Στην πολιτική επικρατεί μεταξύ των άλλων μία συνήθεια: Κάποιοι ηγέτες δεν αρέσκονται μόνο στο ν αποκομίζουν τις συλλογικές επιτυχίες. Επιδιώκουν να καταμερίζουν και τις προσωπικές τους αποτυχίες.
Ύστερα από μία εκλογική ήττα, που έφερε το ΠΑΣΟΚ στο χαμηλότερο από το 1977 ποσοστό του, όλοι θα περίμεναν από την ηγεσία του να αναλάβει την ευθύνη της ήττας. Κι ο τρόπος ανάληψης της ευθύνης είναι κοινός για κάθε ευρωπαίο κομματικό ηγέτη και σίγουρα δεν είναι η διαχείριση της ήττας. Η ηγεσία του Κινήματος ενήργησε με το δικό της τρόπο μεταθέτοντας ουσιαστικά την ευθύνη. Σε ποιους; Στους προγενέστερους, έστω και αν ο Υπουργός Εξωτερικών ήταν ένας από αυτούς και στους υφιστάμενους, έστω κι αν αυτοί δεν μετείχαν στις κρίσιμες αποφάσεις. Αναγνώρισε βέβαια και η ίδια η ηγεσία τις ευθύνες της. Αόριστα όμως. Με γενικόλογες αναφορές. Αναφορές που αφορούν παραλείψεις συμπυκνωμένες κυρίως στην ανοχή απέναντι στην εσωκομματική πολυφωνία και στον πλουραλισμό. Η Κοινή όμως Γνώμη εξέλαβε ως λάθη συγκεκριμένες πράξεις. Για τις πράξεις αυτές η ηγεσία του Κινήματος ήταν απόλυτα φειδωλή σε αυτοκριτική.
Να θυμηθούμε τις πράξεις που αφορούσαν λήψη μέτρων ή υιοθέτηση θέσεων;
Ήταν ή δεν ήταν λάθος η δημιουργία ογκωδέστατων οργανωτικών σχημάτων, που από τη φύση τους ήταν αδύνατο να λειτουργήσουν παράγοντας έργο; Ήταν ή δεν ήταν λάθος η κατάργηση της οργανωτικής αυτονομίας της Νεολαίας; Ήταν ή δεν ήταν λάθος η θέση του Λαυρίου για την ανασφάλιστη εργασία των νέων; Ήταν ή δεν ήταν λάθος η εμμονή στην ερμαφρόδιτη θέση για την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων μέσω της συνταγματικής αναθεώρησης, που καθιστούσε το ΠΑΣΟΚ ταυτόσημο με τη ΝΔ;
Να θυμηθούμε τις πράξεις που αφορούσαν επιλογές προσώπων, προνόμιο αποκλειστικό της ηγεσίας;
Ήταν ή δεν ήταν λάθος η ανάδειξη ως βουλευτών Επικρατείας…
ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος των νεοφιλελεύθερων κ.κ. Μάνου και Ανδριανόπουλου, βαριδιών ακόμη και για ένα κόμμα όπως η ΝΔ; Ήταν ή δεν ήταν λάθος η απομάκρυνση όλων ανεξαιρέτως των μέχρι τότε ευρωβουλευτών από το ψηφοδέλτιο για την Ευρωβουλή και η αντικατάστασή τους με άγνωστους και άπειρους; Ήταν ή δεν ήταν λάθος η υποστήριξη ως υπερνομάρχη σε ευαίσθητο εθνικό χώρο της πομακικής μεν καταγωγής αλλά και μέλους της παράνομης Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης Γκιουλ Καραχασάν; Ήταν ή δεν ήταν λάθος η τοποθέτηση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας των πρόσφατων εκλογών της Φώφης Γεννηματά με το γνωστό κώλυμα εκλογιμότητας; Στέρησαν ή δεν στέρησαν οι επιλογές αυτές κρίσιμα ποσοστά από το ΠΑΣΟΚ σύμφωνα και με όλες τις δημοσκοπήσεις;
Έγιναν λοιπόν λάθη. Στους πολιτικούς όμως λάθη που οδηγούν σε βαριές εκλογικές ήττες δεν επιτρέπονται. Πολύ περισσότερο δεν επιτρέπονται λάθη που οδηγούν σε συνεχιζόμενη συρρίκνωση των ποσοστών, χωρίς μάλιστα να υπάρχει φθορά από την άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας.
Το ερώτημα όμως είναι, τα λάθη των ηγετών πρέπει να επισημαίνονται μόνο μετά από μία εκλογική ήττα ή μήπως πρέπει να επισημαίνονται έγκαιρα; Κι αν επισημαίνονται έγκαιρα από μερικούς, μήπως αυτοί που το τολμούν κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ως υπονομευτές; Η εμπειρία από το σημερινό ΠΑΣΟΚ είναι ότι σε κάθε περίπτωση αυτός που ασκεί κριτική θα κατηγορηθεί. Μικρή σημασία έχει, αν η κριτική ασκείται εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων. Οποιαδήποτε όμως κομματική ηγεσία εμφορείται από παρόμοιες αντιλήψεις, καλλιεργεί ουσιαστικά μέσα της την αίσθηση του αλάθητου. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος μιλώντας στις 13 Νοεμβρίου 1928: «Εις τους πολιτικούς δεν επιτρέπεται να διαπράττουν λάθη και ως αντίστοιχόν τι προς την υποχρέωσιν αυτήν είναι η συνήθεια την οποία αποκτούν να πιστεύουν ότι είναι αλάθητοι». Από την πλευρά του ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου σε ομιλία του στις 19 Δεκεμβρίου 1928 λέει τα εξής: «Το καλύτερο στήριγμα των πολιτικών ανδρών είναι οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν αντιρρήσεις, είναι οι άνθρωποι εκείνοι, οι οποίοι κατά συνείδησιν εκφέρουν τη γνώμην των».
Στο ΠΑΣΟΚ δυστυχώς κάποιοι, αναζητώντας άλλοθι για την ήττα, έχουν επιδοθεί σ ένα «κυνήγι μαγισσών», αλλιώ
Το άλλοθι της υπονόμευσης
