Tης Μαρίζας Στ. Χατζησταματίου,
Ψυχολόγου, MSc, PhD, Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας
www.my-psychology.gr
|
Συνήθως τα παιδιά λένε ψέματα για διαφορετικούς λόγους από ότι οι ενήλικες. Είναι απαραίτητο να διερευνήσουμε γιατί το παιδί μας λέει ψέματα… Έχει κάποιο συγκεκριμένο στόχο; Θέλει να πετύχει κάτι; Θέλει να κρύψει μια ζημιά ή μια αταξία φοβούμενο την αντίδρασή μας; Τα μικρά παιδιά συνήθως λένε ψέματα, είτε γιατί νιώθουν άσχημα για κάτι που έκαναν και πιστεύουν πως αν πουν ψέματα θα είναι σαν να μην συνέβη το γεγονός αυτό, είτε γιατί επιθυμούν να αποφύγουν την τιμωρία. Κάποια παιδιά είναι πολύ ευφάνταστα και χρειάζονται βοήθεια για να μάθουν άλλους τρόπους να εκφράζουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους με τρόπο που να μην παραπλανούν τον άλλο. Ο στόχος όταν προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τα ψέματα των μικρών παιδιών δε θα πρέπει να είναι η τιμωρία, αλλά το να τους διδάξουμε τη διαφορά μεταξύ φαντασίας και ψέματος και να τα βοηθήσουμε να καταλάβουν γιατί είναι σημαντικό να λένε την αλήθεια. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την αντιμετώπιση των παιδιών όταν λένε ψέματα. – Αρχικά, χρειάζεται να είμαστε εμείς οι ίδιοι ειλικρινείς με τα παιδιά μας, ώστε να μάθουν κι αυτά από μικρά να λένε την αλήθεια. Eπομένως, καλό είναι να μη λέμε ψέματα μπροστά στα παιδιά μας και να μην υποκρινόμαστε μπροστά σε τρίτους. – Μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας μέσα από παραμύθια, απλές ιστορίες και συζητήσεις ότι η αλήθεια είναι σημαντική με απλά και κατανοητά λόγια. Του εξηγούμε ότι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουμε τις πραγματικές πληροφορίες είναι για να παίρνουμε τις σωστές αποφάσεις, και γιατί έτσι οι άνθρωποι μπορούμε να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλο. – Χρειάζεται να σιγουρευτούμε ότι το παιδί μας πραγματικά καταλαβαίνει τη διαφορά μεταξύ φαντασίας και ψέματος. Χρειάζεται λοιπόν, να είμαστε συγκεκριμένοι και σύντομοι στα παιδιά μας όταν τους μιλάμε για το τι είναι ψέμα. Αν πιστεύουμε πως παιδί μας λέει ψέματα του υπενθυμίζουμε ότι: «ψέμα είναι όταν λέμε ότι κάτι συνέβη ενώ δεν συνέβη στην πραγματικότητα. Χρειάζομαι να μου λες την αλήθεια, και αυτό σημαίνει ότι θα μου πεις τι πραγματικά συνέβη». – Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να προβαίνουμε σε αυστηρές τιμωρίες διότι το παιδί θα κλειστεί στον εαυτό του και το οτιδήποτε το απασχολεί θα μάθει να το κρύβει. Ο στόχος μας θα πρέπει να είναι η διόρθωση του λάθους και η διδασκαλία του παιδιού. Αν παρόλα αυτά το παιδί συνεχίσει να λέει ψέματα και πιστεύετε ότι πρέπει να υπάρξουν επιπτώσεις για να σταματήσει το παιδί αυτή τη συμπεριφορά, σιγουρευτείτε ότι οι συνέπειες είναι ανάλογες με το ψέμα που είπε το παιδί. |
– Οφείλουμε να δίνουμε περισσότερη σημασία στις στιγμές που το παιδί μας λέει την αλήθεια και να επιβραβεύουμε αυτή του τη συμπεριφορά, ενώ χρειάζεται να αγνοούμε τις φορές που επιδεικτικά μας λέει ψέματα γιατί τότε αντιλαμβανόμαστε ότι τα ψέματα είναι ένας τρόπος να τραβήξει το παιδί την προσοχή μας.
|
– Είναι σημαντικό να περάσουμε στα απιδιά μας το μήνυμα ότι είναι δεκτό να κάνουν λάθη αρκεί να τα παραδέχονται και να προσπαθούν να τα διορθώσουν. Όταν πουν την αλήθεια για κάποιο ψέμα που είπαν, τα βοηθάμε να επανορθώσουν και τους εξηγούμε ότι είμαστε περήφανοι που είπαν τελικά την αλήθεια. Πότε πρέπει οι γονείς να ανησυχήσουμε; |
Για τα περισσότερα παιδιά ηλικίας των 4-5 ετών τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας είναι ακόμα πολύ ρευστά. Το παιδί έχει ακούσει μια ιστορία ή έχει δει ένα έργο που το εντυπωσίασε και το μεταφέρει στους γύρω του σαν να ήταν μια προσωπική του πραγματική εμπειρία. Έτσι, είτε βάζει τον εαυτό του μέσα στην ιστορία είτε λέει πράγματα που δεν έχουν συμβεί. Επομένως, καλό είναι να μην ανησυχείτε υπερβολικά αν το παιδί σας σε αυτές τις ηλικίες σας λέει ψέματα. Όταν όμως ένα παιδί μετά τα επτά του χρόνια χρησιμοποιεί το ψέμα ως βασικό μέσο επικοινωνίας τότε χρειάζεται να απευθυνθούμε σε ειδικό.
