Ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής μιλάει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ
Η γραφειοκρατία, η πολυνομία, το έλλειμμα αποτελεσματικότητας και οι σαθρές μικροδομές αποτελούν την κυριότερη «τροχοπέδη» για τις επενδύσεις τόσο στη Μαγνησία όσο και σε ολόκληρη τη χώρα. Οσο για τις ευκαιρίες… αυτές βρίσκονται στην αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, στον τουρισμό, την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, τη ναυτιλία, τον πολιτισμό και τη γεωργία.
Συνέντευξη στη ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ
Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ο Γιάννος Γραμματίδης, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής και Δημόσιας Διακυβέρνηση του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου που σήμερα θα βρίσκεται στο Βόλο για να μιλήσει στην ημερίδα που διοργανώνει το Επιμελητήριο Μαγνησίας μαζί με το Ινστιτούτο για την ανάπτυξη, τις μεταρρυθμίσεις και τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί.
Ποιές είναι οι ευκαιρίες που οφείλει να αξιοποιήσει η Ελλάδα προκειμένου να αυξήσει τον πλούτο και την απασχόληση;
Οι ευκαιρίες βρίσκονται στην αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, στον τουρισμό, την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, τη ναυτιλία, τον πολιτισμό και την γεωργία ιδιαίτερα μάλιστα εκμεταλλευόμενοι τη διεθνή ζήτηση για προϊόντα μεσογειακής διατροφής. Θα πρέπει να δεί την κρίση σαν ευκαιρία να αλλάξει το οικονομικό της μοντέλο και να γίνει πλέον χώρα ανταγωνιστική.
Γιατί δεν υπάρχουν μεγάλες ξένες επενδύσεις στη χώρα παρά την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας τα τελευταία χρόνια;
Ποιος σας είπε ότι βελτιώθηκε η ανταγωνιστικότητα της χώρας; Βελτιώθηκε τάχα το πρόβλημα της μη ανταγωνιστικής μας φορολογίας με όλες τις εκπλήξεις του; Βελτιώθηκε το πρόβλημα της ταχύτητας στην απονομή της δικαιοσύνης; Μειώθηκε η γραφειοκρατία; Αν βέβαια εννοείται την άνοδο της χώρας στον πίνακα διεθνούς κατάταξης της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφορικά με την ανταγωνιστικότητα θα σας πω ότι είναι αλήθεια, αλλά μόνο ονομαστικά. Αναφέρεται εκεί ο χρόνος και οι διαδικασίες σύστασης μιας εταιρίας, που όμως στην πράξη δεν είναι αλήθεια αφού το ΓΕΜΗ υπολειτουργεί. Είναι αλήθεια ότι είμαστε πρωταθλητές σ’ όλη την Ευρώπη ως προς την ποσότητα των μεταρρυθμίσεων, είμαστε όμως ουραγοί ως προς την εφαρμογή τους αφού μόνο ένα 15% από αυτές έχει εφαρμοσθεί. Αυτοί είναι μερικοί μόνο από τους λόγους που δεν υπάρχουν μεγάλες ξένες ή και ελληνικές επενδύσεις στη χώρα.
Ποιά είναι κατά τη γνώση τα δύο – τρία πιο βασικά πρακτικά εμπόδια για κάποιον ξένο που θέλει να επενδύσει στην Ελλάδα και ποια είναι σήμερα τα μεγαλύτερα προβλήματα στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας;
Σίγουρα η γραφειοκρατία, η πολυνομία, το έλλειμμα αποτελεσματικότητας, οι σαθρές μικροδομές. Πιστεύουμε ότι ιδιαίτερα οι μικροδομές είναι σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη και ότι εάν αυτές δεν διορθωθούν οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπτυξης θα πέφτει στο κενό. Οι κακές μικροδομές είναι τα μικρά στοιχεία σε ένα σύστημα τα οποία όμως μπορεί να αποβούν σημαντικά για την λειτουργία του συστήματος. Μπορούμε να φαντασθούμε τις κακές μικροδομές ως μια κολλώδη ουσία που εμποδίζει τα πράγματα να γίνονται. Για παράδειγμα η έλλειψη ηλεκτρονικής διασύνδεσης μεταξύ διοικητικών αρχών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κακή εξυπηρέτηση των πολιτών με σημαντικές έως απαράδεκτες καθυστερήσεις σε θέματα όπως από ένα πιστοποιητικό μέχρι την αδειοδότηση μια σημαντικής επένδυσης.
