Η «Φάμπρικα Εμπειρίκου», η οποία λειτουργούσε ως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ανδρο, κατασκευάστηκε το 1876 από τον Κωνσταντίνο Εμπειρίκο δίπλα στην κοίτη του ποταμού και αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα της πρώτης φάσης εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα.
Πρόκειται για πενταώροφο κτίριο με δίρριχτη στέγη και μεγάλη όρθια σιδερένια φτερωτή που κινούνταν με υδατόπτωση. Εκεί γινόταν επεξεργασία σιταριού το οποίο έφερνε ο Εμπειρίκος με δικά του καράβια από τη Ρουμανία.
Το 1880 ο μύλος έγινε ατμοκίνητος και το 1912 προστέθηκαν κυλινδρομυλικές εγκαταστάσεις και ηλεκτροφωτίστηκε. Το κτίριο καταστράφηκε από πυρκαγιά, ωστόσο στέκει ακόμη σήμερα χωρίς στατικά προβλήματα.
Στην επικαιρότητα επανέρχεται το ζήτημα της προστασίας του
Φορείς καταγγέλουν την προσπάθεια δόμησης δίπλα στον ανεκτίμητης αξίας νερόμυλο. Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί και πάλι στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ), το οποίο καλείται να αποφασίσει για την έγκριση ή μη οικοδομικών εργασιών, ύστερα από αίτηση θεραπείας του ιδιοκτήτη της οικοδομής, η οποία βρίσκεται δίπλα στον υδρόμυλο και είχε αρχίσει να χτίζεται το 2011 χωρίς άδεια από τους αρμόδιους φορείς προστασίας. Η υπόθεση είχε προγραμματιστεί να συζητηθεί στην αυριανή συνεδρίαση, η οποία ωστόσο αναβλήθηκε.
Η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων είχε ζητήσει τη διακοπή των οικοδομικών εργασιών και το ΚΣΝΜ είχε γνωμοδοτήσει κατά της έγκρισής τους πλησίον του μνημείου.
Η απόφαση της μη έγκρισης των οικοδομικών εργασιών είχε τελικά υπογραφεί τον Ιούνιο 2013 από τον τότε αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Κωνσταντίνο Τζαβάρα.
Οπως αναφέρεται στο κείμενο της απόφασης, «δεν εγκρίνουμε τις οικοδομικές εργασίες σε κτίριο πλησίον του χαρακτηρισμένου ως μνημείου “Υδρόμυλου Εμπειρίκου”, στη θέση Πέρα Πάντα στις Στενιές της νήσου Ανδρου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, φερομένης ιδιοκτησίας DIFAION AE, διότι έχουν συντελεστεί χωρίς την προηγούμενη έγκριση της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού».
Υπέρ της προστασίας του μνημείου έχουν συνταχθεί επιστημονικοί φορείς και πολίτες. Σε ημερίδα που διοργανώθηκε προ δεκαημέρου – από το ελληνικό τμήμα της TICCIH (The International Committee for the Conservation of Industrial Heritage – Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς), το Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων, την οργάνωση Monumenta και την Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων, υπό την αιγίδα της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου – υιοθετήθηκε ψήφισμα για τη διάσωση του μνημείου. Το ψήφισμα θα δοθεί στον υπουργό Πολιτισμού και θα κατατεθεί στο ΚΣΝΜ με αίτημα να μην εγκριθούν οι οικοδομικές εργασίες που αλλοίωσαν το τοπίο του νερόμυλου.
Εχουν χτίσει βιλίτσες σχεδόν μεσοτοιχία με τον ανεμόμυλο Εμπειρίκου!
Το χωριό Στενιές Ανδρου, όπου βρίσκεται ο νερόμυλος
iefimerida.gr
