Του Μιχαήλ Γ. Βασιλικού, Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω
Η πρόσφατη ανάρτηση των δασικών χαρτών ανά την επικράτεια, και ειδικά για την περιοχή της Μαγνησίας από τις 10-02-2016 έχει ήδη αναδείξει πλείστα προβλήματα, οφειλόμενα εν πολλοίς στον πρόχειρο και αποσπασματικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε το μείζον ίσως ζήτημα της μεταπολιτευτικής πορείας της χώρας.
Με το παρόν δεν επιχειρείται η επιστημονική προσέγγιση του ζητήματος, αλλά η κατάθεση προβληματισμών ως προς τις συνέπειες της ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών, που εν δυνάμει μπορεί να επιφέρουν μέχρι και στέρηση ιδιοκτησίας σε κατόχους αγροτικής γης, των οποίων οι εκτάσεις μπορεί να εμφαίνονται ως δασικές και είτε δεν υποβάλλουν αντιρρήσεις, λόγω έλλειψης ενημέρωσης ή οικονομικής αδυναμίας, είτε λόγω ανεπαρκούς τεκμηρίωσης των αντιρρήσεών τους.
Ζητήματα που άπτονται των δασικών χαρτών, μέχρι πρόσφατα ρυθμίζονταν κυρίως με την εφαρμογή των διατάξεων των νόμων 998/1979, 2664/1998, 3889/2010, 4164/2013 και τον πλέον πρόσφατο 4389/2016.
Είναι προφανές ότι η κατάρτιση Δασολογίου ή, ορθότερα, Δασικού Κτηματολογίου, συνιστά εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για απλούστευση διοικητικών διαδικασιών, άρση γραφειοκρατικών αγκυλώσεων, αλλά πρωτίστως για οριστική διευθέτηση του τι είναι δάσος, δασική ή χορτολιβαδική έκταση, με άμεσες συνέπειες και στην άσκηση εμπραγμάτων και ενοχικών δικαιωμάτων των πολιτών και της Πολιτείας.
Η μνημονιακή επιταγή ολοκλήρωσης του Εθνικού Κτηματολογίου, ανέδειξε μέσω και των αποφάσεωνΣτΕ805, 806 και 807/16,ως διαδικασία προαπαιτούμενη την υποχρέωση ανάρτησης και κύρωσης δασικών χαρτών.
Ωστόσο, η κατ’ επίσπευση διαδικασία που ακολουθήθηκε για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, παραβλέπει τεχνικές και νομικές παραμέτρους, οι οποίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν σημαντικές έννομες συνέπειες, συχνά μάλιστα μη αναστρέψιμες, όπως προαναφέραμε.
Πιο συγκεκριμένα, το θέμα ανάρτησης και στη συνέχεια βέβαια κύρωσης των δασικών χαρτών είναι σοβαρό, όχι τόσο γιατί το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο χαρακτήρα που θα έχει μια έκταση, αν δηλαδή αυτή είναι δασική ή όχι, (δήλωση χρήσης γης), αλλά κυρίως γιατί μετά την κύρωση των δασικών χαρτών, ως άμεση συνέπεια των χρήσεων γης που θα δηλωθούν, εγείρονται ζητήματα και έννομες συνέπειες ως προς την ιδιοκτησία.
Ακόμα λοιπόν κι αν παραβλέψει κανείς την προχειρότητα, την αποσπασματικότητα, αλλά και τις ασφυκτικές προθεσμίες που προβλέπονται για την υποβολή αντιρρήσεων εκ μέρους των πολιτών, που ακόμα και μετά την κατάθεση σχετικής τροπολογίας παρατείνεται κατά 45 ημέρες για κατοίκους Ελλάδος και 20 ημέρες για κατοίκους εξωτερικού, ή τη νομοτεχνική βελτίωση κάποιων παραμέτρων, που όταν ψηφισθούν στην οριστική τους μορφή θα μας απασχολήσουν, δεν μπορεί να παραβλέψει τα νομικά ζητήματα που ανακύπτουν για τους ιδιοκτήτες γης.
Η σημαντικότερη παράμετρος ως προς τις έννομες συνέπειες που απορρέει από τον χαρακτηρισμό εκτάσεων ως δασικών, έχει να κάνει με το τεκμήριο υπέρ του δημοσίου, οπότε στην περίπτωση που δεν υποβληθούν αντιρρήσεις ή οι αντιρρήσεις δεν θεμελιώνουν εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα του αιτούντος ή δεν υποβληθούν τεκμηριωμένα οι αντιρρήσεις, στην επόμενη φάση κι εφόσον μια έκταση χαρακτηρισθεί ως δασική, ή ως δασική έκταση, επειδή ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου, έστω κι αν κάποιος επί σειρά ετών νεμόταν ως αγροτική μια τέτοια έκταση, ή έχει αποκτήσει τίτλους από χρησικτησία ή κληρονομικά δικαιώματα, αν στην αεροφωτογραφία του 1945 η έκτασή του φαίνεται ως δασική, θα πρέπει να ανατρέξει σε συμβόλαια καταρτισμένα προ του 1946, για να αποδείξει με δύσκολες και ιδιαίτερα δαπανηρές διαδικασίες στη συνέχεια, εφόσον μάλιστα η μόνη τελική δικονομική προσφυγή μπορεί να γίνει ενώπιον του ΣτΕ, το δίκαιο του αιτήματός του, με πολύ αμφίβολη έκβαση, εφόσον ειδικά στην περιοχή μας γνωρίζουμε καλά και τα εγγενή προβλήματα από την καταστροφή υποθηκοφυλακείων κ.λπ.
Οι πολίτες, που καλούνται να αναλάβουν το βάρος της απόδειξης της χρήσης των ιδιοκτησιών τους, καλούνται να πληρώσουν τέλος αντιρρήσεων, που μπορεί για μικρές εκτάσεις να φαίνεται μικρό, αν όμως κανείς συνυπολογίσει και το κόστος της αναγκαστικής σύνταξης τοπογραφικού διαγράμματος, συμβουλής δασολόγου και δικηγόρου, καθιστά σε πολλές περιπτώσεις την υποβολή αντιρρήσεων αδύνατη ή πάντως ελλιπή και κατά συνέπεια αναποτελεσματική.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει απόλυτη συνείδηση ότι αν κάποιος δεν υποβάλλει αντιρρήσεις εντός της αποκλειστικής προθεσμίας που προβλέπεται, θα υποστεί έννομες συνέπειες που σε περιπτώσεις δύναται να συνιστούν και απώλεια της ιδιοκτησίας του. Χρειάζεται λοιπόν εγρήγορση και αναζήτηση των στοιχείων, τεχνικών και νομικών προς προάσπιση της ιδιοκτησίας του.