Ποιοί είναι οι βασικοί τομείς της ελληνικής οικονομίας που θα «σηκώσουν» το μεγαλύτερο βάρος στην αναπτυξιακή διαδικασία;
Οι βασικοί άξονες ανάπτυξης θα είναι ο ποιοτικός τουρισμός, συνδεδεμένος όμως με τον πολιτισμό, ο πρωτογενής τομέας και πιο συγκεκριμένα η γεωργία πού θα στηρίζεται στην αγροτοδιατροφική επιχειρηματικότητα, η ναυτιλία και η ακτοπλοία που θα στηρίζεται σε ποιοτική ναυτική εκπαίδευση και σ’ ένα ανταγωνιστικό νηολόγιο και η ενέργεια που θα πρέπει να στηρίζεται στην αξιοποίηση των εναλλακτικών πηγών της. Όλα αυτά όμως κάτω από την επίβλεψη ενός επιτελικού κράτους, μικρού κι ευέλικτου, που θα είναι φιλικό στον επιχειρηματία και γενικά στον πολίτη.
Κύριε Γραμματίδη, τι εννοούμε όταν λέμε οικονομική ανάπτυξη και πως θα επωφεληθούν οι πολίτες, οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι Ελληνες και πως βλέπετε την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σε πέντε και σε δέκα χρόνια;
Αλλο πέντε κι άλλο δέκα χρόνια. Και τα δυό μαζί όμως είναι λίγα για να δημιουργηθεί μία νέα παραγωγική μηχανή για την παραγωγή προϊόντων διεθνώς εμπορεύσιμων έτσι ώστε να βελτιώσουμε το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, να φέρουμε φρέσκο συνάλλαγμα που θα μειώσει την εξάρτησή μας από τά δανεικά. Αναφέρομαι βέβαια στο ιδιωτικό χρέος, πού όμως είναι συνδεδεμένο με το δημόσιο. Παράλληλα πρέπει να ενταθεί ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων και της εφαρμογής τους ώστε να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Μόνο μετά από την πάροδο δεκαετίας κάτω από τις παραπάνω προϋποθέσεις μπορούμε να ελπίζουμε σε ανάπτυξη. Πρώτα όμως πρέπει να μαζέψουμε τις ζημιές μας. Πιστεύουμε ότι αυτή η σχεδιασμένη και σωστά εκτελεσμένη αντίδραση θα έπρεπε να είναι και η πολιτική για την έξοδο της χωράς από την κατηφόρα της κρίσης. Θα έπρεπε να υπάρχει μια συνετή και ρεαλιστική στρατηγική με σταθερές κινήσεις υλοποίησης και με στόχο την ανάπτυξη.
Πώς όμως θα επιτευχθεί αυτό;
Σε πρώτο στάδιο θα έπρεπε να σταματήσουμε την πτώση περιορίζοντας την. Μετά το σταμάτημα της πτώσης αυτό που θα έπρεπε να γίνει είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός αναπτυξιακού σχεδίου. Αυτό μπορεί να γίνει όχι βιαστικά αλλά με προσεκτικά βήματα και με κοινωνική συνεννόηση και συναίνεση. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορούν να εντοπισθούν, σε πρακτικούς όρους όμως, και να αναδεχθούν τα στοιχεία εκείνα που θα μας πάνε μπροστά, όπως ανταγωνιστικότητα, η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα. Η διαδικασία της ανάπτυξης, η επιτάχυνση δηλαδή προς τα εμπρός, δεν πρέπει να είναι μια βιαστική διαδικασία σε κατάσταση του πανικού της πτώσης, όσο και αν βιαζόμαστε να φύγουμε από το εξαιρετικά δυσάρεστο κλίμα της οικονομικής ύφεσης. Αντίθετα, θα πρέπει να είναι μια προσεκτική διαδικασία με ρεαλιστικό σχεδιασμό αλλά και φαντασία, της οποίας τα οφέλη θα είναι ορατά ίσως και από αρκετά χρόνια. Σε ένα πρόσφατο ταξίδι στη Λάρισα ένας έμπειρος και επιτυχημένος οινοπαραγωγός είπε ότι τα αποτελέσματα της παρέμβασης σε ένα αμπέλι σήμερα θα φανούν στο κρασί ίσως μετά από πέντε χρόνια.
