Ελλιπής έως κακή η οικολογική κατάσταση το 2014, βελτιούμενη το 2015, δείχνουν τα στοιχεία
Η προστασία και διατήρηση της Βιοποικιλότητας της Περιοχής Οικοανάπτυξης Κάρλας – Μαυροβουνίου – Κεφαλόβρυσου – Βελεστίνου, αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τον Φορέα Διαχείρισης ο οποίος άλλωστε έχει αποστολή να συνδυάσει τη διαφύλαξη και προστασία της αισθητικής, οικολογικής και πολιτισμικής αξίας της λίμνης Κάρλας και της ευρύτερης περιοχής και στην εναρμόνιση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Ρεπορτάζ: ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΩΚΙΔΗΣ
Στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε χθες στο Πνευματικό Κέντρο Βελεστίνου, παρουσιάστηκαν σε τρεις συνεδρίες αποτελέσματα του προγράμματος παρακολούθησης παραμέτρων ποιότητας νερού, φυσικοχημικές αναλύσεις νερών των ταμιευτήρων, έρευνα για τις τροφικές σχέσεις μέσα στη λίμνη, η επίπτωση του σχεδίου διαχείρισης του ταμιευτήρα της λίμνης στον υπόγειο υδροφορέα, στοιχεία παρακολούθησης ειδών, οικοτόπων και ιχθυοπανίδας κ.α.
Την έναρξη της ημερίδας έκανε η Πρόεδρος του Φορέα Δρ. Ιφιγένεια Κάγκαλου, η οποία μίλησε για την προστιθέμενη αξία που δίνει στην περιοχή αυτό το μεγάλο, σύνθετο έργο και ακολούθησαν χαιρετισμοί του δημάρχου Ρήγα Φεραίου κ. Δημ. Νασίκα, του εκπροσώπου του Περιφερειάρχη, Περιφερειακού Συμβούλου Θεσσαλίας κ. Β. Χατζόπουλου και του Αναπληρωτή Πρύτανη του ΠΘ κ. Ζ. Μαμούρη.
Πρόγραμμα παρακολούθησης ποιότητας νερών
Από τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν προκύπτει ότι το 2014 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τη λίμνη λόγω κυρίως της απουσίας νερού.
«Η λίμνη έχει καταχωρηθεί ως τροποποιημένο σύστημα το οποίο ακόμη δεν έχει φτάσει στην οριστική θέση του. Προφανώς η λίμνη είναι ευτροφική κι έχει μεγάλη αγωγιμότητα όπως όλες οι λίμνες. Τοξική δεν είναι.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το νερό είναι για πόση. Εμείς παρακολουθούμε την ποιότητα του νερού και δεν επιτρέπουμε να μπει στη λίμνη νερό από τον Πηνειό αν δεν πληροί τα κριτήρια και τους όρους για νερό λίμνης. Για εμάς το νερό είναι ενδιαίτημα, δεν είναι, αυτή την περίοδο που δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο, ούτε για άρδευση, ούτε φυσικά για ύδρευση. Το σύστημα», ανέφερε η Πρόεδρος του Φορέα Δρ. Ιφιγένεια Κάγκαλου, «δείχνει τάση να φτάσει το στόχο του αλλά έχουμε ακόμη δρόμο. Σήμερα έχουμε 40 εκατοστά νερό και θέλουμε τουλάχιστον 1,20. Εχουμε λίγο νερό και όσο πιο λίγο είναι το νερό, είναι λογικό οι ρύποι να είναι πιο συγκεντρωμένοι. Προαπαιτούμενα για να πούμε ότι έχουμε τη λίμνη σε καλή οικολογική κατάσταση, είναι να μην καθυστερούν τα έργα και να ολοκληρωθούν και να περιορίσουμε τις εισροές ρυπογόνων ουσιών από όλη τη λεκάνη απορροής».
Τα αποτελέσματα του προγράμματος παρακολούθησης παραμέτρων ποιότητας νερού (κυρίως 2014 και μισό 2015) παρουσίασαν οι Πανεπιστημιακοί βιολόγοι Μαρία Λαζαρίδου (επιστημονική υπεύθυνη) και Σ. Γκέλης, αναφέροντας τα εξής:
- Φυτοπλαγκτόν: Τα κυανοβακτήρια κυριάρχησαν σε όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης.
- Ελλιπής έως κακή η οικολογική κατάσταση.
- Πολύ υψηλή βιομάζα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, συχνές ανθίσεις κυανοβακτηρίων, παρουσία κυανοτοξινών.
Προτάσεις Διαχείρισης
Τα προτεινόμενα από το Διαχειριστικό Σχέδιο έργα, θα βελτιώσουν ή εξισορροπήσουν ΜΟΝΟ την ποσοτική κατάσταση των υδάτων στην υπολεκάνη της Κάρλας και των περιεχομένων σε αυτήν ταμιευτήρων, χωρίς όμως να εξασφαλίζεται η ποιοτική αναβάθμιση της κατάστασης των υδατικών συστημάτων της περιοχής.
