Του Βασίλη Κοντορίζου
Από χαώδης Υπερτοπική είναι ανάγκη η Αυτοδιοίκηση να ξαναγίνει Τοπική
Στις 17 και 18 παρελθόντος Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο «Ξενία» του Βόλου το θεματικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων) με θέμα «Δημόσιος Διάλογος για τη Μεταρρύθμιση του Κράτους» συγκεκριμένα για την τροποποίηση του «Καλλικράτη». Όπως διαπιστώθηκε από τα λεγόμενα του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, Κώστα Πουλάκη, η επιτροπή για την τροποποίηση δεν άγγιξε (!) ούτε πρόκειται να ασχοληθεί με το κορυφαίο δομικό πρόβλημα της Αυτοδιοίκησης, που είναι η χωροταξική αναδιάταξη των ΟΤΑ.
Δυστυχώς, το μόνο που ενδιαφέρει την κυβέρνηση είναι η αλλαγή του εκλογικού νόμου της Αυτοδιοίκησης. «Η αναλογικότερη εκλογή των δημοτικών συμβούλων», όπως είπε ο Γραμματέας του υπουργείου. Θέλουν, με άλλα λόγια, να εφαρμόσουν την απλή αναλογική στις εκλογές για την ανάδειξη των δημοτικών συμβουλίων και να εισαγάγουν το χάος στην Αυτοδιοίκηση! Το τι θα προκύψει από την εφαρμογή του συστήματος αυτού, είναι φανερό. Κομματικό και προσωπικό «αλισβερίσι», ύποπτες συναλλαγές, παρά φύσει συμμαχίες και μία πολύ εύθραυστη πλειοψηφία, η οποία θα ρυθμίζεται ευκαιριακά, ανάλογα με τα συμφέροντα του κάθε δημοτικού συμβούλου ή ομάδας συμβούλων, δεδομένου ότι δεν θα υπάρχει μία συμπαγής ομάδα πλειοψηφίας, αλλά ένα συνοθύλευμα ετερόκλητων συνδυασμών, χωρίς κανένα ιδεολογικό υπόβαθρο και κυρίως χωρίς κοινό όραμα και πρόγραμμα στην υπηρεσία των τοπικών κοινωνιών!!!
Οι σύνεδροι αντέδρασαν σ’ αυτή την εξαγγελία, δεν ξέρω όμως πόσο θα μπορέσουν – όχι να επιβάλουν την άποψή τους , αλλά να επηρεάσουν, έστω, τα προαποφασισμένα, ως φαίνεται από την κυβέρνηση. Εκτός από το θέμα του εκλογικού νόμου, ουδεμία άλλη σημαντική εξαγγελία ακούστηκε από τους κυβερνητικούς. Πρίν από τον Κώστα Πουλάκη απεύθυνε χαιρετισμό – ομιλία, ο Υφυπουργός Εσωτερικών Γιάννης Μπαλάφας, ο οποίος δεν είπε απολύτως τίποτε το ουσιαστικό! Το μόνο που ακούσαμε ήταν: «Θα σας τα πει ο Γενικός Γραμματέας». Το μείζον, κατά την άποψή μου, όπως και πολλών άλλων αυτοδιοικητικών, δεν είναι ο εκλογικός νόμος, ο οποίος, όχι μόνον δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα, αλλά θα προσθέσει χίλια! Το μείζον και κύριο ζήτημα είναι το χωροταξικό.
Ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ) Θεσσαλίας, Δήμαρχος Μουζακίου, Γιώργος Κωτσός, στην ομιλία του, τόνισε (και πολύ σωστά) ότι υπήρξε μέγα λάθος του Αλέκου Παπαδόπουλου (υπουργού Εσωτερικών του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος θέσπισε τον «Καποδίστρια»), διότι δεν αναβάθμισε σε Δήμους τα Συμβούλια Περιοχής. Συμφωνώ απολύτως με την άποψη αυτή. Δεν έγιναν τότε οι σωστές επιλογές των συνενώσεων των ΟΤΑ, ούτε όμως και ο «Καλλικράτης» διόρθωσε την ανορθογραφία αυτή. Παρουσιάζεται, όμως, τώρα η ευκαιρία αυτή με την δομική τροποποίηση του «Καλλικράτη». Αλλά, δυστυχώς, δεν πρόκειται, να γίνει η παραμικρή διόρθωση, επειδή η κυβέρνηση βολεύεται καλύτερα με 325 «ενοχλητικούς» Δημάρχους και επομένως, γιατί να προσθέσει κι’ άλλους 165 περίπου. Από την άλλη πλευρά, οι Δήμαρχοι, φοβούνται μην χάσουν εδάφη από την επικράτειά τους!
