Στη μακρόχρονη ιστορία της Ελλάδας, όσες φορές προέκυψαν κυβερνήσεις συνεργασίας, επιβλήθηκαν από ανάγκη (μνημόνια) ή πολιτικές σκοπιμότητες (περίοδος ’89). Καμία συνεργασία δεν ήταν στηριγμένη σ’ αυτό που ονομάζουν «κουλτούρα συνεργασίας».
Το νομοσχέδιο «Κλεισθένης» τέθηκε και επίσημα σε δημόσια διαβούλευση. Οι αλλαγές στην Αυτοδιοίκηση είναι πλέον προ των πυλών, εν μέσω ψυχροπολεμικού κλίματος που έχει δημιουργηθεί μεταξύ της κυβέρνησης και της πλειοψηφίας των αιρετών της αυτοδιοίκησης.
Ο πυρήνας των αντιδράσεων αφορά στην αλλαγή του εκλογικού νόμου. Η απλή αναλογική αποτελεί το «κόκκινο πανί».
Θεωρητικά, ενδεχομένως να αποτελεί ένα δίκαιο εκλογικό σύστημα. Οποιος ωστόσο δεν είναι «καθηλωμένος» σε ιδεοληψίες και βλέπει λίγο πιο καθαρά, αντιλαμβάνεται ότι συνιστά ένα μεγάλο ρίσκο. Η επιδίωξη της επιβολής των συνεργασιών, ντε και καλά, είναι αφενός μη ρεαλιστική και αφετέρου μπορεί να αποβεί επιζήμια για την κάθε τοπική κοινωνία.
Σε επίπεδο κυβερνήσεων, προκηρύσσονται πρόωρες εκλογές και προκύπτει μία νέα κυβέρνηση. Στην περίπτωση όμως δήμων και Περιφερειών κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται, όπερ σημαίνει χαμένη τετραετία. Ακυβερνησία και πλήρη τελμάτωση κάθε δραστηριότητας στον δήμο ή την Περιφέρεια αντίστοιχα.
Στην Ελλάδα, όσες φορές προέκυψαν κυβερνήσεις συνεργασίας αυτές επιβλήθηκαν από ανάγκη ή πολιτικές σκοπιμότητες (περίοδος ’89). Καμία συνεργασία δεν ήταν στηριγμένη σ’ αυτό που ονομάζουνε «κουλτούρα συνεργασίας».
Διαβάζοντας προχθές την Καθημερινή και μία συνέντευξη του πρώην υπουργού Παρασκευά Αυγερινού, που είναι δεινός μελετητής των εκλογικών συστημάτων, μου ενισχύθηκε η άποψη ότι στην ελληνική κοινωνία… η απλή αναλογική σε θεωρητικό επίπεδο μπορεί να βρίσκει αρκετούς υποστηρικτές, σε πρακτικό όμως όποτε εφαρμόστηκε προκάλεσε μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά ρήγματα.
Αντλώντας πληροφορίες λοιπόν από αυτό το άρθρο, μαθαίνουμε πως οι περίοδοι της απλής αναλογικής στην Ελλάδα ήταν τρεις. Πρώτα, το 1926-28, με 13 κόμματα στη Βουλή. Μια περίοδος πλήρους ακυβερνησίας. Πέντε κυβερνήσεις σε δύο χρόνια. Μετά, η περίοδος 1932-36. Δεν συμφωνούσαν να συγκυβερνήσουν ο Τσαλδάρης με τον Βενιζέλο. Τέσσερις εκλογικές αναμετρήσει σε 4 χρόνια. Το ’32, το ’33, τον Ιούνιο του ’35 και τον Ιανουάριο του ’36, όταν οι φιλελεύθεροι εξέλεξαν 142 βουλευτές και οι λαϊκοί 143. Τελικά ανέθεσαν τη διακυβέρνηση στον Ι. Μεταξά. Η απλή αναλογική και η ασυνεννοησία οδήγησαν στο τέλος της Δημοκρατίας. Η απλή αναλογική εφαρμόστηκε και την περίοδο 1950-52. Μπήκαν στη Βουλή 13 κόμματα. Η χώρα πάλευε να μαζέψει τα συντρίμμια της από τον Εμφύλιο και επί δύο χρόνια δεν υπήρχε ισχυρή κυβέρνηση, μέχρι που ο αείμνηστος Πλαστήρας δέχθηκε να αλλάξει το σύστημα. Όχι ότι στην Ευρώπη υπήρξαν καλύτερα παραδείγματα, σύμφωνα με τον κ. Αυγερινό. «Στην Ιταλία η απλή αναλογική έφερε το «τουρμπιγιόν των πρωθυπουργών». Ακόμα κι ο Σπαντολίνι έγινε πρωθυπουργός με 2%. Άλλαξαν το σύστημα και εδώ και 30 χρόνια δεν ξαναζήτησε κανείς την απλή αναλογική. Στην προπολεμική Γερμανία. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, στη δραματική δεκαετία του ’20. Η απλή αναλογική οδήγησε σε ακυβερνησία. Κάθε χρόνο εκλογές και άνοδος του Χίτλερ που κόστισε στην Ευρώπη 35 εκατομμύρια νεκρούς» εξηγεί ο ίδιος.
Αλλά ακόμη και αν όλα τα παραπάνω παραβλεφθούν, υπάρχει κάτι στο οποίο η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να εξηγήσει με πειστικά επιχειρήματα. Γιατί τώρα απλή αναλογική;
Είναι δυνατόν, ένα χρόνο πριν από τις δημοτικές εκλογές να επιχειρείται μία τέτοια αλλαγή στην αυτοδιοίκηση, χωρίς να υποκρύπτεται κομματική σκοπιμότητα;
Είναι πασιφανές ότι για την κυβέρνηση η τακτική αποτελεί μέρος της πολιτικής της, και όχι η πολιτική μέρος της τακτικής της.
Ας μην κρυβόμαστε, λοιπόν, πίσω από το δάκτυλό μας. Ο μόνος λόγος για τον οποίο, «θυσιάζεται η αυτοδιοίκηση στον βωμό των σκοπιμοτήτων», είναι γιατί έτσι εκτιμά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα διασωθεί πολιτικά. Ας έχουν όμως κατά νου ότι όσες φορές επιχειρήθηκε από κυβερνήσεις και κόμματα με ανάλογους εκλογικούς τακτικισμούς να διασωθούν, «πήγαν για μαλλί και βγήκαν κουρεμένοι».
