Του Δρ. Ευάγγελου Γ. Βούλγαρη*
Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (UICC) που εκπροσωπεί 280 οργανώσεις σε 90 χώρες του κόσμου. Η εκστρατεία ενημέρωσης κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου δίνει έμφαση στην πρόληψη και έχει σκοπό να ενώσει πολίτες και κυβερνήσεις στη μάχη ενάντια στον καρκίνο. Πρωταρχικοί στόχοι της πρωτοβουλίας είναι η σημαντική μείωση του νοσηρότητας και των πρόωρων θανάτων από καρκίνο, η ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών καθώς και η αύξηση των ποσοστών επιβίωσης από τη νόσο μέχρι το 2025. Η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη αφενός στην ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου αφετέρου στην αύξηση της πίεσης προς τις κυβερνήσεις για τη λήψη περαιτέρω μέτρων.
Ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και όμως η αντιμετώπισή του δεν αποτελεί ακόμα προτεραιότητα για την παγκόσμια κοινότητα. Περίπου 14 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο κάθε χρόνο και 8,2 εκατομμύρια πεθαίνουν σε ολόκληρο τον κόσμο, εκ των οποίων οι μισοί στις ηλικίες 30-69 ετών. Χωρίς παρέμβαση τα περιστατικά αυτά αναμένεται να αυξηθούν κατά 75% το έτος 2030 με το κόστος για τη θεραπεία να φτάνει τα 458 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Ο πιο συχνός καρκίνος είναι αυτός του πνεύμονα ακολουθούμενος από τον καρκίνο του μαστού, του εντέρου, του προστάτη και του στομάχου. Δυστυχώς τη μεγαλύτερη αύξηση σε θανάτους από καρκίνο θα εμφανίσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο αυξημένο οικονομικό και κοινωνικό κόστος της νόσου.
Το κεντρικό μήνυμα της φετινής παγκόσμια ημέρας είναι το «Μπορούμε. Μπορώ» (We can. I can) και θέλει να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε ατομικά και ως σύνολο να βοηθήσουμε στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της νόσου. Προέχει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο καρκίνος, με διαφορετικούς ίσως τρόπους, μας αφορά όλους αλλά και ότι ενωμένοι έχουμε τη δύναμη να μειώσουμε τις επιπτώσεις του στην κοινωνία.
Τι μπορούμε να κάνουμε μαζί; Μπορούμε να ενώσουμε τις φωνές και τις δυνάμεις μας απέναντι σε κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς για εφαρμογή πιο εντατικών προγραμμάτων πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας από τα συστήματα υγείας. Ξέρουμε ότι η επένδυση σε προγράμματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα από την αντιμετώπιση του κόστους της θεραπείας. Μπορούμε να διεκδικήσουμε την πρόσβαση κάθε πολίτη σε υπηρεσίες υγείας και ασφαλείς, δραστικές, οικονομικά προσιτές θεραπείες χωρίς διακρίσεις. Τεράστιες ανισότητες υπάρχουν σήμερα μεταξύ αναπτυσσόμενων και ανεπτυγμένων χωρών όσον αφορά την πρόσβαση των ασθενών σε υπηρεσίες υγείας και δραστικές αντικαρκινικές θεραπείες. Ασθενείς με δυνητικά ιάσιμη νόσο που πεθαίνουν σε αναπτυσσόμενες χώρες θα είχαν σωθεί αν απλά ζούσαν σε ανεπτυγμένη χώρα. Μπορούμενα μιλήσουμε για τον καρκίνο. Η ανοικτή συζήτηση γύρω από το θέμα μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Κυβερνήσεις, κοινωνίες, εργοδότες και μέσα μαζικής ενημέρωσης οφείλουν να δημιουργήσουν τις συνθήκες όπου ο καρκίνος δεν θα είναι θέμα ταμπού και οι πολίτες θα αναζητούν την πρόληψη και την έγκαιρη θεραπεία. Η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας είναι το πρώτο βήμα για την έγκαιρη αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων του καρκίνου, όπου αυτά υπάρχουν. Μπορούμενα διεκδικήσουμε το δικαίωμα στον καθαρό αέρα με αυστηρή εφαρμογή των αντικαπνιστικών νόμων και των μέτρων προφύλαξης από την έκθεση σε καρκινογόνα στους εργασιακούς χώρους. Μπορούμενα διαλύσουμε τους μύθους γύρω από τον καρκίνο.
Τι μπορώ να κάνω εγώ για τον εαυτό μου; Μπορώ να υιοθετήσω έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής με απώλεια βάρους, τακτική άσκηση, διακοπή καπνίσματος και κατάχρησης αλκοόλ. Μπορώνα λάβω τα μέτρα πρόληψης για την αποφυγή μετάδοσης χρόνιων λοιμώξεων που σχετίζονται με συγκεκριμένους τύπους καρκίνου (ηπατίτιδα Β και C, ιός ανθρώπινων κονδυλωμάτων, ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού). Μπορώ να μην αμελώ τις προληπτικές εξετάσεις (μαστογραφία, τεστ Παπ, κολονοσκόπηση) με βάση τις οδηγίες των ειδικών γιατρών. Μπορώνα επιλέξω τον εξειδικευμένο γιατρό που θα ανταποκριθεί στις ανάγκες μου ως ασθενή. Μπορώ να μιλήσω για την εμπειρία μου και να αποτελέσω παράδειγμα δύναμης και έμπνευσης για άλλους ασθενείς. Μπορώ να διεκδικήσω το δικαίωμα μου στο ν’ αγαπήσω και να αγαπηθώ, το δικαίωμα μου τελικά στη ζωή.
Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου είναι μια ευκαιρία για να αναλογιστούμε τι μπορούμε να κάνουμε, να δεσμευτούμε ότι θα το κάνουμε και να αναλάβουμε δράση. Οτιδήποτε κι αν αποφασίσουμε να κάνουμε, να θυμόμαστε ότι έχουμε τη δύναμη να κάνουμε τη διαφορά στον πόλεμο ενάντια στον καρκίνο.
*O Δρ. Ευάγγελος Γ. Βούλγαρης είναι Ογκολόγος, Στρατιωτικός Ιατρός, Διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με μετεκπαίδευση στην ογκολογία μαστού στις ΗΠΑ. Υπηρετεί στην Ογκολογική Κλινική του 424 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, είναι συνεργάτης του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης και Διευθυντής του Τμήματος Ογκολογίας-Χημειοθεραπείας της Κλινικής «Άνασσα» Βόλου. Περισσότερες πληροφορίες: www.oncoconsult.gr
