Του Γιάννη Γεωργούδη, Ειδικού δασκάλου
Το νηπιαγωγείο, για το υπάρχον εκπαιδευτικό μας σύστημα, αποτελεί την πραγματική και πλέον απαραίτητη πρωτοβάθμια εκπαίδευση των παιδιών μας. Κακώς το δημοτικό σχολείο θεωρείται η πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Κακώς δεν δίνεται η πρέπουσα φροντίδα και το ανάλογο ενδιαφέρον στο νηπιαγωγείο, τόσο από την πολιτεία, όσο κι από την κοινωνία και ιδίως από τους γονείς.
Ο μεγάλος παιδαγωγός Bloom είχε πει: «Το 50% των βασικών γνωστικών δεξιοτήτων ενός ατόμου αποκτάται την περίοδο από τη γέννησή του, μέχρι και τα τέσσερα έτη του. Το υπόλοιπο 30% συμπληρώνεται από το πέμπτο έτος της ηλικίας του, έως το δέκατο όγδοο έτος. Το τελευταίο υπόλοιπο 20% των βασικών γνωστικών δεξιοτήτων, αποκτάται την περίοδο από το δέκατο ένατο έτος, έως το τέλος της ζωής του».
Διαπιστώνουμε λοιπόν πόσο απαραίτητη είναι η εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού, όταν βρίσκεται στη μικρότερη το δυνατόν ηλικία του και που καλύπτει η προσχολική του εκπαίδευση. Πόσο όμως βάρος κι ενδιαφέρον δίνεται από την πολιτεία, ώστε τα παιδιά μας να εκπαιδεύονται και να διαπαιδαγωγούνται σωστά, επαρκώς και κατάλληλα στο νηπιαγωγείο; Κι αυτό το αναφέρω διότι όλοι μας γνωρίζουμε ότι η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη επένδυση μιας πολιτείας, είναι στην εκπαίδευση. Εάν η πολιτεία δώσει βάρος στη σωστή εκπαίδευση, τότε μετά από λίγα χρόνια θα έχει πολίτες μορφωμένους, υγιείς, συνειδητοποιημένους κι άρτιους στην κριτική τους σκέψη. Εάν η πολιτεία επενδύσει στην αμάθεια, την άγνοια, την ελλειπή και κατευθυνόμενη προπαγανδιστική εκπαίδευση, τότε μετά από λίγα χρόνια η κοινωνία θα γεμίσει φυλακές, νοσοκομεία, ιδρύματα και προβληματικούς πολίτες, που θα πηγαίνουν όπου τους πάνε οι επιτήδειοι, διότι θα είναι χειραγωγημένοι και δεν θα διαθέτουν την απαραίτητη κριτική σκέψη.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η εκπαίδευση αποτελεί το άλφα και το ωμέγα ενός ατόμου, αλλά και μιας κοινωνίας. Από την εκπαίδευση, η πιο σημαντική είναι αυτή του νηπιαγωγείου, διότι αποτελεί το σίδερο και το μπετό της μελλοντικής εξέλιξης ενός ατόμου και μιας κοινωνίας.
Η δουλειά που γίνεται, ή καλύτερα που πρέπει να γίνεται, σε ένα νηπιαγωγείο είναι εξαιρετικά σπουδαία. Μέσα από το παιγνίδι που αποτελεί το μοναδικό σπουδαίο εκπαιδευτικό μέσο της νηπιακής ηλικίας, αναπτύσσονται ψυχοκινητικά, όλες οι εν δυνάμει ικανότητες και δεξιότητες ενός παιδιού. Αναπτύσσεται άρτια ολόκληρο το νευρολογικό σύστημα του παιδιού. Αναπτύσσονται άρτια όλα τα κέντρα του εγκεφάλου και των δύο ημισφαιρίων, διότι εκεί βρίσκεται η αφετηρία της εξέλιξης ενός ατόμου. Το νηπιαγωγείο εκμεταλλεύεται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του νηπίου που είναι το παιγνίδι και μέσα από το παιγνίδι εκπαιδεύονται όλα τα μέλη του σώματός του. Με την απόκτηση σωματικών δεξιοτήτων, εκπαιδεύονται αντίστοιχα και τα υπεύθυνα εγκεφαλικά του κέντρα. Εάν δεν εκπαιδευτούν σωστά τα χέρια και τα πόδια ενός νηπίου μέσα από ψυχοκινητικές ασκήσεις, τότε ενδέχεται το παιδί αργότερα να δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει σωστά ακόμα το μολύβι για να γράφει σωστά. Η επαρκής, συνειδητή κι ορεξάτη νηπιαγωγός, εξαντλεί όλες τις ψυχοκινητικές ασκήσεις που υπάρχουν, ώστε τα νήπια να εκπαιδευτούν με παιγνιώδη εκπαιδευτικά μέσα και να αποκτήσουν μία πλήρη κι άρτια εξελικτική ανάπτυξη.
