Το πείραμα του Ερατοσθένη, ένα από τα ομορφότερα πειράματα στην ιστορία της φυσικής, εκτέλεσαν οι μαθητές του 9ου Γυμνασίου Βόλου την περασμένη Τρίτη.
Το πείραμα διεξάγεται στην εαρινή και χειμερινή ισημερία, την ώρα που ο ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ κάθε πόλης που συμμετέχει στο πείραμα. Για τον Βόλο, στις 20 Μαρτίου η ώρα αυτή ήταν 12 :38μμ . Στο πείραμα αυτό συμμετείχαν σχολεία από όλο τον κόσμο που βρίσκονται στον ίδιο γεωγραφικό μεσημβρινό, δηλαδή βρίσκονται στην ίδια ζώνη ώρας, και διεξάγεται ταυτόχρονα σε διάφορες πόλεις εντός και εκτός Ελλάδας.
Η διοργάνωση του πειράματος φέτος έγινε σε συνεργασία με την Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, που γιορτάζει την ανακήρυξη του 2018 ως έτους Μαθηματικών και παράλληλα τιμά την επέτειο των 100 ετών από την ίδρυσή της. Η δραστηριότητα υλοποιήθηκε με τη συμμετοχή του Περιφερειακού Γραφείου της UNESCO για την Επιστήμη και τον Πολιτισμό στην Ευρώπη.
Ο Ερατοσθένης μέτρησε την περίμετρο της Γης με απλά μέσα χωρίς να έχει υπολογιστή. Οι μαθητές για να μετρήσουν την ακτίνα της Γης χρησιμοποιήσανε μία ράβδο του ενός μέτρου, στερεωμένη κάθετα σε μία βάση, μια μετροταινία, ένα χάρακα και ένα μοιρογνωμόνιο. Η διαδικασία ήταν η εξής: Τοποθετήσανε μία ράβδο στο κέντρο της Γης που σχηματίσανε, 10 λεπτά πριν το ζενίθ του Ήλιου (12.38 μμ) στην πόλη, και 10 λεπτά μετά μετρούσανε τη σκιά της ράβδου ανά λεπτό. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες, και κάθε μία πήρε πέντε μετρήσεις.
Στη συνέχεια οι μαθητές με τη βοήθεια των καθηγητών τους υπολόγισαν την οξεία γωνία του ορθογωνίου τριγώνου που σχηματίσθηκε από τη ράβδο και τη σκιά της, και τη βρήκαν 39.3 μοίρες. Ταυτόχρονα συνεργαστήκανε με το Γυμνάσιο Γερακίου Λακωνίας και την καθηγήτρια φυσικό κ. Ανθή Σαράντη και τον διευθυντή του σχολείου τον κ. Χριστοφοράκο Αντώνη, και τους έδωσαν τη γωνία που εκείνοι υπολόγισαν και ήταν 37 μοίρες. Η χιλιομετρική απόσταση Γεράκι – Βόλος από το Google Earth βρέθηκε 265 χιλιόμετρα. Η διαφορά των γωνιών είναι 2,3 μοίρες και η περίμετρος που υπολογίσανε ήταν 41.478 χιλιόμετρα. Η ακτίνα της Γης 6.604 χιλιόμετρα.
Το πείραμα στο οποίο συμμετείχε με μεγάλη επιτυχία η Α΄ γυμνασίου και παρακολούθησε όλο το σχολείο υπό την επιτήρηση των καθηγητών, αποδείχτηκε μια υπέροχη εμπειρία για τους μαθητές. Τους πρόσφερε χαρά, παιγνίδι, συνεργασία, ομαδικότητα και οπωσδήποτε γνώση . Το πείραμα του Ερατοσθένη έγινε διαθεματικό, με τη συμμετοχή πολλών καθηγητών διαφόρων ειδικοτήτων όπως μαθηματικών, φυσικών, φιλολόγων, κοινωνιολόγων, γυμναστών, ξένων γλωσσών , τεχνολόγων. Οι μαθητές ενημερώθηκαν για το πείραμα από τους καθηγητές τους και τη διευθύντρια του σχολείου τους, ενθουσιάστηκαν και βοήθησαν πολύ στην εκτέλεση του πειράματος. Σχημάτισαν τη Γη στο δάπεδο στο κέντρο της αυλής του σχολείου και σχεδιάσανε την Αφρική (με την Αλεξάνδρεια ) και την Ευρώπη (με το 9ο Γυμνάσιο Βόλου).
Σκοπός του πειράματος ήταν να μάθουν με ποιον ζηλευτό τρόπο ο Ερατοσθένης μέτρησε την περίμετρο της Γης, αλλά ταυτόχρονα επιτεύχθηκαν και άλλοι εκπαιδευτικοί στόχοι όπως είναι η παρατήρηση, η συνεργασία των σχολείων μεταξύ τους, η χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, και πώς όλα αυτά διευκολύνουν το αποτελέσματα των μετρήσεων.
