ΤΟΠΙΚΑ

Η αναγέννηση του οικισμού «Παλιούρι»

η-αναγέννηση-του-οικισμού-παλιούρι-526830

Ο οικισμός Παλιούρι Αισωνίας, που απέχει μόλις 8 χιλιόμετρα από την πόλη του Βόλου, και 5 μόλις χιλιόμετρα από τους νεολιθικούς οικισμούς Σέσκλο και Διμήνι αντίστοιχα, είναι μία από τις περιοχές που έχουν εγκαταλειφθεί. Και όμως θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για τη Μαγνησία, έναν τουριστικό πόλο για τους επισκέπτες.

Αυτό τουλάχιστον αποτυπώνεται στην έρευνα που εκπόνησε η νεαρή Βολιώτισσα αρχιτέκτονας, Ματίνα Ι. Πρίγκου , σχετικά με τις δυνατότητες επανάχρησης εγκαταλελειμμένων περιοχών, και θα παρουσιαστεί στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Marketing & Branding Τόπου με τίτλο: «Τοπία εγκατάλειψης ως υποδοχείς εναλλακτικών μορφών τουρισμού: Η περίπτωση του οικισμού Παλιούρι Αισωνίας» στη Λάρισα στις 31 Μαρτίου υπό την αιγίδα του Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Δήμος Λαρισαίων.

Με τα «μάτια» της Ματίνας Πρίγκου και βάσει της μελέτης που έχει κάνει, ο συγκεκριμένος οικισμός μπορεί να αποκτήσει brand name, και με τις κατάλληλες επεμβάσεις και την ανάλογη τουριστική προβολή να αποτελέσει πόλο έλξης για ομάδες επισκεπτών με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, που αναζητούν ποιοτική διαμονή σε συνδυασμό με δραστηριότητες, μακριά από το μαζικό τουρισμό.

Πρόκειται για ένασπάνιο ιστορικό οικιστικό σύνολο, λόγω του ιστορικού ενδιαφέροντος που γεννάται από την παλαιότητα των κτισμάτων, την πολεοδομική διάταξη, τη ρυμοτομία και από το ρόλο που έπαιξε ο ίδιος ο οικισμός στην εξέλιξη του τόπου. Αλλά και λόγω αισθητικής αξίας -όπως επισημαίνει η ίδια μέσα στη μελέτη της που παρουσιάζει σήμερα ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ- όσον αφορά στο ρυθμό, τον τύπο και τη διάταξη των στοιχείων που το απαρτίζουν εν γένει.

Σαν συγκροτημένη πολεοδομική υπόσταση δημιουργήθηκε μετά το 1821 και εγκαταλείφθηκε σταδιακά από το 1945 έως το 1955 λόγω σεισμών και έλλειψης νερού. Το χωριό ιδρύθηκε από οικογένειες κτηματιών της Μακρυνίτσας που διατηρούσαν πύργους και άλλα κτίσματα εκεί ώστε να μαζεύουν τη σοδειά τους.

Η οικιστική του διάταξη

Ο οικισμός έχει επίμηκες σχήμα, με σχετικά αραιή δόμηση, σχεδόν όλα τα σπίτια βρίσκονται στην πλαγιά του λόφου, με συγκεντρώσεις σημειακά, σε γειτονιές που συγκροτούνται συνήθως από «αδερφομοίρια». Οι εσωτερικοί δρόμοι του οικισμού σκαρφαλώνουν την απότομη πλαγιά, κλιμακωτοί ή ελικοειδείς και για το λόγο αυτό ο οικισμός ανήκει στην κατηγορία των σκαρφαλωμένων χωριών, αποτέλεσμα ενός μακροχρόνιου και κοπιαστικού αγώνα να διευθετηθεί πάνω στο δύσκολο έδαφος και παράλληλα να εξυπηρετήσει τόσο τις μακρινές περιοχές καλλιέργειας όσο και τις περιοχές κατοικίας.

Μορφoλογικά, σύμφωνα με τη μελέτη που έγινε, το σχήμα των κατοικιών του οικισμού είναι απλά, ορθογωνικά, με καθαρούς όγκους χωρίς διακοσμητικά στοιχεία στις εξωτερικές επιφάνειες. Διακρίνεται η επεξεργασία της πέτρας στην τοιχοποιία, που στα πιο πολλά είναι επιχρισμένη με υπόλευκο σοβά, ο οποίος με τη χρωματική αντίθεση που δημιουργεί με το καστανό χρώμα του ξύλου και το λουλακί χρώμα του περιγράμματος των ανοιγμάτων, προσφέρει στα σπίτια λιτή διακόσμηση.

