Του Κων. Απ. Σουλιώτη, επ. λυκειάρχη
Για τους ανθρώπους που δεν ζουν και δεν πολιτεύονται «κατά Χριστόν» ο γάμος είναι σχέση βιολογική και νομική δύο προσώπων (ανδρός και γυναικός) που εξυπηρετεί κοινωνική και μόνο σκοπιμότητα. Για τους ανθρώπους, όμως, της Εκκλησίας ο γάμος είναι Μυστήριο ιερό, με το οποίο οι μέλλοντες να συζευχθούν με τις ευχές και τις ευλογίες της Εκκλησίας λαμβάνουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, με την οποία αγιάζονται και ενισχύονται στην πραγμάτωση των σκοπών του γάμου που είναι: «η αλληλοβοήθεια, η αλληλοσυμπλήρωση (πνευματική και βιολογική), η παιδοποιία, για τη διαιώνιση του γένους των ανθρώπων, και η τεκνοτροφία «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου», ώστε η οικογένεια ν’ αποτελεί την «κατ’ οίκον Εκκλησίαν», όπως λέγει ο Απ. Παύλος (Ρωμ. 46, 5).
Ο γάμος στηρίζεται στην αμοιβαία αγάπη των συζύγων, η οποία καταργεί τις συνέπειες της αμαρτίας, που είναι η διαίρεση και η μοναξιά και φέρνει τον άνδρα και τη γυναίκα σε προσωπική σχέση και επικοινωνία και «έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν» (Γεν. 2, 24) ή, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος, «η γυναίκα και ο άνδρας δεν είναι δύο άνθρωποι, αλλά ένας άνθρωπος»(Ρ. G. 62, 387).
Η ένωση αυτή του άνδρα και της γυναίκας «εις σάρκα μίαν» είναι, κατά τον Απ. Παύλο, «μέγα μυστήριον», το όποιο πρέπει να γίνεται «μόνον εν Κυρίω» (Α’ Κορ. 7, 39), που σημαίνει ότι η ένωση των συζύγων διά του Μυστηρίου του γάμου έχει ως πρότυπο τη μυστική ένωση του Χριστού με την Εκκλησία: «Το μυστήριον τούτο μέγα εστίν, εγώ δε λέγω εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Έφ. 5,32). Με το μυστήριο του γάμου οι σύζυγοι αρχίζουν μια συνεχή πνευματική πορεία, έναν πνευματικό αγώνα και άσκηση αγάπης και θυσίας για την αλληλοπεριχώρηση που τους οδηγεί ασφαλώς στη βίωση της Βασιλείας του Θεού. Ο Απ. Παύλος στην προς Εφεσίους Επιστολή του παραθέτει μια ολόκληρη σειρά συστάσεων και προς τους δύο συζύγους (άνδρα και γυναίκα), οι όποιες δείχνουν τις σχέσεις που πρέπει να ρυθμίζουν τη ζωή τους, για την επιτυχία των σκοπών του γάμου. Συγκεκριμένα συστήνει στο ζευγάρι: «Να υποτάσσεστε ό ένας στον άλλον με φόβο Χριστού» (Έφ. 5, 21). «Οι γυναίκες να υποτάσσονται στους άντρες τους, όπως στον Κύριο. Γιατί ό άντρας είναι η κεφαλή, ο αρχηγός της γυναίκας, όπως κι ο Χριστός είναι η κεφαλή, ο αρχηγός της Εκκλησίας. Ο Χριστός είναι και ο σωτήρας του σώματός Του, δηλ. της Εκκλησίας. Όπως, όμως, η Εκκλησία υποτάσσεται στο Χριστό, έτσι και οι γυναίκες πρέπει σε όλα να υποτάσσονται στους άντρες τους» (Έφ. 5, 22-24). «Οι άντρες να αγαπάτε τις γυναίκες σας, όπως ο Χριστός αγάπησε την Εκκλησία και πρόσφερε τη ζωή Του γι’ αυτήν. Ήθελε έτσι να την εξαγιάσει καθαρίζοντάς την με το λουτρό του βαπτίσματος και με το λόγο, ώστε να την έχει ως νύφη την Εκκλησία με όλη της τη λαμπρότητα, την καθαρότητα και αγιότητα, χωρίς ψεγάδι ή ελάττωμα ή κάτι παρόμοιο. Το ίδιο και οι άντρες οφείλουν να αγαπούν τις γυναίκες τους, όπως αγαπούν το ίδιο τους το σώμα. Όποιος αγαπάει τη γυναίκα του, αγαπάει τον εαυτό του. Κανείς ποτέ δεν μίσησε το ίδιο του το σώμα, αλλά αντίθετα το τρέφει και το φροντίζει. Έτσι κάνει κι ο Κύριος για την Εκκλησία, γιατί όλοι είμαστε μέλη του σώματός του από τη σάρκα του και τα οστά του. Γι’ αυτό – λέει ή Γραφή – θα εγκαταλείψει ο άντρας τον πατέρα και τη μητέρα του, για να ζήσει μαζί με τη γυναίκα του• θα γίνουν οι δυο τους ένας άνθρωπος. Σ’ αυτά τα λόγια κρύβεται ένα μεγάλο μυστήριο, που εγώ σας λέω ότι αναφέρεται στη σχέση Χριστού και Εκκλησίας. Αλλά και εσείς, ο καθένας ν’ αγαπάει τη γυναίκα του, όπως αγαπάει τον εαυτό του, και η γυναίκα να σέβεται τον άντρα της» (Έφ. 5, 25-33).
Στις σχέσεις των συζύγων ο Απ. Παύλος συνιστά θυσίες και ανοχή. Τα λόγια του που αναφέρονται στα μέλη της Εκκλησίας έχουν ισχύ και για τα ζευγάρια των ανθρώπων• «Να ζείτε με ταπείνωση, πραότητα και υπομονή• να ανέχεσθε με αγάπη ο ένας τον άλλον και να προσπαθείτε να διατηρείτε, με την ειρήνη που σας συνδέει μεταξύ σας, την ενότητα που δίνει το Πνεύμα του Θεού» (Έφ. 4, 2-3). «Νεκρώστε, ό,τι σας συνδέει με το αμαρτωλό παρελθόν: την πορνεία, την ηθική ακαθαρσία, το πάθος, την κακή επιθυμία και την πλεονεξία» (Κολ. 3, 5). «Τώρα πετάξτε τα όλα αυτά από πάνω σας: Την οργή, το θυμό, την πονηρία, την κακολογία και την αισχρολογία. Μη λέτε ψέματα ό ένας στον άλλον» (Κολ. 3, 8-9). «Οι γυναίκες να υποτάσσεσθε στους άντρες σας, όπως ταιριάζει σε γυναίκες που πιστεύουν στον Κύριο. Οι άντρες να αγαπάτε τις γυναίκες σας, και να μη τους φέρεσθε με σκληρότητα» (Κολ. 3,18-19).
Στα λόγια του Απ. Παύλου διακρίνουμε σαφώς την ισοτιμία των δύο φύλων (ανδρός και γυναικός), η οποία, όμως, μπορεί να έχει ουσιαστικό περιεχόμενο, όταν συνοδεύεται από την αρετή της αγάπης: «Πάνω απ’ όλα, να έχετε αγάπη, πού είναι ο σύνδεσμος όλων και οδηγεί στην τελειότητα» (Κολ. 3, 14). Γι’ αυτό και ό ιερός Χρυσόστομος, σχολιάζοντας τα λόγια του Απ. Παύλου χαρακτηρίζει και ορίζει το γάμο ως «μυστήριον της αγάπης»(Ρ.G. 51,230), που σημαίνει ότι «με τη χάρη του Χριστού και με τη συνεχή άσκηση για το ξεπέρασμα του ατομισμού, με τη χαρούμενη αντιπροσφορά του ενός προς τον άλλον, ου χριστιανοί σύζυγοι κατορθώνουν να ζουν «το μυστήριο της αγάπης» τους διαρκώς, όχι μόνον σε ό,τι έχει σχέση με την πνευματική διάσταση του πράγματος, αλλά και με τη νομική και βιολογική πλευρά του που την εξαγιάζει και την εξυψώνει.
Η αγάπη «είναι η δύναμη που ενώνει τα διεστώτα, που προσφέρει την ανεκτικότητα, που εξασφαλίζει την ομαλότητα. Είναι αυτή που συνενώνει τις καρδιές, που καθιστά τον άνθρωπο δυνατό, πού ξεπερνά τις δυσκολίες» και στηρίζει το οικοδόμημα του γάμου.
