Χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο, διαταραχές μερικά από τα συμπτώματα
Το 10% – 15% των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών βίας στο σχολείο. Οι μαθητές που ασκούν βία, δηλαδή οι θύτες, υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε σύγκριση με τα κορίτσια.
Πρόκειται για τα συμπεράσματα ευρωπαϊκής έρευνας για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού Europeantibullyingcampaing και το Χαμόγελο του παιδιού, και τα οποία παρουσιάστηκαν την περασμένη Τετάρτη σε εκδήλωση του 4ου Δημοτικού Σχολείου Αλμυρού με στόχο την ενημέρωση του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων.
Το 4ο Δημοτικό Σχολείο έχει πραγματοποιήσει μία σειρά από δράσεις για την ενδοσχολική βία. Εγινε ενδοσχολική επιμόρφωση, ενημέρωση – ευαισθητοποίηση γονέων – μαθητών, ημερίδες- συγκεντρώσεις, ενώ παρουσιάστηκαν Project για την ενδοσχολική σχολική βία, και οι μαθητές συμμετείχαν σε διαγωνισμούς ζωγραφικής με το ίδιο θέμα.
Στην εκδήλωση μίλησε η δασκάλα Ναυσικά Κουλαξίδου.
Οι συνηθέστεροι χώροι που εκδηλώνεται, το φαινόμενο εξήγησε η κ. Κουλαξίδου, είναι το προαύλιο, η τάξη, οι τουαλέτες, οι σχολικοί διάδρομοι, η διαδρομή από ή προς το σχολείο.
«Η ενδοσχολική βία είναι η εσκεμμένη απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους.
Σε αντίθεση με τα μεμονωμένα φαινόμενα βίας ο σχολικός εκφοβισμός, είπε, παρουσιάζεται με επανάληψη, ανισορροπία δύναμης, εσκεμμένη πρόθεση. «Οι θύτες εκφοβίζουν για να νιώσουν ανώτεροι από τους άλλους, στοχεύουν στο να τραβήξουν την προσοχή, να τύχουν αποδοχής και να γίνουν περισσότερο δημοφιλείς. Οι μαθητές που εκφοβίζουν στοχεύουν στη “διαφορετικότητα” του άλλου για να τον κάνουν να νιώσει άσχημα για τον εαυτό του και να τον απαξιώσουν.
Τα θύματα είναι μαθητές με κάποια αδυναμία, σωματική, εμφανισιακή, κάτι τέλος πάντων για να δώσει αφορμή και λαβή σε σχόλια. Παρατηρητές που νιώθουν τρομαγμένοι, έχουν ενοχές, φοβούνται να αναφέρουν το περιστατικό μη και εισπράξουν αντίποινα, νιώθουν ανήμπορα, αγχωμένα, λυπημένα.Υποστηρίζουν το θύτη με διάφορους τρόπους, όπως γέλια και χειροκροτήματα. Απομακρύνονται υποκρινόμενοι ότι δεν είδαν τίποτα, τρομοκρατούνται,«παγώνουν» δεν παίρνουν θέση».
Που κρύβεται η βία
Με τον όρο ενδοσχολική βία, είπε η κ. Κουλαξίδου, εννοούμε χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμούς. Επιπλέον φραστικές επιθέσεις, βρισιές, προσβολές, απειλές, αλλά και εκβιασμούς, καταστροφές προσωπικών αντικειμένων. Η ενδοσχολική βία ενέχει ακόμη και σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, αποκλεισμό και απομόνωση από παρέες, ομαδικά παιχνίδια, κοινωνικές δραστηριότητες.
Λόγοι στοχοποίησης
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έρευνα, οι λόγοι που ένα παιδί γίνεται στόχος είπε η κ. Κουλαξίδου, είναι η εθνικότητα κατά 44,3%, η θρησκεία κατά 16,06%, η σωματική ανεπάρκεια κατά 23,8%, η ενδυμασία κατά 17,02%, το βάρος του κατά 31,6%, επειδή το επιθυμεί ο δράστης κατά 19,6%, η ανικανότητά του να αμυνθεί κατά 57,03%, η νευρικότητα – το άγχος κατά 12,31% κατά η ευαισθησία κατά 44,6%.
Η σχολική βία με αριθμούς
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η κ. Κουλαξίδου είπε ότι το 10% – 15% των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών βίας στο σχολείο. «Οι μαθητές που ασκούν βία, δηλαδή οι θύτες, υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών. Έχει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε σύγκριση με τα κορίτσια. Τα αγόρια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά βίας, σε αναλογία 3 προς 1. Τα περιστατικά εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο ενώ στο λύκειο μειώνονται. Οι μισοί μαθητές – θύματα δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ οι υπόλοιποι το αναφέρουν σε φίλους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς».
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν τα παιδιά που γίνονται θύματα βίας είναι καταθληπτικά στοιχεία, χαμηλές σχολικές επιδόσεις και απουσίες, διαταραχές συμπεριφοράς, αποφυγή βλεμματικής επαφής, ψυχοσωματικά προβλήματα (άλγη, πονοκέφαλοι, διαταραχές ύπνου, ενούρηση κ.α.), θυμός που εκφράζεται κυρίως σε οικεία πρόσωπα, ντροπή, ενοχή, φόβος.
Συνέπειες για τους θύτες
Οι μαθητές και οι μαθήτριες που αναμειγνύονται ενεργά σε εκφοβιστικά επεισόδια, είπε η κ. Κουλαξίδου, μεγαλώνοντας, μπορεί να συνεχίσουν να μεταχειρίζονται εκφοβιστικές τακτικές στις διαπροσωπικές τους σχέσεις μετά την ενηλικίωσή τους.
Για τους παρατηρητές
Πλήθος συναισθηματικών δυσκολιών και διαταραχών συμπεριφοράς, όπως μετατραυματικό άγχος, γενικό άγχος, θυμό, οργή, κατάθλιψη, αντιμετωπίζουν οι παρατηρητές φαινομένων βίας.
Οι παρατηρητές, είπε η κ. Κουλαξίδου, μπορεί να «μάθουν ότι ο εκφοβισμός είναι ένας γρήγορος και αποτελεσματικός τρόπος για να επιτύχει κανείς αυτό που θέλει και ως ενήλικες μπορεί να συνεχίσουν να αποδέχονται την υιοθέτηση επιθετικών μορφών συμπεριφοράς από κάποιον τρίτο ως φυσιολογικές με αποτέλεσμα να του παράσχουν τη σιωπηρή τους συναίνεση».
Εξωτερικά γνωρίσματα
Η μειωμένη διάθεσή του ή η άρνησή του να πάει στο σχολείο με πρόσχημα κάποια αδιαθεσία, και οι αδικαιολόγητες απουσίες αποτελούν ενδείξεις ότι το παιδί έχει πέσει θύμα ενδοχολικής βίας. Άλλα γνωρίσματα είναι η απρόσκοπτη μαθησιακή του πτώση, ενώ περνά το χρόνο του στα διαλείμματα κοντά στους εκπαιδευτικούς και τα γραφεία, καθυστερεί να πάει στο σχολείο ή αργεί να επιστρέψει στο σπίτι. Επιπλέον, αλλάζει διαδρομές , τα ρούχα του είναι συχνά σκισμένα και κατεστραμμένα, έχει σημάδια από μελανιές στο σώμα ή άλλες ενδείξεις επίθεσης και αποφεύγει να εξηγήσει πώς συνέβησαν, ζητάει συχνά χρήματα από τους γονείς του γιατί χάνει αυτά που του δίνουν, αρνείται να συμμετέχει σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες, ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή του που επιμένουν.
Συμβουλές
Η κ. Κουλαξίδου είπε ότι όταν υπάρχουν τα παραπάνω γνωρίσματα συζητάτε με το παιδί. «Διαβεβαιώνετε ότι δε φταίει αυτό Υπενθυμίζετε ότι είστε δίπλα του και το προστατεύετε. Εξηγείτε ότι δεν αποτελεί κάρφωμα το να μιλήσει στους ενήλικες Ενημερώνετε τον εκπαιδευτικό και το διευθυντή του σχολείου».
