευτικοί με ευαισθησία και συγγραφικό ταλέντο ένωσαν τις δυνάμεις τους και άνοιξαν διάπλατα το παράθυρο στην φιλαναγνωσία.
Με αφορμή την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου της Ελενας Νταβλαμάνου και της Αθανασίας Ελευθερούλη «Το αγόρι από τον κόσμο των χρωμάτων» από την «Ηρα Εκδοτική», σε εικονογράφηση της Πανωραίας Χριστοπούλου, την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου στις 6.30 το απόγευμα στο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης ΕλΛα, συνομιλούμε με τις δύο συγγραφείς στον κυριακάτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ. Οι συγγραφείς ξεφυλλίζουν τις σελίδες του βιβλίου και ξεδιπλώνουν εικόνες μαγικές, που μεταφέρουν ταυτόχρονα κοινωνικά μηνύματα σε μικρούς και μεγάλους.
Κυκλοφόρησε το βιβλίο σας με τον τίτλο «Το αγόρι από τον κόσμο των χρωμάτων» από την «Ηρα Εκδοτική». Για ποιο λόγο επιλέξατε το συγκεκριμένο θέμα;
Ε.Ν. «Το αγόρι από τον κόσμο των χρωμάτων» είναι η ιστορία του Αλέξη, ενός μικρού αγοριού που πληγώνεται από τα λόγια των γονιών του, οι οποίοι τον μαλώνουν καθημερινά για την κακή σχολική του επίδοση. Ομως εκείνος δεν μιλά ποτέ. Θέλει να πει πολλά, μα φοβάται πως αν μιλήσει θα χάσει την καθημερινότητά του. To μόνο που θέλει είναι να χαθεί… σε έναν άλλο κόσμο… μέσα στον μαγικό κόσμο των χρωμάτων, όπου εκεί σίγουρα θα είναι όλα πιο ήσυχα, πιο όμορφα, πιο φωτεινά. Ενα φθινοπωριάτικο πρωινό, ένα κορίτσι, η Φωτεινή, όμορφο και φωτεινό σαν ηλιαχτίδα, θα αλλάξει τη ζωή του για πάντα. Μια δυνατή φιλία θα τον κάνει να πιστέψει στον εαυτό του, να βρει τη δύναμη μέσα του για να προχωρήσει θαρρετά προς τον δρόμο της πραγματοποίησης του ονείρου του και να αποδείξει ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ταλέντο, τις δικές του ικανότητες.
Α.Ε. Συνήθως γράφονται ιστορίες που αφορούν στη σχέση παιδιού και γονιού και όχι στη σχέση γονιού και παιδιού. Οι προβληματισμοί και το άγχος των γονιών του Αλέξη είναι μία καθημερινότητα για όλους τους γονείς. Ο κόσμος των μεγάλων είναι γεμάτος με προσδοκίες, απαιτήσεις. Πίσω από τη φράση «θέλαμε κάτι καλύτερο για το παιδί μας» κρύβεται όλο το άγχος και η ανασφάλεια των γονιών. Τα παιδιά σαν τον Αλέξη και τη Φωτεινή ξέρουν να επικοινωνούν και να ακούν με την καρδιά, το μυαλό και το σώμα τους. Μας θυμίζουν ξανά πως η φιλία, η ενθάρρυνση, η αποδοχή, η υποστήριξη, η εμπιστοσύνη, η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων μπορούν να κάνουν τον κόσμο μας καλύτερο. Η αναγνώριση και ο σεβασμός της προσωπικότητας των παιδιών είναι η πιο απαιτητική, αλλά και η πιο συναρπαστική μας αποστολή ως γονείς.
Πώς προέκυψε η συνένωση συγγραφικών δυνάμεων και η συγκεκριμένη συνεργασία;
Ε.Ν. Οταν δύο άνθρωποι, μετά από πολλά χρόνια γόνιμης συνεργασίας και φιλίας, έχουν φτάσει σε σημείο να επικοινωνούν μόνο με τα μάτια, τότε ήταν αναπόφευκτο να ενώσουν τις πένες τους και να δημιουργήσουν μια τρυφερή ιστορία για τη φιλία, την ενθάρρυνση, την αγάπη και την εμπιστοσύνη, κάποια από τα στοιχεία που έχω εκτιμήσει στον χαρακτήρα της Αθανασίας.
Α.Ε. Με την Ελενα δουλεύουμε πολλά χρόνια μαζί. Εκτός από συνάδελφοι, είμαστε φίλες. Η Ελενα είναι ένας άνθρωπος δημιουργικός, με ιδιαίτερα χαρίσματα, με πολλή αγάπη για τα παιδιά και τα βιβλία, που με τις δράσεις της και το εργαστήρι της «Το κουβάρι με τα παραμύθια» προωθεί τη φιλαναγνωσία.
Το θέμα του βιβλίου σας, καθώς και οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται σε αυτό μπορούν να αποτελέσουν ένα ιδιαίτερα αξιόλογο εκπαιδευτικό υλικό για τη σχέση γονέων και παιδιών, την απόρριψη, τη φιλία, την πίστη στο ταλέντο. Ποια είναι ή πρέπει να είναι, κατά τη γνώμη σας, η θέση της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση και κατά πόσο θεωρείτε ότι μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, όπως η ενδοοικογενειακή λεκτική βία.
Ε.Ν. H θέση της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση πρέπει να είναι συνεχής και σταθερή, αποδεσμευμένη από κάθε μορφή σχολικής υποχρέωσης. Οι δημιουργικές αναγνώσεις στην τάξη πρέπει να έχουν ως στόχο την αισθητική απόλαυση, την αναγνωστική εμπειρία, την κριτική σκέψη. Τα φαινόμενα του εκφοβισμού, της απομόνωσης και της απόρριψης είναι δυστυχώς μέρος τη καθημερινότητάς μας. Αν ένα ή πολλά ακόμη βιβλία, με προτεινόμενες δραστηριότητες για τους εκπαιδευτικούς, καταφέρουν να προβληματίσουν και να ταρακουνήσουν βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις, αυτό θα είναι μια μικρή «νίκη» σε έναν αγώνα μεγάλης διάρκειας.
Α.Ε. Η παιδική λογοτεχνία ενημερώνει τα παιδιά για κοινωνικά θέματα και τρόπους διαχείρισής τους προτού ακόμη έρθουν σε επαφή με αυτά. Τα μαθαίνει να ζουν σε αρμονία με τον εαυτό τους και με τους άλλους. Ενα καλό λογοτεχνικό βιβλίο αναλύεται, συζητείται, γίνεται τροφή για σκέψη. Εκπαιδεύει τον νου και την ψυχή. Αρα η θέση του κρίνεται αναγκαία στη σχολική τάξη.
Θεωρείτε το παιδικό κοινό ώριμο αναγνωστικό κοινό;
Ε.Ν. Θεωρώ ότι τα παιδιά είναι οι πιο αυθεντικοί αναγνώστες. Εντιμα και ειλικρινή, δεν έχουν τον παραμικρό ενδοιασμό να εκφράσουν την οποιαδήποτε δυσαρέσκεια ή αδιαφορία εάν αυτό νιώθουν. Πιστεύω ότι τα παιδιά είναι οι πλέον αξιόπιστοι κριτικοί των έργων μας. Εχουν ένστικτο και αφουγκράζονται εύκολα ένα καλό βιβλίο, ιδιαίτερα όταν αυτό μιλά στην καρδιά τους.
Α.Ε. Πιστεύω ότι τα παιδιά κρίνουν με αυστηρότητα αυτό που διαβάζουν. Ο αναγνώστης παιδί είναι ο πιο απαιτητικός αναγνώστης, αυτός που διαβάζει μόνο ό,τι του αρέσει και αν του αρέσει. Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν, ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος… Από τα βιβλία αναζητούν τη διασκέδαση, θέλουν να γελάσουν, να ξεχαστούν, να ταξιδέψουν, να χαλαρώσουν, να σκεφτούν, χωρίς «πρέπει» ή «δεν πρέπει».
Τι πρέπει να κάνει ένας εκπαιδευτικός ή γονιός για να αγαπήσει το παιδί τα βιβλία;
Ε.Ν. Πιστεύω πως δεν υπάρχει ισχυρότερο μέσο από το παράδειγμα. Η αναγνωστική συμπεριφορά των γονιών καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη βιβλιοφιλία των παιδιών. Σε κάθε σπιτικό που «φιλοξενούνται» βιβλία με σεβασμό και αγάπη, τότε εκεί εκκολάπτονται συνειδητοποιημένοι φιλαναγνώστες. Βιβλία παντού στο σπίτι, βόλτες σε βιβλιοπωλεία, επαφή με τις βιβλιοθήκες και τα προγράμματά τους είναι μερικές συνήθειες που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αγαπήσουν το λογοτεχνικό βιβλίο. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια που κάνω για την προώθηση της φιλαναγνωσίας μέσα από το εργαστήρι μου για παιδιά «Το κουβάρι με τα παραμύθια» κάθε Σάββατο στο Τεχνοδρόμιο Πολιτισμού ΕλΛα. Νομίζω πως αν αντιμετωπίσουμε την αναγνωστική εμπειρία ως μια φυσική καθημερινή διαδικασία, τα αποτελέσματα θα είναι ορατά και αβίαστα. Στις μικρότερες ηλικίες νομίζω πως το διάβασμα βιβλίων μαζί με τον γονιό σε μια σταθερή ώρα της ημέρας, είναι επίσης σημαντικό για μια αδιάσπαστη σχέση ζωής. Φωτεινοί συνοδοιπόροι και καθοδηγητές μπορούν να γίνουν και οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων με τον ίδιο στόχο, μέσα από διάφορες δράσεις όπως διασκευή παραμυθιών, θεατρικές παραστάσεις, λογοτεχνικούς διαγωνισμούς κ.λπ.
Α.Ε. Να τα αγαπά και ο ίδιος. Να το δείχνει έμπρακτα στα παιδιά, να πηγαίνουν μαζί σε βιβλιοπωλεία ή στη βιβλιοθήκη του σχολείου και σε εκδηλώσεις, να διαλέγουν και να απολαμβάνουν τα βιβλία μαζί. Να τους μαθαίνει πώς να διαλέγουν ένα βιβλίο, ότι κοιτάμε την ιστορία, το οπισθόφυλλο, την εικονογράφηση. Το παιδί έτσι θα αγαπήσει σταδιακά το βιβλίο και θα επιλέγει μόνο του τι του αρέσει. Δεν ωφελεί να επιβάλλουμε στα παιδιά μας να διαβάσουν κάτι ή να λέμε ποιο βιβλίο είναι καλό και ποιο όχι. Το μόνο που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα κάτι τέτοιο είναι να τα απωθήσει από το διάβασμα. Αντίθετα, βοηθά πολύ να αφήνουμε τα παιδιά να διαλέγουν μέσα από μεγάλη γκάμα βιβλίων και να συζητάμε μαζί τους τι τους άρεσε, αλλά και τι δεν τους άρεσε. Από μωρά θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το βιβλίο, όπως και το παιχνίδι, χαρίζει απόλαυση. Μαζί με τα πρώτα πάνινα παιχνίδια πρέπει να βρίσκουν και τα πρώτα πάνινα βιβλία.
Μια ευχή για τους μικρούς αναγνώστες.
Ε.Ν. Να ζωγραφίσουν στον καμβά της ζωής τους με τα χρώματα που οι ίδιοι θα επιλέξουν, ακολουθώντας την καρδιά τους και έχοντας πάντα ως στήριγμα την αγάπη της οικογένειάς τους και την πίστη στον Θεό.
Α.Ε. Να είναι η ζωή τους πλημμυρισμένη από καλούς φίλους, από ανθρώπους που τους αγαπούν πραγματικά, γεμάτη χαρά και ευτυχία! Να ονειρεύονται, να προσπαθούν πάντα για το καλύτερο για εκείνους και να τολμούν!
Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση ή ρητό;
Ε.Ν. Δύο είναι οι φράσεις που έχω σαν οδηγό στη ζωή μου. Φάρο για μένα αποτελούν τα λόγια του Αntoine De Saint – Exupéry «Με την καρδιά βλέπει κανείς καθαρά…Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια», καθώς και η ρήση του Ν. Καζαντζάκη «Ο,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά».
Α.Ε. Θα ήθελα να κλείσω με μία φράση του Ναζίμ Χικμέτ: «Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει. Τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα. Κι αυτό που θέλω να σου πω, το πιο όμορφο απ’ όλα, δε σ’ το ‘χω πει ακόμα».
Από κοινού θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τη συμβουλευτική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια και αγαπητή φίλη κ. Ιωάννα Καλώτα, καθώς και τον γνωστό ζωγράφο κ. Δημήτρη Μοράρο για την τιμή που μας έκαναν να προλογίσουν το βιβλίο μας. Θερμές ευχαριστίες από καρδιάς και στην εκδότρια κ. Μαρία Αρφέ που αγκάλιασε το βιβλίο μας, στην εικονογράφο κ. Πανωραία Χριστοπούλου, που «έντυσε» με τις υπέροχες εικόνες της την ιστορία μας, στη μουσικό κ. Σοφία Καγιά, καθώς και στην ψυχή του ΕλΛα κ. Φωτεινή Φιλίππου, που έχει αναλάβει την οργάνωση της παρουσίασης με πολλές εκπλήξεις!