Τυποποιημένη, λιτή και απέριττη είναι η σύνθεση των όψεων στον αυστηρό χαρακτήρα και στη μορφή των οποίων συμβάλλει και το γείσο της στέγης. Οι στέγες είναι στην πλειοψηφία τους επιστεγασμένες με πλάκα Πηλίου, τετράρριχτες ή δίρριχτες ενώ ενίοτε σε μεταγενέστερες παρεμβάσεις χρησιμοποιείται κεραμίδι ρωμαϊκό.Κατασκευαστικά, το χτίσιμο των κατοικιών βασίζεται στην παραδοσιακή πηλιορείτικη οικοδομική, με εκτεταμένη χρήση κατά κύριο λόγο της πέτρας και δευτερευόντως του ξύλου. Η επιλογή του χώρου για το κτίσιμο του σπιτιού απαιτούσε την ελαχιστοποίηση των εργασιών προετοιμασίας για λόγους οικονομίας και έλλειψης τεχνικών μέσων, γινόταν με βάση την κλίση του εδάφους και τον καλό (νότιο) προσανατολισμό.

Πολύπλευρες παρεμβάσεις

Ο κυρίαρχος στρατηγικός στόχος για τον οικισμό -σύμφωνα με τη Ματίνα Πρίγκου-, οφείλει να είναι η δημιουργία ενός branded τουριστικού προϊόντος, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που θα ταιριάζει με τις ιδιαιτερότητές του, θα σέβεται και θα αξιοποιεί τις μελλοντικές τάσεις σε διεθνές και εθνικό επίπεδο και θα προσφέρει τις προϋποθέσεις διαφοροποίησης σε σχέση με τις ανταγωνιστικές περιοχές.

Η νεαρή μηχανικός στη μελέτη που θα παρουσιάσει, υπογραμμίζει ότι οι επεμβάσεις πρέπει να είναι πολύπλευρες και προς πολλές κατευθύνσεις.

Αρχικά ως προς την πρόσβαση, η κ. Ματίνα Πρίγκου προτείνει να υπάρξει ένα συγκοινωνιακό δίκτυο κατάλληλο που θα οδηγεί στους νεολιθικούς οικισμούς Σέσκλο και Διμήνι, ενώ συνδυαστικά εκτιμά ότι θα πρέπει να αποκατασταθούν τα μονοπάτια εντός του οικισμού για να βελτιωθεί η προσπελασιμότητα όλων των σημείων για τους επισκέπτες.

Επισημαίνει επίσης την ανάγκη να αναδειχτεί η οικοτουριστική πλευρά της περιοχής, κάτι που συνεπάγεται φροντίδα και προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, του τοπικού οικοσυστήματος, των τοπίων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους σε συνδυασμό με τη δημιουργία ζωνών προστασίας αλλά και δικτύου τουριστικών καταλυμάτων (κατοικίες ή ξενώνες) που θα υιοθετήσουν όμως περιβαλλοντική συμπεριφορά (μη χρήση χημικών και ουσιών βλαβερών προς το περιβάλλον κ.ά.)

Στη μελέτη προτείνεται επίσης να υπάρξει οργανωμένος σχεδιασμός πολιτιστικών δραστηριοτήτων με αναφορές στην περιοχή και στην τοπική παράδοση, αλλά και στο νέο οικοτουριστικό χαρακτήρα της περιοχής. Στη βάση αυτή οι προτάσεις περιλαμβάνουν τη διοργάνωση συνεδρίων και φεστιβάλ, σεμιναρίων οικολογίας και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης αλλά και τη δημιουργία μουσείου λαϊκής τέχνης καθώς και μικρών μονάδων παραγωγής τοπικών προϊόντων (λάδι, κρασί, τσίπουρο, κ.ά.)

Μέσα από τις διοργανώσεις ο στόχος είναι η ανάδειξη της ιστορικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, ο χαρακτηρισμός του οικισμού ως παραδοσιακού ή και διατηρητέου, με σκοπό την ελαχιστοποίηση της ανθρώπινης παρέμβασης που θα αλλοιώσει στο παραμικρό την ιδιαίτερη ταυτότητα, αλλά και η αναβίωση του οικισμού και ένταξή του σε δίκτυο με άλλους παραδοσιακούς οικισμούς.

Προβολή και προώθηση

Σε μία τέτοια παρέμβαση εξάλλου, σύμφωνα με την κ. Ματίνα Πρίγκου, θα πρέπει να είναι ανάλογη και η προβολή, ώστε να αποτελέσει η περιοχή τουριστικό προορισμό. Αυτό, όπως επισημαίνεται, μπορεί να γίνει μέσα από την αξιοποίηση κοινοτικών προγραμμάτων για την προώθηση διακρατικών σχεδίων τουριστικής προβολής, την προώθηση των παραδοσιακών και τοπικών προϊόντων μέσω αγροτουριστικών προγραμμάτων και προγραμμάτων για τη δημιουργία και άλλων ΠΟΠ, αλλά και τη διοργάνωση ημερίδων και δημιουργία προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, με στόχο τον ημεδαπό τουρισμό, για τη διαμόρφωση τουριστικής και περιβαλλοντικής συνείδησης

ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΖΗ

#Tags

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου