Δράσεις για μαθητές στο Μουσείο και σε αρχαιολογικούς χώρους

Το 2008 το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας της Διεύθυνσης Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού σχεδίασε και έθεσε για πρώτη φορά σε εφαρμογή την επικοινωνιακή δράση πανελλαδικής εμβέλειας με τίτλο «Περιβάλλον και Πολιτισμός» και στόχο την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της χώρας και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την προστασία του. Για το 2008 και 2009 κεντρικό θέμα υπήρξε το «Δέντρο της Ζωής σε τέσσερις εποχές», με τους συμβολισμούς που απορρέουν από τη μορφή του δέντρου και την απεικόνιση του στην τέχνη διαχρονικά. Κατά τη διετία 2010 και 2011 η εκστρατεία με τον τίτλο «Φωνές νερού μυριάδες» αφιερώθηκε στον υδάτινο κόσμο, για να ακολουθήσει, το 2012 και φέτος, η φωτιά, κάτω από τον τίτλο «Παντέχνου πυρός σέλας – λαμπερές ιστορίες φωτιάς».

Η δράση θα διαρκέσει από τις 21 έως και τις 23 Οκτωβρίου 2016 κι έχει εξασφαλιστεί η ελεύθερη είσοδος των επισκεπτών στους Αρχαιολογικούς Χώρους και τα Μουσεία που συμμετέχουν σε αυτήν.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, στο πλαίσιο αυτό προγραμματίζει δράσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα στα ακόλουθα Μουσεία και Αρχαιολογικούς Χώρους:

1. 1. «Αθανασάκειο» Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου. Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου 2016.

• Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Όποιος παίζει με τη φωτιά». Για μαθητές 9 έως 12 ετών. Διάρκεια: 1 ώρα και 30 λεπτά. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 1 σχολικό τμήμα (25 άτομα). Υπεύθυνη επικοινωνίας: Αιμιλία Καλογιάννη, αρχαιολόγος της ΕΦΑ Μαγνησίας (τηλ.: 2421076278).

Στην αρχή του προγράμματος γίνεται συζήτηση με τα παιδιά για να αναζητηθούν από κοινού αρχικά η σχέση που μπορεί να έχει η φωτιά με τις αρχαιότητες κι έπειτα οι επιμέρους τομείς κι έτσι τα εκθέματα του Μουσείου που υποδεικνύουν το ρόλο αυτού του στοιχείου της φύσης. Η αναζήτηση αυτή συνεχίζεται με ένα κυνήγι θησαυρού στο Μουσείο, όπου τα παιδιά, χωρισμένα σε ομάδες και με χάρτες στα χέρια, αναζητούν στην Έκθεση την πυρίτιδα, μικρά σπιρτόκουτα, που κρύβουν πολύτιμα δώρα, «βήματα μπροστά» για το παιχνίδι που ακολουθεί. Ψηφίζουν διαιτητή, ο οποίος αναλαμβάνει την τήρηση της τάξης και διαβάζει τους κανόνες για να ξεκινήσει το επιδαπέδιο παιχνίδι. Θέτει ερωτήματα στις ομάδες, που, αν απαντήσουν σωστά, προχωρούν κι αν συναντήσουν εμπόδια στο δρόμο τους, χρησιμοποιούν τα «δώρα» τους για να προχωρήσουν. Νικήτρια του παιχνιδιού κρίνεται όποια ομάδα παίξει με τη φωτιά χωρίς να καεί.

• Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Με τη φωτιά και τον πηλό». Για μαθητές Γυμνασίου. Διάρκεια: 1,5 ώρα. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 1 σχολικό τμήμα (25 άτομα). Υπεύθυνη επικοινωνίας: Ευμορφία Τσιαμάγκα, μουσειοπαιδαγωγός της ΕΦΑ Μαγνησίας & Έλσα Νικολάου, Προϊσταμένη του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιολογικών Χώρων Μνημείων, Αρχαιογνωστικής Έρευνας & Μουσείων της ΕΦΑ Μαγνησίας (τηλ.: 2421076278).

Από τη στιγμή που ο άνθρωπος ανακάλυψε τη φωτιά, τη χρησιμοποίησε αρχικά στη διατροφή του, στο φωτισμό, στη θέρμανση και την προστασία του και κατόπιν στην κατασκευή πήλινων αγγείων και στην παραγωγή μεταλλικών αντικειμένων, χρηστικών και διακοσμητικών. Τα πρώτα πήλινα αγγεία πρέπει να κατασκευάζονταν πρόχειρα από ωμό πηλό που στέγνωνε καλά στον ήλιο. Τα ίδια αγγεία κατά τη νεολιθική εποχή με την εξέλιξη της τεχνολογίας ψήνονταν σε ανοιχτές φωτιές. Με την ανακάλυψη του κεραμικού κλιβάνου κατά την Εποχή του Χαλκού, όπου επιτυγχάνονταν υψηλότερες θερμοκρασίες, τα κεραμικά προϊόντα στεγανοποιούνταν και γίνονταν περισσότερο ανθεκτικά, άρα και πιο χρήσιμα για τον άνθρωπο.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει θεματική περιήγηση στην Έκθεση του Μουσείου, συμπλήρωση φυλλαδίου εργασίας και εργαστήρι κατασκευής πήλινων χειροποίητων αγγείων.

1. 2. Αρχαιολογικός Χώρος Διμηνίου. Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου 2016.

Θεματική περιήγηση με τίτλο «Μη φοβάσαι τη φωτιά !». Για μαθητές των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου. Διάρκεια 2 ώρες. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 30 άτομα. Υπεύθυνη επικοινωνίας: Σταματία Αλεξάνδρου, αρχαιολόγος της ΕΦΑ Μαγνησίας (τηλ.: 2421085960)

Σκοπός είναι να παρουσιαστεί η διττή όψη της φωτιάς, καθώς από τη μια είναι σύμβολο δημιουργικής δύναμης εξασφαλίζοντας ζεστασιά, φως και πρόοδο και από την άλλη δημιουργεί φόβο και δέος, γιατί προκαλεί την καταστροφή και το θάνατο. Η περιήγηση θα περιλαμβάνει δράσεις τόσο στο νεολιθικό όσο και στο μυκηναϊκό οικισμό Διμηνίου με στόχο την αναγνώριση κατασκευών ή στοιχείων που σχετίζονται με τη φωτιά.

Μέσα από τη συζήτηση για το ρόλο της στο φωτισμό, τη θέρμανση και την παρασκευή της τροφής, οι μαθητές θα αναζητήσουν τις εστίες του νεολιθικού και του μυκηναϊκού οικισμού. Παράλληλα, η φωτιά είναι σύμβολο δημιουργικής δύναμης και ενέργειας και σχετίζεται με την κεραμική και τη μεταλλουργία και κατά συνέπεια με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τη διαμόρφωση υλικού πολιτισμού. Στο πλαίσιο αυτό των ενδιαφέρον των μαθητών θα στραφεί στον κλίβανο κεραμικών του νεολιθικού οικισμού και στον χώρο που διαπιστώθηκαν μεταλλουργικές δραστηριότητες στο μυκηναϊκό οικισμό. Επόμενο βήμα είναι φωτιά στο θρησκευτικό βίο και ο ρόλος της στις θρησκευτικές δοξασίες και τελετουργίες και θα δοθεί έμφαση στους βωμούς του μυκηναϊκού οικισμού (βωμός στο Μέγαρο Β΄ και υπαίθριος βωμός Μεγάρου Α΄). Τέλος, οι μαθητές θα δουν την άλλη πλευρά της φωτιάς με τα καταστροφικά αποτελέσματα της. Τελευταία στάση της διαδρομής θα αποτελέσει το Μέγαρο Β΄ του μυκηναϊκού οικισμού που καταστράφηκε ολοσχερώς από φωτιά στο τέλος του 13^ου αι. π.Χ. Οι τοίχοι του έφεραν επάλειψη από πηλοκονίαμα, το οποίο διατηρήθηκε άριστα λόγω της σταθεροποίησής του από τη φωτιά, ενώ σε κάποια σημεία διατηρούνται κατά χώραν τα καμένα ξύλινα δοκάρια της επίπεδης στέγης.

1. 3. Αρχαιολογικός Χώρος Φερών – Βελεστίνου. Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου 2016.

• Θεματική περιήγηση στον Αρχαιολογικό Χώρο Φερών – Βελεστίνου. Για μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου. Διάρκεια: 2 ώρες. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 1 σχολικό τμήμα (25 άτομα). Υπεύθυνη επικοινωνίας: Πολυξένη Αραχωβίτη, αρχαιολόγος ΕΦΑ Μαγνησίας (τηλ.: 2421076278).

Έμφαση θα δοθεί στα εργαστήρια παραγωγής κεραμικών προϊόντων στη «συνοικία των κεραμέων» της αρχαίας πόλης των Φερών και στον Ναό του Θαυλίου Διός, με στόχο να καταδειχθεί ο ρόλος της φωτιάς ως χρηστικού αγαθού και κινητήριας δύναμης στις τέχνες αλλά και ως προς την καταστροφική της δύναμη αντίστοιχα.

Για τη συμμετοχή στις παραπάνω εκπαιδευτικές δράσεις, απαραίτητη είναι η επικοινωνία με τους αρμόδιους υπαλλήλους της Υπηρεσίας μας, καθώς θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

1. «Γιαννοπούλειο» Αρχαιολογικό Μουσείο Αλμυρού. Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 2016 και ώρα 10:00.

Εκπαιδευτική δράση «Προ-ιστορίες φωτιάς», στη διάρκεια της οποίας ομοιώματα νεολιθικών αγγείων, εμπνευσμένα από την Έκθεση του Μουσείου, θα ψηθούν σε αυτοσχέδια προσομοίωση κεραμικού κλιβάνου, που θα κατασκευαστεί για το σκοπό αυτό στην αυλή του Μουσείου. Η παρακολούθηση της δράσης από το κοινό θα είναι ελεύθερη.