Η ημερίδα που θα μιλήσετε στο Βόλο αύριο για τις μεταρρυθμίσεις, την απασχόληση και την ανάπτυξη έχει τίτλο «Ολη η αλήθεια». Ποιά είναι άραγε, τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της αλήθειας;
Είναι η αναφορά σε όλα τα παθογόνα χαρακτηριστικά της οικονομίας που σας προανέφερα. Θα αναφερθούν οι λόγοι πού συντηρούν την ύφεση και τις παραπάνω επιπτώσεις της κρίσης και που είναι πολλοί. Ενδεικτικά και πάλι θα αναφέρω ότι οι κυβερνήσεις της χώρας από το 2009 μέχρι και σήμερα επικεντρώθηκαν κύρια στη λήψη μέτρων δημοσιονομικού χαρακτήρα χωρίς να τα εξισορροπούν με μέτρα ανάπτυξης. Επικεντρώθηκαν δηλαδή στην αύξηση των εσόδων και την μείωση των δαπανών γιατί αυτό επέβαλε ένα μεγάλο μέρος των μνημονιακών μας υποχρεώσεων. Η αύξηση των εσόδων πραγματοποιήθηκε με την επιβολή πολλών και δυσβάστακτων φόρων περιλαμβανομένων και των φόρων στην ακίνητη περιουσία.
Από την άλλη πλευρά η μείωση των δαπανών πραγματοποιήθηκε με την μείωση των συντάξεων και την απαράδεκτα μεγάλη μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ετσι δημιουργήθηκε το δημοσιονομικό πλεόνασμα, με έναν εντελώς ανορθόδοξο τρόπο, θυσιάζοντας δηλαδή την ανάπτυξη. Ποιος θα ήταν ο σωστότερος τρόπος; Η απάντηση είναι σύνθετη καθόσον συνδιάζεται με τη συζήτηση για τη διαμόρφωση των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, με άλλα λόγια με την διαπραγματευτική της στρατηγική που δυστυχώς από την αρχή πίσω στο 2010 δεν υπήρξε.
Ας πάρουμε σαν παράδειγμα το μέτρο της επιβολής περισσότερων φόρων. Πέρα από τη βασική αρχή της οικονομίας, ότι δηλαδή σε περίοδο ύφεσης περισσότεροι και βαρύτεροι φόροι δεν πρέπει να επιβάλλονται, είναι αυτονόητο ότι θα έπρεπε να επιδιωχθούν εναλλακτικοί τρόποι ευρέσεως ισοδυνάμων μέτρων, όπως π.χ. η διεύρυνση της βάσης τών φορολογικά υπόχρεων μέσα από την πάταξη της φοροδιαφυγής και την εισαγωγή ενός δικαιότερου κι απλούστερου φορολογικού συστήματος κ.α.
Από την άλλη πλευρά η μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων στέρησε ύλης χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν στον χώρο των δημοσίων έργων αντί να την αυξήσει, πέρα και από την επιπλέον αρνητική επίπτωση στα έργα υποδομών που θα βοηθούσαν την περιφερειακή ανάπτυξη. Η λήψη τέτοιων ανορθόδοξων μέτρων είναι σαφές ότι επιβλήθηκε από τους δανειστές μας ελλείψει αντίστασης από την ελληνική πλευρά που είχε την ευχέρεια να την προβάλλει, αλλά δυστυχώς δεν το έκανε.
