Επιχείρηση… «στείρωση κουνουπιών» με στόχο τον έλεγχο του πληθυσμού τους και ειδικότερα του επικίνδυνου είδους «Τίγρης», από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σε συνεργασία και με άλλους φορείς. Ερευνητές καθηγητές του Εργαστηρίου Εντομολογίας και Εφαρμοσμένης Ζωολογίας του τμήματος Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος της Γεωπονικής Σχολής, συμμετέχουν σε πρωτοποριακό πιλοτικό πρόγραμμα που υλοποιείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο με την υποστήριξη της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) και ήδη ξεκινούν οι πρώτες πιλοτικές εξαπολύσεις στειρωμένων αρσενικών κουνουπιών στον δήμο Μαρκόπουλου στην Αττική.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Στις εξαπολύσεις στειρωμένων κουνουπιών συμμετέχει ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Εντομολογίας και Εφαρμοσμένης Ζωολογίας του Π.Θ., Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο οποίος μαζί με τον καθηγητή εντομολογίας , Χρήστο Αθανασίου, εργάζονται κατά τα τελευταία χρόνια ερευνητικά με θέματα που σχετίζονται με τη βιολογία και την αντιμετώπιση των κουνουπιών.
Όπως εξηγεί ο κ. Αθανασίου πρόκειται για ένα πρόγραμμα που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στο εξωτερικό, ξεκινά όμως στην πράξη για πρώτη φορά στην Ελλάδα. «Πρόκειται για στειρωμένα κουνούπια κι όχι για “μεταλλαγμένα”», εξηγεί ο κ. Αθανασίου. Τα στειρωμένα αρσενικά κουνούπια συζεύγονται με τα θηλυκά αλλά δεν τα γονιμοποιούν, με σκοπό να μειώνεται σημαντικά η συνολική παραγωγή απογόνων, άρα και οι επόμενες γενεές κουνουπιών.
Το πρόγραμμα αυτό, εκτός από την εξαπόλυση, έχει σκοπό την περαιτέρω μελέτη της βιολογίας, οικολογίας και συμπεριφοράς των στειρωμένων εντόμων. «Για παράδειγμα, δεν είναι πλήρως γνωστό το εάν τα στείρα άτομα έχουν τις ίδιες συνήθειες με τα γόνιμα, καθώς και το πόσο ανταγωνιστικά είναι σε σχέση με τα υπόλοιπα άτομα στην αναζήτηση θηλυκού. Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό πρόγραμμα μέσω του οποίου θα αναζητηθεί και το τίμημα που υπάρχει στη στείρωση των κουνουπιών», σημείωσε ο κ. Αθανασίου.
Πρόγραμμα προς όφελος της δημόσιας υγείας
Η περιοχή από όπου ξεκινά η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος εξαπόλυσης στειρωμένων κουνουπιών, δεν επιλέχθηκε τυχαία. «Πρόκειται για μία πυκνοκατοικημένη περιοχή, σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το αεροδρόμιο, φιλοξενεί πολλούς επισκέπτες απ’ όλον τον κόσμο. Ταυτόχρονα, η ευρύτερη περιοχή έχει αυξημένη παρουσία κουνουπιών και περιστατικά ασθενών από λοιμώξεις που έχουν τα κουνούπια ως διαβιβαστές», εξηγεί ο καθηγητής εντομολογίας, Χρήστος Αθανασίου.
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα που άπτεται της δημόσιας υγείας καθώς τα κουνούπια είναι φορείς μετάδοσης ασθενειών. Ιδίως το ασιατικό κουνούπι «Τίγρης» ευθύνεται για τη διάδοση διαφόρων ασθενειών όπως τσικουνγκούνια, ζίκα και δάγκειος πυρετός και έχει συνδεθεί με τον Ιό του Δυτικού Νείλου.
Ο Ιός του Δυτικού Νείλου, είναι ιός ο οποίος προκαλεί λοίμωξη με σοβαρές συνέπειες. Η σοβαρή μορφή της νόσου είναι εγκεφαλίτιδα – μηνιγγίτιδα και προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Πήρε το όνομά της αυτό, γιατί καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1937 στο Δυτικό Νείλο, στην Ουγκάντα. Η παγκόσμια εξάπλωσή του ιού όμως, μέσω της παγκόσμιας εξάπλωσης των κουνουπιών, θεωρείται ότι έγινε κατά το τέλος της δεκαετίας του 1980 και της αρχές της δεκαετίας του 1990. Μεταδίδεται μέσω δήγματος μολυσμένων κουνουπιών.
Σύμφωνα με τον κ. Αθανασίου ήδη φέτος έχουμε αύξηση του αριθμού των θανάτων από τον Ιό του Δυτικού Νείλου στη χώρα μας. Ενώ προηγούμενες χρονιές, οι θάνατοι που καταγράφτηκαν αφορούσαν μονοψήφιο αριθμό ανθρώπων, φέτος έχουν ήδη καταγραφεί 22 θάνατοι που αφορούν άτομα κυρίως μεγάλης ηλικίας και ταλαιπωρημένα με την υγεία τους.
Σειρά προγραμμάτων κουνουποκτονίας
Στόχος του Εργαστηρίου είναι η επέκταση της έρευνας για τη χρήση των στειρωμένων αρσενικών, στο πλαίσιο μιας σειράς προγραμμάτων που «τρέχουν» τα τελευταία χρόνια για την καταπολέμηση των κουνουπιών, σε συνεργασία και με άλλους φορείς. Όπως αναφέρει ο κ. Αθανασίου έχει αναπτυχθεί στη Θεσσαλία δίκτυο παγίδων για την παγίδευση και παρακολούθηση του πληθυσμού των κουνουπιών. Επίσης, μελετώνται και νέες δραστικές ουσίες οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην καταπολέμηση των κουνουπιών καθώς και πρωτοποριακές μέθοδοι εφαρμογής των ουσιών αυτών. «Κάθε χρόνο χάνουμε δραστικές ουσίες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των κουνουπιών αλλά και άλλων εντόμων. Ο ρυθμός με τον οποίο αποσύρονται οι δραστικές είναι ραγδαίος, και δυσανάλογα γρήγορος σε σχέση με την αύξηση των προβλημάτων από έντομα. Προς το παρόν έχουμε λιγότερες από 100 ουσίες εντομοκτόνων και σε 5 με 10 χρόνια ίσως να έχουμε και κάτω από 50. Λιγοστεύουν οι ουσίες που έχουμε στην παλέτα μας για την καταπολέμηση των κουνουπιών», σημειώνει ο κ. Αθανασίου.
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι ο καλύτερος έλεγχος του πληθυσμού των κουνουπιών είναι η ενεργοποίηση των ίδιων των πολιτών μέσα από τον περιορισμό των εστιών ανάπτυξής τους. «Μπορούμε να ελέγξουμε το πρόβλημα αν φροντίζουμε να μην υπάρχουν στάσιμα νερά στις αυλές και τις βεράντες μας για να ευνοείται η ανάπτυξή τους. Σε μια περιοχή όπως η Μαγνησία, οι πληθυσμοί των κουνουπιών μπορούν να ελεγχθούν πριν το πρόβλημα διογκωθεί», τόνισε ο καθηγητής.
