Την απώλεια τριών ανθρώπων ύστερα από το απονενοημένο διάβημα στον πρώτο κιόλας ενάμιση μήνα του 2018 θρηνεί η Μαγνησία. Οι θάνατοι το 2017 από αυτοκτονίες παρέμειναν στα υψηλά επίπεδα που καταγράφουν τα χρόνια της κρίσης. Η έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τα μνημονιακά έτη 2011-2012 καταδείκνυε ήδη από το 2015 το πρόβλημα, δείχνοντας αύξηση 35% και προειδοποιούσε και για μεγαλύτερη άνοδο των απονενοημένων διαβημάτων. Σήμερα το θέμα «καίει» ένα μεγάλο αριθμό Βολιωτών. Οι θάνατοι αυτοχείρων πλέον ξεπερνούν σε αριθμό και τα θύματα τροχαίων. Υπάρχει κάποιο σημάδι που οι οικογένειες μπορούν να προσέξουν ώστε να προλάβουν το απονενοημένο διάβημα; Υπάρχουν συμπεριφορές και πράξεις που πρέπει να προβληματίζουν περισσότερο;
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ απευθύνθηκε για το θέμα σε επιστήμονες. Μίλησε με τον νευρολόγο – ψυχίατρο Κωνσταντίνο Γάτο. Ο κ. Γάτος προέβλεπε το 2007, σε εκδήλωση που ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ είχε καταγράψει, ραγδαία αύξηση των αυτοκτονιών και δεν γινόταν πιστευτός. Σήμερα, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται με τον πλέον δραματικό τρόπο.
Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ μίλησε ακόμη με την ψυχολόγο M. Sc, PhD, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μαρίζα Χατζησταματίου. Η γνώση για την αντιμετώπιση μίας κατάστασης, εάν αυτή είναι εφικτή, είναι το καλύτερο όπλο. Το 2017 καταγράφηκαν έντεκα αυτοκτονίες στη Μαγνησία και οχτώ απόπειρες αυτοκτονίας. Το 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Αστυνομίας Μαγνησίας, κατέγραψε δώδεκα αυτοκτονίες και απόπειρες έξι απόπειρες.
Κων. Γάτος: Ανθρωποι εγκλωβισμένοι στον μαρασμό
«Εκείνο που χαρακτηρίζει σήμερα την κοινωνία μας είναι ο μαρασμός. Δεν μπορούμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας. Η αβεβαιότητα που επικρατεί δεν επιτρέπει μελλοντικά σχέδια. Έφυγε από επάνω μας η σιγουριά και έτσι δεν υπάρχει επινόηση, φαντασία, έμπνευση.
Οι άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι σε αυτόν τον μαρασμό. Δεν έχουν θέληση ψυχής και ζουν μέσα στη μοναξιά τους, χωρίς να νιώθουν τις ανάγκες, χωρίς να έχουν κίνητρα.
Έχουν αλλάξει πολλά πράγματα σε σχέση με τις εποχές που ήμουν νέος. Τότε υπήρχε σεβασμός στον γονιό, τον δάσκαλο, τον ιερέα, τον αστυνόμο. Η οικογένεια δίδασκε πράγματα.
Δεν είναι μόνο κατάθλιψη που φταίει για το πρόβλημα, είναι κυρίως ο μαρασμός που προκαλεί σε ορισμένους μεγάλη ανησυχία, ανυπομονησία, εκνευρισμό, θυμό και σε άλλους μοναξιά. Οι πρώτοι δεν υπακούν σε τίποτα, οι δεύτεροι δεν δέχονται κουβέντα.
Έχουν κλεισμένη την ψυχή τους. Αποτραβιούνται από την οικογένεια και ζουν τόσο μοναχικά που τελικά η οικογένεια παύει να ενδιαφέρεται και να ρωτάει. Φαίνονται πλέον σαν ξένο σώμα. Η οικογένεια παλεύει για την καθημερινότητα. Το αισθάνονται, αλλά δεν μπορούν να το εντοπίσουν. Και εδώ χρειάζεται ο ψυχολόγος. Στην Αμερική ένας μεσήλικας, ένας υγιής πολίτης, συμβουλεύεται πάντοτε ένα επιστήμονα. Ο ψυχολόγος θα φτιάξει την ταυτότητα, θα δει τα προειδοποιητικά σημεία.
Ο κόσμος βομβαρδίζεται από τα προβλήματα και τα λάθη. Βλέπει ότι δεν τιμωρείται κανένας και αισθάνεται αγανάκτηση. Την ίδια στιγμή, οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια αλλάξει. Η οικογένεια πάντοτε συντηρούσε τον άνθρωπο από εκτροπές. Εμείς στην εποχή μας δεν είχαμε αυτοκτονίες.
Τώρα μοναδικό καταφύγιο είναι η παρηγοριά που δίνει η Εκκλησία και η σιγουριά που δίνει ο Εισαγγελέας. Και δυστυχώς, όταν φτάνει κανείς στην αυτοκτονία δεν υπάρχει κανένα ορατό σημείο.
Ο αυτόχειρας επιτυγχάνει το απονενοημένο διάβημα όταν είναι σε καλή ψυχολογική κατάσταση. Τότε ζυγίζει τα πράγματα. Δυστυχώς, δεν μπορεί να δει τα θετικά. Αισθάνεται χωρίς ρόλο στην κοινωνία.
Η οικογένεια πιστεύει ότι θα το ξεπεράσει. Έχουν ξεπεραστεί και στο παρελθόν πολλά προβλήματα.
Δεν είναι απαραίτητο να προχωρήσει κανείς σε αυτή την πράξη λόγω κάποιου ψυχολογικού προβλήματος. Η απώλεια της λαχτάρας για τη ζωή, φτάνει. Ξαφνικά δεν υπάρχει νόημα. Το άτομο αισθάνεται ότι είναι βάρος.
Η ζεστασιά της οικογένειας μπορεί να βγάλει το άτομο από το αδιέξοδο. Η φυσική μας παρουσία δίπλα στα πρόσωπα που αγαπάμε και στα προβλήματά τους, την ανεργία, την ερωτική απογοήτευση, τα ψυχολογικά προβλήματα, είναι μία λύση. Η επικοινωνία είναι πολύ σημαντική».
Μαρίζα Χατζησταματίου: Ψυχοφθόρο το παρατεταμένο στρες
«Πολλές φορές η αυτοκτονία τελείται από απελπισία, η αιτία της οποίας συχνά αποδίδεται σε κάποια ψυχική διαταραχή όπως είναι η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή, η σχιζοφρένεια, ο αλκοολισμός ή η κατάχρηση ναρκωτικών. Επιβαρυντικοί παράγοντες όπως είναι οι οικονομικές δυσκολίες ή τα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις διαδραματίζουν συχνά κάποιο ρόλο.
Η οικονομική δυσπραγία στην εποχή μας έχει χαρακτηριστικά ενός συνεχούς και παρατεταμένου στρες. Η ανάκαμψη από την οικονομική καταστροφή δεν είναι εύκολη υπόθεση… Το παρατεταμένο στρες είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρο για τον ανθρώπινο οργανισμό και η αυτοκτονία μοιάζει τελικά σαν τη μόνη διέξοδο να γλυτώσει κανείς από τον πόνο της ανέχειας, της κοινωνικής υποβάθμισης, της αυτοϋποτίμησης και της αδυναμίας να βρεθούν διέξοδοι.
Ο αυτόχειρας δηλώνει εμπράκτως την πίστη του ότι η ζωή δεν του αξίζει. Πιστεύει ότι έχει αποτύχει στη ζωή του και αυτό υποδηλώνει ότι η κρίση του έχει διαταραχθεί, ότι βρίσκεται σε μια συναισθηματική σύγχυση που δεν αφήνει χώρο στην ορθή κρίση. Σε αυτό το πλαίσιο ο αυτόχειρας δεν δύναται να σκεφτεί τα μέλη της οικογένειάς του και το πώς θα ζήσουν χωρίς αυτόν…
Παράλληλα με την οικονομική κρίση συνήθως επέρχεται κρίση και σε όλες τις κοινωνικές, οικογενειακές και προσωπικές σταθερές του ατόμου. O γάμος συχνά κλονίζεται, οι φιλίες αποδεικνύονται πολύ λιγότερες ή ανύπαρκτες την ώρα της κρίσης. Eίναι εύκολα αντιληπτό ότι όσο πιο ψηλά ευρίσκεται κανείς, τόσο μεγαλώνει η επίπτωση από την πτώση.
Φυσικά χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στο χειρισμό του θέματος από τον Τύπο, καθώς δεν αποδίδονται όλες οι αυτοκτονίες στην κρίση. Επιπλέον, το να παρουσιάζονται ως ηρωικές πράξεις όχι μόνο δεν συμβάλλει στην αποτροπή τους, αλλά υποκινεί τα φαινόμενα μιμητισμού.
Το μήνυμα είναι ότι μπορούμε να γίνουμε πιο δυνατοί μέσα από την οικονομική κρίση. Θα μπορούσαμε να δούμε την κρίση ως μια ευκαιρία για προσωπική αυτοεξέταση, αναπλαισίωση και επαναδιαπραγμάτευση των αναγκών μας. Εξαρτάται από τον καθένα μας και από τον τρόπο με τον οποίο θα αξιολογήσει την κρίση: ως λόγο απελπισίας ή ως προσπάθεια αλλαγής;»