Ας ρωτήσουν, όμως, τους κατοίκους των χωριών που περιλαμβάνονται στους Δήμους τους. Είναι ευχαριστημένοι; Αν ναι, τότε ας μην αλλάξουν τα διοικητικά τους όρια. Απ’ ό, τι, όμως. καθημερινώς διαπιστώνεται και αποδεικνύεται, τα χωριά διανύουν την χειρότερη περίοδο της ύπαρξης τους. Όσοι έχουμε υπηρετήσει επί μακρόν την Αυτοδιοίκηση και την γνωρίζουμε από μέσα, επανειλημμένα έχουμε διακηρύξει ότι: « Όσο ικανός κι’ αν είναι ο Δήμαρχος ενός μεγάλου «Καλλικρατικού» Δήμου, όση καλή διάθεση και να έχει, δεν είναι δυνατό να μπορέσει να κοιτάξει τα προβλήματα ενός χωριού 300 ή 500, αλλά και περισσοτέρων κατοίκων, όταν έχει να αντιμετωπίσει χίλια δύο θέματα ενός μεγάλου πολεοδομικού συγκροτήματος ή της πρωτεύουσας του ενιαίου Δήμου των δεκάδων χιλιάδων και πλέον κατοίκων». Επομένως τα χωριά μένουν εγκαταλειμμένα. Δεν έχουν την καθαριότητα που πρέπει, δεν συντηρούνται τα λιθόστρωτα γραφικά δρομάκια (καλντερίμια), δεν καθαρίζονται οι δεξαμενές ύδρευσης, δεν ελέγχονται τα αδέσποτα, δεν συντηρούνται τα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης, σοβαρά προβλήματα δημιουργούνται με τη διαχείριση των νερών (προ παντός του Πηλίου, που γνωρίζουμε) οι αγροτικοί δρόμοι μένουν εντελώς εγκαταλειμμένοι και άλλα πολλά προβλήματα καθημερινότητας.
Εν κατακλείδι η δική μας πρόταση είναι: Το χωροταξικό της Αυτοδιοίκησης πρέπει, επιτέλους, να πάψει να είναι «ταμπού» και «άβατο». Να ανοίξει η συζήτηση. Όποια κυβέρνηση ασχοληθεί με την τροποποίηση του χωροταξικού θα έχει κέρδος. Η καλύτερη, πιο χρήσιμη και πιο αποτελεσματική λύση είναι να γίνουν Δήμοι τα 492 Συμβούλια Περιοχής, αλλά όχι αυθαίρετα. Θα πρέπει να προκηρυχθούν τοπικά δημοψηφίσματα σε κάθε χωριό, με το ερώτημα «Θέλετε να γίνει Δήμος το Συμβούλιο Περιοχής σας; Ναι ή Όχι;». Φυσικά, θα πρέπει να αποκλειστεί η περίπτωση αυτονόμησης ενός χωριού, η επιστροφή δηλαδή στις Κοινότητες.
Παρακολούθησα το Συνέδριο της ΚΕΔΕ στο Βόλο και τις δύο μέρες. Μόνο το απόγευμα προς το βράδυ της δεύτερης μέρας, δόθηκε ο λόγος και για 3 λεπτά στους συνέδρους. Τι να πεις σε τρία λεπτά; Η δική μου παρέμβαση ήταν πάνω από 10 λεπτά. Παρ’ όλα αυτά κατόρθωσα να παραδώσω στη γραμματεία του συνεδρίου ολόκληρη την ομιλία μου και θα δημοσιευτεί στα πρακτικά του Συνεδρίου. Εν περιλήψει, η δική μου παρέμβαση αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:
«Η σημερινή Αυτοδιοίκηση με την «Καλλικρατική» της μορφή είναι δύσμορφη διότι συνένωσε αναγκαστικά σε μεγάλους Δήμους αστικές και αγροτικές περιοχές με πληθυσμούς που έχουν διαφορετική νοοτροπία, διαφορετική ψυχολογία και πολλαπλασίως διαφορετικά προβλήματα. Έπρεπε να γίνουν μεταρρυθμίσεις εκσυγχρονισμού και διοικητικού εξορθολογισμού της Αυτοδιοίκησης. Τούτο αποφασίστηκε στο Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ στην Κυλλήνη το 2007. Κανείς όμως δεν περίμενε ότι θα δημιουργηθούν τεράστιοι Δήμοι μη λειτουργικοί και μη αποδοτικοί. Έτσι ο «Καλλικράτης» εφαρμόζεται ως «Κ α κ ο κ ρ ά τ η ς». Καθημερινά οι Πρόεδροι των τοπικών Κοινοτήτων απαριθμούν τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει στα χωριά το «καλλικρατικό» τερατούργημα. Έτσι η συσσώρευση των καθημερινών προβλημάτων από την αγροτική περιφέρεια ενός αστικού υπερ -Δήμου προστιθέμενη στα δικά του, γίνεται βουνό και φρενάρει την αποτελεσματική λειτουργία. Επομένως θα πρέπει να αναθεωρηθεί χωροταξικά ο «Καλλικράτης» και μετατραπούν σε Δήμους τα 492 Συμβούλια Περιοχής του Ν.2218/94. Στη Μαγνησία τα Συμβούλια Περιοχής ήταν ένδεκα. Τώρα οι Δήμοι είναι οκτώ. Ποια η μεγάλη διαφορά; Μπορεί σε αριθμό να μην είναι. Ποιοτικά και πρακτικά, όμως, είναι τεράστια!
Διότι, αν τα παλιά Συμβούλια Περιοχής γίνουν Δήμοι, τότε θα αποκατασταθεί η κοινωνική και πληθυσμιακή ομοιογένεια, που διέσπασε ο «Καλλικράτης» με την αναγκαστική εσωτερική μετακίνηση τοπικών πληθυσμών και προβλημάτων στη διοικητική ευθύνη δυσκίνητων δήμων-μαμούθ. Θα υπάρξει ασυγκρίτως καλύτερη διοίκηση και παροχή υπηρεσιών στους κατοίκους. Και η Αυτοδιοίκηση θα ξαναπάρει πίσω τ’ όνομά της. Από χαώδης Υπερτοπική που είναι σήμερα, θα ξαναγίνει Αυτοδιοίκηση Τοπική».