Επομένως χρειάζεται:
- Εγκατάσταση μόνιμου συστήματος παρακολούθησης της ποιότητας και της ποσότητας των εισερχόμενων φορτίων ρύπανσης με στόχο την έγκαιρη και άμεση παρέμβαση
- Στοχευμένη και βέλτιστα χωρικά κατανεμημένη διερευνητική παρακολούθηση μετά την ενδελεχή ανάλυση πιέσεων στη λεκάνη τροφοδοσίας ώστε να διερευνηθούν με ακρίβεια οι οδοί και οι πηγές ρύπανσης, όσο και τα φορτία εντός των τάφρων που τροφοδοτούν τους ταμιευτήρες
- Ελεγχος Βιολογικών και χημικών παραμέτρων στα ύδατα των ταμιευτήρων που προορίζονται για αρδευτική χρήση.
Συμπεράσματα
- Κυανοτοξίνες σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του έτους – ταυτόχρονη παραγωγή κυανοτοξινών. Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.
- Συγκεντρώσεις MC και βιομάζα κυανοβακτηρίων ξεπέρασαν τον «Ουδό Καθοδήγησης 2». Βραχυπρόθεσμες τη θερμή περίοδο
- Απαιτείται ένα γρήγορο και αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης: «έγκαιρη προειδοποίηση».
Πιέσεις ξηράς περιόδου
- Αυξημένη ζήτηση νερού λόγω αναγκών άρδευσης, έλλειμμα αναπλήρωσης και μείωση της στάθμης (όγκου των νερών), που προκαλεί περιορισμό του φυσικού περιβάλλοντος της υδροχαρούς κοινωνίας.
- Υψηλές απώλειες λόγω εξάτμισης, γεγονός που σε συνδυασμό την μη εισροή νερών από τον Ιούνιο μέχρι και Σεπτέμβριο (άγνωστο αν οφείλεται σε καμένα αντλιοστάσια, ή ανεπάρκειας ποσότητας νερού στα κανάλια τροφοδοσίας) , δημιουργεί υψηλό βαθμό συμπύκνωσης των αλάτων, όπως φαίνεται από τις τιμές της αγωγιμότητας.
- Μεγάλη παραγωγικότητα (από πλευράς κυρίως της φωτοσυνθετικής συνιστώσας) που δημιουργεί ζήτηση οξυγόνου και θρεπτικών (βασικά αζώτου που αποτελεί τον περιοριστικό παράγοντα, σε ανόργανες και οξειδώσιμες μορφές), αύξηση της θολερότητας και της βιομάζας.
- Χαμηλό κυματισμό, μεγάλες θερμοκρασίες νερών και μηδενικά σχεδόν επίπεδα ιετού, παράγοντες που δεν βοηθούν στην οξυγόνωση των νερών.
Ιχθυολογική διερεύνηση (2014)
Στα πλαίσια της διερεύνησης αυτής πραγματοποιήθηκαν:
- Συνολικά 19 δειγματοληψίες σε 13 θέσεις, επτά (7) κατά μήκος της τάφρου 1Τ, έξι (6) κατά μήκος της τάφρου 2Τ και οι υπόλοιπες σε συμβολές και σε δευτερεύουσες τάφρους.
- Σε όλους τους σταθμούς έγινε καταγραφή των κυριότερων υδρομορφολογικών πιέσεων.
- Συνολικά αλιεύθηκαν 5 είδη ψαριών που ανήκαν σε δύο οικογένειες (Cyprinidae και Centrarchidae).
- Συνολικά καταγράφηκαν 9 είδη ψαριών [2 ενδημικά του Πηνειού (Alburnus thessalicus, Knipowitschia thessala) και 2 ξενικά (Lepomis gibbosus, Gambusia holbrooki)] καθώς και άτομα του γένους Cobitis sp. [ενδεχόμενα πρόκειται για το Cobitis vardarensis ενδημικό του Πηνειού ή για το ενδημικό Cobitis stephanidisi του κεφαλόβρυσου Bελεστίνου (Κρισίμως κινδυνεύον)].
- Από το αλίευμα της παρούσας έρευνας απουσίαζαν ορισμένα είδη [Tinca tinca (γλίνι), Anguilla Anguilla (χέλι), Chondrostoma vardarense (γουρουνομύτης)] για τα οποία υπήρχε αναφορά στο δημοσίευμα του Ananiades (1956) για την τέως Λίμνη Κάρλα.
Στο συνολικό αλίευμα ήταν υψηλή η συμμετοχή των παμφάγων ειδών με απουσία των ιχθυοφάγων ειδών.