Σωστά έχει ταυτιστεί το νηπιαγωγείο με το παιγνίδι. Το νηπιαγωγείο διδάσκει μέσα από το παιχνίδι. Ποιο όμως παιγνίδι; Το εκπαιδευτικό, το παιδαγωγικό, το οργανωμένο κι ελεγχόμενο παιγνίδι που σκοπό έχει να εξασκήσει όλα τα μέλη του σώματος του νηπίου, να καλλιεργήσει και να συντονίσει την αντίληψη, την προσοχή, την κατανόηση, την εγρήγορση, την ετοιμότητα κι όλες τις νευρολογικές παραμέτρους του εγκεφάλου του. Το νήπιο εκπαιδεύεται στις προ-μαθηματικές και μαθηματικές έννοιες του χώρου και του χρόνου, στην αφαιρετική και κριτική σκέψη και διευρύνει το λεξιλόγιό του.
Ο πραγματικός σκοπός του νηπιαγωγείου δεν είναι να μάθει το νήπιο να διαβάζει, αλλά να το προετοιμάσει για τη μελλοντική αναγνωστική του ικανότητα. Να προετοιμάσει όλες εκείνες τις νευρολογικές παραμέτρους του εγκεφάλου, ώστε να μπορεί γρήγορα κι εύκολα να αφομοιώνει την πρώτη του αναγνωστική διδασκαλία που θα γίνει στο δημοτικό σχολείο. Άρα η απόκτηση της πρώτης ανάγνωσης δεν είναι αυτοσκοπός του νηπιαγωγείου. Η πρώτη ανάγνωση είναι αντικείμενο της πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου. Σκοπός του νηπιαγωγείου είναι η πλήρης εκπαίδευση, ανάπτυξη κι ωρίμανση της σωματικής και ψυχοπνευματικής κατάστασης του νηπίου. Τα σύγχρονα νηπιαγωγεία δεν έχουν θρανία ή σειρές τραπεζιών, αλλά διαφορετικές γωνιές δραστηριοτήτων. Γωνιές με αμμοδόχους, γωνιές που κάνουν διάφορες κατασκευές, που ζωγραφίζουν, που χρωματίζουν, που παίζουν ή ακούν μουσική, που μασκαρεύονται, που ακούν παραμύθι και τόσα άλλα. Τα νήπια έρχονται σε άμεση επαφή με το φυσικό, αλλά και με το κοινωνικό περιβάλλον του τόπου, μέσα από μικρές εκπαιδευτικές επισκέψεις. Μέσα στην ομάδα μαθαίνουν να διαπραγματεύονται διαφωνίες που σκοπό έχουν να αποκτούν τα παιδιά κοινωνικές δεξιότητες κι έτσι να χτίζεται η αυτοπεποίθησή τους. Η ομάδα έχει μία ιδιαίτερη δυναμική, διότι εκεί αναπτύσσονται αρετές κι αξίες που το μικρό παιδί αρχίζει να αποκτά, όπως η πειθαρχία, η εργατικότητα, η συνεργασία, η υπομονή, ο σεβασμός για τους άλλους και το περιβάλλον, η αλληλεγγύη, η έννοια του διαλόγου, η αποδοχή, η ευγενής άμιλλα κι όχι ο ανταγωνισμός, η αγάπη για τα ζώα κλπ. Μέσα στην ομάδα δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να αυτοπροσδιοριστεί σε διάφορους τομείς.
Η γνώση δεν είναι κάτι που δίνουμε στα παιδιά σαν να είναι άδεια δοχεία που περιμένουν να τα γεμίσουμε. Τα παιδιά αποκτούν γνώσεις για το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζουν, με την άμεση επαφή τους σε αντικείμενα κι ανθρώπους, μέσω του παιχνιδιού.
Τα νήπια δεν πιέζονται για να μάθουν, αλλά παρακινούνται με κίνητρα κι ερεθίσματα, ώστε να αποκτήσουν την αβίαστη επιθυμία να καταλάβουν τον κόσμο. Ο σωστός τρόπος για να μάθουν τα μικρά παιδιά δεν είναι με τη διάλεξη, τις προφορικές εντολές και τον μονόλογο της νηπιαγωγού. Οι νηπιαγωγοί καθοδηγούν και διευκολύνουν τα νήπια στη μάθηση. Προετοιμάζουν το περιβάλλον, έτσι ώστε να παρέχει στα παιδιά υλικό και δραστηριότητες που να τα ερεθίζουν και να τα προκαλούν στη μάθηση. Στη συνέχεια τα παρατηρούν προσεκτικά για να διαπιστώσουν τι κατανοούν και κεντρίζουν την περιέργειά τους, ώστε να σκεφτούν ακόμα περισσότερο.
Το νηπιαγωγείο έχει μία πάρα πολύ μεγάλη γκάμα εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών ενοτήτων που προετοιμάζουν κατάλληλα τα νήπια, για να αναπτύξουν εκείνες τις νευρολογικές υποδομές, ώστε να έρθει αργότερα η γνώση και να κουμπώσει, αναπτύσσοντας με απόλυτο τρόπο τη νοητική τους υπόσταση.
Σωστά λοιπόν λένε ότι το νηπιαγωγείο παρέχει στο παιδί, το σίδερο και το μπετό της νοητικής του ανάπτυξης.
