ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΣ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΙΝΟΣ
Καθοριστική είναι η συνδρομή του Γέροντα Επιφάνιου Μυλοποταμινού στην ευρύτερη γνωριμία χιλιάδων ανθρώπων με την Αγιορείτικη κουζίνα και τις ευεργετικές της επιδράσεις στην πνευματική και σωματική υγεία. Ο σεφ του Αγίου Ορους, ο οποίος ήταν ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο Συνεδριακό της Μητρόπολης και πλαισιώθηκε από Αγιορείτικες γεύσεις, παραχώρησε συνέντευξη στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, αναλύοντας τα δεδομένα που καθιστούν ξεχωριστή την καθημερινή διατροφή των μοναχών του Αγίου Ορους. Οπως υπογραμμίζει ο ίδιος «η νηστεία δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, είναι κάτι συγκεκριμένο και προσδιορισμένο από τους πατέρες της Εκκλησίας», ενώ προσθέτει ότι «πρέπει να σέβεσαι, να εκτιμάς και να αγαπάς τους συνανθρώπους σου και αυτούς για τους οποίους μαγειρεύεις». Ο φημισμένος μάγειρας του Αγίου Ορους, προτρέπει τα μέλη των οικογενειών να ενδυναμώσουν τους δεσμούς αγάπης και επικοινωνίας γύρω από το τραπέζι, ενώ υπογραμμίζει παράλληλα ότι «το να μαγειρεύεις, είναι ένα δείγμα αγάπης στο συνάνθρωπό σου».
Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
– Το Αγιο Ορος μας διδάσκει καλή διατροφή, πέρα από τις πνευματικές αξίες και την πίστη;
«Μας διδάσκει καλή διατροφή με έναν έμμεσο τρόπο και ειδικότερα στους προσκυνητές που έρχονται στο Αγιο Ορος και συμμετέχουν στις ακολουθίες και στη ζωή των μοναχών, ακολουθώντας το πρόγραμμα των ακολουθιών και της τράπεζας και συμμετέχουν, εφόσον επιθυμούν, και σε κάποιες εργασίες. Γενικότερα όμως, υπάρχει αυτό που λέμε ότι φως για τους μοναχούς είναι οι άγγελοι και φως για τους υπόλοιπους ανθρώπους είναι οι μοναχοί, οι οποίοι έχουν υποχρέωση να κρατούν την παράδοση της Εκκλησίας και οι λαϊκοί, αυτοί που είναι κοντά στην Εκκλησία, παραδειγματίζονται από τους μοναχούς. Οπότε, ακολουθώντας αυτή την πορεία, διδάσκει και διατροφή, διότι η διατροφή των μοναχών διέπεται από κανόνες της Εκκλησίας οι οποίοι καθορίζουν το τι θα φάνε, πότε θα το φάνε, ποιες περιόδους του έτους. Αυτό που λέμε νηστεία δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, είναι κάτι συγκεκριμένο και προσδιορισμένο από τους πατέρες της Εκκλησίας».
– Η νηστεία, όπως λένε και οι επιστήμονες, πέρα από την πνευματική της αξία, μεταφράζεται σε καλή υγεία…
«Σαφέστατα και ισχύει αυτό. Οι πατέρες της Εκκλησίας και συγκεκριμένα ο Αγιος Βασίλειος και ο Αγιος Γρηγόριος ήταν συμφοιτητές, οι οποίοι ήρθαν από την Καππαδοκία τον 4ο αιώνα στην Αθήνα και σπούδασαν φιλοσοφία και Ιατρική. Είχαν γνώσεις ιατρικές αυτοί που θέσπισαν τη νηστεία».
– Πόλος έλξης των επισκεπτών του Αγίου Ορους, η Αγιορείτικη κουζίνα, η οποία έχει αποκτήσει ένθερμους φίλους;
«Είναι ένας από τους λόγους, αλλά δεν είναι αυτό καθαυτό, διότι το Αγιο Ορος δεν είναι τουριστικό θέρετρο και η Αγιορείτικη κουζίνα δεν είναι ατραξιόν. Σαφώς επηρεάζονται οι πιστοί από τη νηστεία των μοναχών, σαφώς διδάσκει με αυτό τον τρόπο η μοναστηριακή διατροφή, αλλά δεν είναι πόλος έλξης, με την έννοια ότι πάμε στο Αγιο Ορος για να φάμε καλά, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό».
– Ποια σχόλια σας μεταφέρουν οι προσκυνητές και πώς περιγράφουν όσα βιώνουν στο Αγιο Ορος;
«Συνήθως είναι θετικά. Ολοι φεύγουν ευχαριστημένοι, γιατί ζουν μερικά εικοσιτετράωρα μακριά από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Μακριά από το άγχος που ζούνε, σκεπτόμενοι συνεχώς πως θα πληρώσουν τα έξοδά τους, πως θα πληρώσουν τα χρέη τους, πως θα πληρώσουν τους φόρους του κράτους. Ο καθένας ανάλογα με τη διάθεσή του ακουμπάει τα προβλήματα, κουβεντιάζοντας με κάποιους μοναχούς ή εξομολογούμενος σε κάποιον πνευματικό και φεύγει ανακουφισμένος».
– Οταν καθίσουν στην τράπεζα και δοκιμάσουν την Αγιορείτικη κουζίνα, την υιοθετούν πλέον και στην καθημερινότητά τους;
«Βεβαίως και μένουν πολύ ευχαριστημένοι, θα μπορούσαμε να πούμε ενθουσιασμένοι, και φτάνουν στο σημείο να κάνουν και σύγκριση, λέγοντας ότι «στο Αγιο Ορος μαγειρεύουν καλύτερα». Ενας λόγος που δείχνει το ενδιαφέρον γύρω από αυτό τον τομέα, είναι ότι αγοράζουν με ενδιαφέρον το βιβλίο που έχω γράψει με τις Αγιορείτικες συνταγές».
– Ποιο είναι το μυστικό που καθιστά ξεχωριστή την Αγιορείτικη κουζίνα και πιο νόστιμα τα φαγητά, το περιβάλλον, ο τρόπος που τα μαγειρεύετε, η πνευματικότητα;
«Είναι όλα αυτά και εκείνο που προέχει είναι ότι οι μοναχοί δεν μαγειρεύουν επιτηδευμένα. Το φαγητό που κάνουμε, προσπαθούμε να είναι ωραίο και όμορφο στολισμένο, αλλά βασικά να είναι νόστιμο και αυτή η νοστιμιά προέρχεται από τα αγνά υλικά που οι μοναχοί τα προσέχουν ιδιαίτερα και μάλιστα πολλά από τα υλικά, ειδικά τα λαχανικά, τα καλλιεργούν στο Αγιο Ορος. Εχουμε λαχανόκηπους πολλούς, αλλά πέρα από αυτό χρησιμοποιούν και το ελαιόλαδο, διότι στο Αγιο Ορος, όπως και στο Πήλιο, υπάρχουν πολλές ελιές και αυτά είναι βασικά υλικά που χρησιμοποιούν. Δηλαδή θέλουμε αγνά υλικά και ιδιαίτερη προσοχή στο μαγείρεμα».
– Ποιο είναι το δικό σας μυστικό για νόστιμο φαγητό;
«Δεν υπάρχουν μυστικά στο φαγητό. Απλώς πρέπει να σέβεσαι, να εκτιμάς και να αγαπάς τους συνανθρώπους σου και αυτούς για τους οποίους μαγειρεύεις. Αν δεν τους σέβεσαι και πρέπει να φτιάξεις ένα καλό φαγητό για να σου πουν μπράβο, απλώς να τους αρέσει και να πάρεις τα λεφτά τους, δεν μετράει και δεν πετυχαίνεις το σκοπό σου».
– Η έκφραση «νηστεία και προσευχή» έχει ιδιαίτερη σημασία ειδικά στις ταραγμένες εποχές που διανύουμε;
«Σαφώς. Γενικά οι άνθρωποι σήμερα είμαστε εξωστρεφείς. Δεν ασχολούμαστε με τον εαυτό μας, δεν διαβάζουμε βιβλία, ασχολούμαστε με πολλά άλλα και υποτίθεται ότι πάμε στο σπίτι μας να ηρεμήσουμε. Βγάζουμε τα παπούτσια μας, καθόμαστε στην πολυθρόνα και βλέπουμε τηλεόραση, η οποία μας κουράζει, μεταφέροντάς μας τα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτικών, των καλλιτεχνών, των αθλητών και όλων αυτών των ανθρώπων οι οποίοι είναι επώνυμοι. Γεμίζουμε το κεφάλι μας με σκουπίδια αντί να καθίσουμε να ηρεμίσουμε, να μαγειρέψουμε, να νοιαστούμε για το παιδί μας, να το ρωτήσουμε πως πέρασε στο σχολείο, να μαγειρέψουμε, να φτιάξουμε έστω μακαρόνια ή τραχανά, μαζί με το πιτσιρίκι. Οι άνθρωποι σήμερα έχασαν τον προσανατολισμό τους και προσανατολισμός σε μια οικογένεια είναι να υπάρχει σύμπνοια, να μαγειρέψουν όλοι μαζί, να νοιαστούν, όλοι να βοηθήσουν. Μην τα περιμένουν όλοι από έναν και οι υπόλοιποι να είναι ξαπλωμένοι στους καναπέδες δεξιά και αριστερά».
– Η διαδικασία παρασκευής του φαγητού είναι ταυτόχρονα ψυχοθεραπεία, μας βοηθάει να αποφορτιστούμε από τα προβλήματά μας;
«Βεβαίως, γιατί το να μαγειρεύεις, είναι ένα δείγμα αγάπης στο συνάνθρωπό σου. Η έμπρακτη αγάπη να δίνουμε και μόνο να δίνουμε. Μην περιμένουμε να πάρουμε ή να περιμένουμε ποτέ ευχαριστώ. Το παν είναι να δίνεις και να καταφέρεις να γεμίζει η ψυχή σου, δίνοντας. Και πάντοτε το φαγητό είναι αυτό που ενώνει τους ανθρώπους. Γύρω από το τραπέζι με το καλό φαγητό καθόμαστε στις γιορτές, στις συναντήσεις. Κάνεις ένα καλό φαγητό όταν κάποιος συγγενής ή φίλος είναι άρρωστος, μια καλή σούπα και του πας και σου λέει χίλια ευχαριστώ. Αυτός είναι ένας δρόμος. Εχει πολλούς δρόμους για να φτάσεις στο Χριστό. Αυτός είναι ένας δρόμος πιο εύκολος».
– Είναι ιερή στιγμή για την οικογένεια η συγκέντρωση γύρω από το τραπέζι;
«Σαφώς, διότι προσευχόμαστε για να ευλογήσει ο Χριστός το ψωμί και το φαγητό που τρώμε».
– Ποιες συμβουλές μας δίνετε ως μάστερ σεφ του Αγίου Ορους, για να διατηρήσουμε την καλή μας φυσική κατάσταση; Πως πρέπει να είναι διαρθρωμένο το καθημερινό μας διαιτολόγιο;
«Να έχουμε στο μυαλό μας τους κανόνες της Εκκλησίας. Ολοι οι Χριστιανοί ξέρουμε ότι Τετάρτη και Παρασκευή τρώμε φαγητό νηστίσιμο, λαδερό ή αλάδωτο, να μην τρώμε κρέας, να μην τρώμε γαλακτοκομικά. Με δύο ημέρες δεν χάθηκε ο κόσμος. Φάε παραπάνω χόρτα, είναι πολύ απλό. Γιατί είναι ανάγκη να φάμε τα φασόλια την Πέμπτη και να φάμε την Τετάρτη το κρέας; Να υπάρχει ένα μέτρο και αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι «παν μέτρον άριστον». Εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε τους κανόνες της Εκκλησίας, τη νηστεία που ξεκίνησε ενόψει Χριστουγέννων. Οι πιστοί ακολουθούν τους κανόνες της Εκκλησίας».
– Τελικά είναι μορφή άσκησης η διαδικασία παρασκευής του καθημερινού μας φαγητού;
«Οχι, δεν θα το έλεγα άσκηση, άσκηση είναι το να φας το νηστίσιμο φαγητό. Μπορεί να μαγειρεύεις για τους άλλους νηστίσιμο και εσύ να τρως αρτύσιμο. Η άσκηση είναι ένα βίωμα προσωπικό. Δηλαδή μαγειρεύουμε για τους άλλους ανθρώπους. Εγώ για τον εαυτό μου ποτέ δεν φτιάχνω ένα φαγητό και να καθίσω να το φάω μόνος μου».
– Τι μας συμβουλεύετε για να γαληνέψει η ψυχή μας;
«Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, το έχουμε δίπλα μας. Το έχουμε στην ψυχή μας. Λέει ο Αγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, ότι πρέπει να αγαπάμε το συνάνθρωπό μας και μέσω του συνανθρώπου μας να βρούμε το Θεό, διότι είναι αδύνατο να αγαπάς το Θεό που δεν τον έχεις δει ποτέ, ενώ τον συνάνθρωπό σου, που τον βλέπεις κάθε ημέρα, δεν τον αγαπάς. Τον κατηγορείς, τον φθονείς, τον ζηλεύεις, τον διαβάλλεις, τον συκοφαντείς. Επίσης ο Χριστός είπε «αγαπάτε αλλήλους» και πρέπει να το εφαρμόζουμε κάθε στιγμή της ζωής μας».
ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ
Χταπόδι με κοφτό μακαρονάκι
Υλικά (για 6 μερίδες)
1 χταπόδι 1 έως 1,5 κιλό
μισό κιλό μακαρόνια κοφτά
2 κρεμμύδια ξερά
3 με 4 σκελίδες σκόρδο
200 γραμμάρια λάδι
6 ως 7 ντομάτες ώριμες
μαυροπίπερο, κόκκινο γλυκό πιπέρι
κύμινο, λάδι, αλάτι
Βράζουμε το χταπόδι και το κόβουμε κομματάκια μήκους 1.5 με 2 εκατοστά. Καθαρίζουμε τα κρεμμύδια και τα σκόρδα, τα ψιλοκόβουμε και τα τοποθετούμε σ’ έναν ταβά μαζί με λάδι, να τα σοτάρουμε σε σιγανή φωτιά. Αφού ροδίσουν, βάζουμε μισό λίτρο νερό και τις ντομάτες περασμένες από τον τρίφτη. Προσθέτουμε μια κουτάλα χταποδόζουμο και όλα τα μπαχαρικά μαζί με το αλάτι. Μόλις πάρει βράση, το μεταφέρουμε σε κάποιο πυρέξ ή σ’ ένα ταψί. Εκεί προσθέτουμε το κομμένο χταπόδι και το μακαρονάκι και ανακατεύουμε καλά. Το βάζουμε στο φούρνο, που έχουμε προθερμάνει στους 180ο για τριάντα ως σαράντα λεπτά, ώστε να ρουφήξει τα ζουμιά του, και τότε θα είναι έτοιμο το φαγητό μας.
