ΤΟΠΙΚΑ

Το Μουσείο του Βόλου με άλλα μάτια

το-μουσείο-του-βόλου-με-άλλα-μάτια-78897

Μια ιδιαίτερα σημαντική δράση, που δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με αναπηρία όρασης να περιηγηθούν στους χώρους του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου και να ψηλαφήσουν τα εκθέματα, παρουσιάστηκε από τους δημιουργούς της στο πλαίσιο του μεγάλου συνεδρίου για το αρχαιολογικό έργο της τελευταίας διετίας, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Υπεύθυνες για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της παραπάνω δράσης ήταν η αρχαιολόγος Αιμιλία Καλογιάννη και η παιδαγωγός – μουσειολόγος Ειρήνη Τσιαούση.

Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ

Η εκπαιδευτική περιήγηση απτικού χαρακτήρα με τίτλο «Το Μουσείο με άλλα μάτια…», που προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με θέμα «Βία και ανεκτικότητα».

«Ηταν σκέψη μας, στο Μουσείο, που χρόνια πριν την υλοποίησή της είχε βρει ένθερμους υποστηρικτές, έμελλε όμως να υλοποιηθεί μόνο από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας το 2015. Η δράση σχεδιάστηκε για επισκέπτες με αναπηρίες όρασης, με τη συνεργασία και την έμπρακτη συμπαράσταση του Σωματείου Ατόμων με Αναπηρία Ορασης Νομού Μαγνησίας «Μάγνητες Τυφλοί» και ειδικά του προέδρου Ιωάννη Καραγιώργου, χωρίς τη βοήθεια του οποίου η προσπάθεια αυτή θα είχε μείνει ακόμη στα χαρτιά», ανέφεραν οι υπεύθυνες.

Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι συχνά τα άτομα με αναπηρίες όρασης δεν βρίσκουν κάποιο σημείο αναφοράς στα περισσότερα μουσεία, όπου η αφή στα εκθέματα είναι απαγορευμένη, η δράση επιχείρησε να δημιουργήσει νέες συνθήκες, θέτοντας ως στόχους την άρση των αποκλεισμών σε ό,τι αφορά την πρόσβαση των ατόμων αυτών στις μουσειακές εκθέσεις, την εκπαίδευσή τους, την ενημέρωση και συμμετοχή τους, την κοινωνική ένταξή τους, την ενθάρρυνση της κινητικότητάς τους σε δημόσιους χώρους και την εξοικείωση με αυτούς.

Μετά τον αρχικό σχεδιασμό από μέρους της Εφορείας Αρχαιοτήτων, και προκειμένου να αποσαφηνιστούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ομάδας που θα συμμετείχε στην εκπαιδευτική περιήγηση, αλλά και τα ενδιαφέροντά της, πραγματοποιήθηκαν διαδοχικές συναντήσεις με τον πρόεδρο του Σωματείου «Μάγνητες Τυφλοί», ο οποίος παρείχε πολύτιμες πληροφορίες. «Μας ενημέρωσε ότι τα άτομα που είχαν εκδηλώσει σχετικό ενδιαφέρον ήταν ενήλικες άνω των 30 ετών, με διαφορετικές αναπηρίες όρασης, όπως αμβλύωπες ή και ολικά τυφλοί. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων διαπιστώθηκε ότι κύρια επιθυμία τους ήταν να μπορέσουν να αγγίξουν όσο το δυνατόν περισσότερα και αυθεντικά εκθέματα στο μουσείο, καθώς αφενός κανείς τους δεν είχε επισκεφθεί στο παρελθόν το Μουσείο του Βόλου, αφετέρου ήταν γενικευμένα τα αισθήματα αποκλεισμού που εκφράστηκαν από τέτοιου είδους δράσεις», επεσήμαναν οι υπεύθυνες της δράσης.

Προσεκτική σχεδίαση

Καθοριστική για τον σχεδιασμό της δράσης ήταν η επικοινωνία με ομάδα πέντε ατόμων (από τους οποίους οι δύο ήταν ολικά τυφλοί, οι δύο αμβλύωπες και ο ένας με σοβαρή απώλεια όρασης) και τους συνοδούς τους, οι οποίοι ανέφεραν ότι κανείς τους δεν διάβαζε Braille. Αυτό σήμαινε ότι το ενημερωτικό υλικό που είχε ως τότε προετοιμαστεί, θα έπρεπε να ενισχυθεί με προφορική παρουσίαση των εκθεμάτων, για να διευκολυνθεί η πληροφοριακή πρόσβαση σε αυτά και να εμπλουτιστεί με εκτυπώσεις με μεγάλα γράμματα, για να μπορούν να τα διαβάσουν οι αμβλύωπες επισκέπτες του Μουσείου.

Η απτική περιήγηση στηρίχτηκε στην προσέγγιση των θεοτήτων που λατρεύτηκαν στην περιοχή της Θεσσαλίας και τη μορφική και συμβολική τους απόδοση, σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους (Νεολιθική – Μυκηναϊκή – Κλασική – Ελληνιστική – Ρωμαϊκή περίοδος), στην εσωτερική ανάγκη των ανθρώπων για την ύπαρξη θρησκειών και την αξία τους στην πολιτισμική συγκρότηση των οργανωμένων κοινωνιών, μέσα από εκφάνσεις της καθημερινής τους ζωής, όπως η απόδοση τιμής ή ευχαριστίας ή η παράκληση μέσω των αναθημάτων.

Την ημέρα της δράσης και πριν την έναρξή της, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες, επισκέπτες με αναπηρίες όρασης και τους συνοδούς τους, να αφιερώσουν λίγο χρόνο για να απαντήσουν σε ένα σύντομο ερωτηματολόγιο, που αποσκοπούσε στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με δημογραφικά στοιχεία, το επίπεδο σπουδών τους, πιθανή προηγούμενη επίσκεψη στο Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, καθώς και πιθανές προσδοκίες για τη δράση στην οποία θα συμμετείχαν.

Οι πρώτες εντυπώσεις

Επιτόπια παρατήρηση της δράσης έδειξε καταρχήν ότι υπήρχε οικειότητα μεταξύ των συμμετεχόντων και ενθουσιασμός για την καινοτόμα πρωτοβουλία. Ηταν πολύ εύκολο, κατά συνέπεια, να αναπτυχθεί διάλογος μεταξύ των ατόμων με αναπηρία όρασης και να ενισχυθεί η αλληλεπίδραση τόσο μεταξύ των μελών της ομάδας όσο και με το προσωπικό του Μουσείου, που με τη σειρά της διευκόλυνε τη διατύπωση ερωτήσεων, απόψεων και κρίσεων.

Μετά την ολοκλήρωση της περιήγησης διανεμήθηκε στους συμμετέχοντες και στους συνοδούς τους ερωτηματολόγιο συνολικής αξιολόγησης της ξενάγησης. Διερευνήθηκε ο βαθμός κατανόησης του θέματος και οι μέθοδοι και οι τεχνικές που υιοθετήθηκαν για τον σκοπό αυτό. Ολοι οι συμμετέχοντες επεσήμαναν πως η λεκτική περιγραφή των αντικειμένων συνέβαλε καθοριστικά, σε συνδυασμό με την ψηλάφηση, στη γνωριμία με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς που έχουν έρθει στο φως, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των επισκεπτών που δεν ήταν εκ γενετής τυφλοί και ως εκ τούτου είχαν οπτικές αναπαραστάσεις. Οσον αφορά τη θεματική της περιήγησης, όλοι δήλωσαν ότι τους άρεσε αρκετά και ευχαριστηθήκαν πολύ την επίσκεψή τους στο μουσείο. Ολοι ζήτησαν τη συνέχιση της δράσης, για να έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν το Μουσείο και τα υπόλοιπα μέλη, τα οποία δεν κατάφεραν να προσέλθουν τη συγκεκριμένη ημέρα, και τη δημιουργία νέων, ανάλογων δράσεων, σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, με στόχο την παρουσίαση θεμάτων σχετικά με την τοπική ιστορία.

Οπως οι ίδιοι αναφέρουν: «Η ιστορία του τόπου είναι το καλύτερο», «Θα ήθελα να μάθω για τα Μακεδονικά χρόνια, γιατί ήταν ιδιαίτερα σημαντικά για την περιοχή και την πόλη», «Θα ήθελα να πληροφορηθώ για την ιστορική εξέλιξη της περιοχής, γιατί γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα», «Να μάθω πώς ζούσαν στην πόλη στην αρχαιότητα».

Η αξιολόγηση της απτικής περιήγησης δείχνει ότι πέτυχε σε μεγάλο βαθμό τους επιδιωκόμενους στόχους και ανταποκρίθηκε επιτυχώς στις προσδοκίες της ομάδας κοινού στην οποία απευθυνόταν, βοηθώντας τους επισκέπτες να αξιοποιήσουν δημιουργικά τον χρόνο τους, να ευχαριστηθούν την επίσκεψή τους και, κυρίως, να νιώσουν ευπρόσδεκτοι.

«Εξάλλου, βασικός μας στόχος ήταν να πετύχουμε την αλληλεπίδραση και επικοινωνία των ατόμων αυτών με τους ανθρώπους του μουσείου, για να ξεπεραστούν κοινωνικά, κυρίως, εμπόδια, σε ένα περιβάλλον μέχρι πρότινος άγνωστο, που φάνταζε μακρινό για τους ίδιους», τόνισαν οι υπεύθυνες του προγράμματος, το οποίο υπογραμμίζει, σημειωτέον, τον «οπτικοκεντρικό» χαρακτήρα του μουσείου.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου