50.000 σελίδες με δημοσιεύσεις της εποχής από τον Τύπο, έγγραφα, επίσημες αποφάσεις, αλληλογραφία, 8.000 βιβλία και οπτικοακουστικό υλικό με συνεντεύξεις, βίντεο και μουσική, συνθέτουν το πλούσιο προσωπικό αρχείο του πρώτου Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Παντελή Λαζαρίδη, που πέρασε από χθες στα χέρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μέσα από το αρχείο καταγράφεται η πορεία του θεσσαλικού ΑΕΙ, όταν ακόμη το 1975 ήταν μια σκέψη, μέχρι την ίδρυσή του, τη διάσπασή του και τα πρώτα του βήματα. Αγνωστες πτυχές της ιστορίας της γέννησης του ιδρύματος αλλά και παρασκήνιο αποκαλύπτονται μέσα από το πλούσιο αρχειακό υλικό που θα αποτελέσει τη «μαγιά» του Ιστορικού Αρχείου, που ιδρύει (σε μέρος που θα ανακοινωθεί στο μέλλον) το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, μια δομή που θα αποτυπώνει τη σύγχρονη ιστορία του τόπου.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Χθες, ο πρώτος Πρύτανης του Π.Θ. και ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Παντελής Λαζαρίδης και ο σημερινός Πρύτανης του ιδρύματος, Γιώργος Πετράκος, υπέγραψαν σε μια λιτή τελετή στην αίθουσα συνεδριάσεων του Πρυτανικού Συμβουλίου, το συμφωνητικό της δωρεάς του αρχείου του κ. Λαζαρίδη στο Π.Θ. Ηταν μια συγκινητική τελετή, στη διάρκεια της οποίας ο κ. Λαζαρίδης μαζί με τη δωρεά του αρχείου του έκανε και κατάθεση ψυχής.
«Πρόκειται για μια πολύ όμορφη μέρα. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει τη χαρά να υποδεχθεί τη δωρεά του προσωπικού αρχείου του Παντελή Λαζαρίδη που είναι ένα πλούσιο υλικό που συνδέεται με τη μακριά πορεία και περίοδο που ο ίδιος υπηρέτησε στο Π.Θ. και συνδέθηκε με αυτό, ιδίως με τα πρώτα βήματα, τα πιο δύσκολα. Νιώθουμε χαρά και μεγάλη ευγνωμοσύνη γι’ αυτή του την απόφαση να δωρίσει το προσωπικό του αρχείο. Εχουμε ήδη συστήσει ως νομικό πρόσωπο το ιστορικό αρχείο του Π.Θ., έχουμε βρει και χώρο να το στεγάσουμε, και αυτό θα είναι ένας χώρος όπου οι ιστορικοί κυρίως θα μπορούν να μελετούν την ιστορία του Π.Θ. απ’ όλες τις πλευρές του, εκπαιδευτικές, προβλήματα διοίκησης, ανάπτυξης και ό,τι σηματοδότησε την πορεία του έως σήμερα. Είναι σημαδιακό και ταυτόχρονα σημαντικό ότι το πρώτο κομμάτι του ιστορικού αρχείου που μπαίνει στη δομή είναι αυτό του Παντελή Λαζαρίδη», ανέφερε κατά την υπογραφή του συμφωνητικού ο κ. Πετράκος.
Υλικό από το 1975
«Με το ιστορικό αρχείο που δημιουργεί το Π.Θ. ανοίγει μια νέα προοπτική. Μου δόθηκε η ευκαιρία τώρα που κλείνουν διάφοροι κύκλοι, όλα αυτά που αποτελούν τη διαδρομή μου, να δοθούν εκεί απ’ όπου κατά κύριο λόγο προέρχονται: στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Είναι πολλά τα αρχεία. Με την εμμονή της κίσσας μάζευα διάφορα πράγματα, τα οποία τότε μπορεί να μην είχαν τόση αξία, μέσα στον χρόνο όμως απέκτησαν συνοχή και πρόσθετη αξία, ως στοιχεία που διασφαλίζουν τη μνήμη για όσα έγιναν και ενδεχομένως για όσα θα ακολουθήσουν», είπε για το αρχειακό του υλικό ο κ. Λαζαρίδης.
Όπως εκτίμησε ο ίδιος θα χρειαστεί αρκετό χρονικό διάστημα προκειμένου να οργανωθεί και να αξιοποιηθεί στο σύνολό του το αρχείο που δωρίζει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Αλλωστε και ο ίδιος, χρειάστηκε τρία ολόκληρα χρόνια «για να συγκροτηθεί όλο αυτό το χύμα πράγμα που λέμε αρχείο», όπως χαρακτηριστικά σημείωσε.
Σύμφωνα με τον κ. Λαζαρίδη, το αρχείο ξεκινά από το 1975. «Καταγράφει την ιστορία του Π.Θ. από τότε που ήταν μία σκέψη στα κεφάλια των διεκδικητών. Αποτυπώνει τις πρωτοβουλίες τότε του Δήμου Βόλου και μιας ομάδας στελεχών από τη Θεσσαλονίκη, μέχρι την ίδρυσή του, την ονομασία του, τις προσπάθειες για την αποφυγή της διάσπασης, την τελική διάσπασή του και τη μετέπειτα ιστορία του», περιέγραψε ο πρώην πρύτανης.
Αποκαλύψεις
Μέσα από το αρχείο του κ. Λαζαρίδη, αναμένεται να έρθουν στο φως και άγνωστες πτυχές της ιστορίας του Π.Θ. αλλά και παρασκήνιο, ιδίως κατά την περίοδο της διάσπασης του ιδρύματος στις τέσσερις θεσσαλικές πόλεις. «Είναι όλα μέσα στο αρχείο. Κορυφώσεις, εντάσεις που είτε δεν κοινοποιήθηκαν ή βγήκαν προς τα έξω συμβολικά, ο ρόλος διαφόρων παραγόντων που διαμόρφωσαν την ιστορία, όπως και η προσωπική μου σχέση με τον Μακαριστό Χριστόδουλο, μέσω της οποίας λύθηκαν δύο-τρία ζητήματα που δεν θα λύνονταν αν δεν υπήρχε αυτή η προσωπική σχέση. Όπως για παράδειγμα το ζήτημα της Μονής Πάου Αργαλαστής που πέρασε στο πανεπιστήμιο, εφόσον του απέδειξα ότι δεν επρόκειτο για μοναστήρι όπως όλοι έλεγαν», περιέγραψε.
Η ρήτρα και ένα παράπονο
Μοναδική ρήτρα που έθεσε για τη δωρεά του αρχείου του ο κ. Λαζαρίδης, είναι η δυνατότητα αξιοποίησης του μουσικού τμήματος του οπτικοακουαστικού υλικού από το Μουσικό Σχολείο Βόλου. «Πρόκειται για ένα σχολείο που κάνει θαύματα», ήταν το ιδιαίτερα τιμητικό σχόλιο του πρώην Πρύτανη για το Μουσικό Σχολείο, μαζί με την παραίνεσή του να στηριχθεί.
Ο ίδιος δήλωσε υπερήφανος για την πορεία του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το οποίο φέτος συμπληρώνει 30 χρόνια ζωής. «Δημιουργήθηκε μία δομή που λειτουργεί αυτόνομα, έχει προοπτική, βεβαίως τα προβλήματά της αλλά και καλό κουμάντο αυτή τη στιγμή τουλάχιστον», είπε χαρακτηριστικά επαινώντας με το τελευταίο του σχόλιο τη σημερινή πρυτανική αρχή.
Εξέφρασε όμως και ένα παράπονο για την πόλη, που αποτελεί την έδρα του ιδρύματος, τον Βόλο. «Δεν μπορώ να πω ότι υπήρχε ανάσχεση, αν και σε αρχική φάση μερικοί ερμήνευσαν με τον δικό τους τρόπο τη μεγάλη επιλογή του Π.Θ. να ενταχθεί μέσα στην πόλη και να μην οργανωθεί ως campus. Τότε υπήρξαν και αστειότητες από πλευρά του θεσσαλικού κάμπου που διεκδικούσε το μοντέλο του campus ως… θεσσαλικός κάμπος. Δεν είναι καλαμπούρι, είναι συζητήσεις που έγιναν.
Μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο υπήρχαν ενστάσεις και ερωτήσεις γιατί καθυστερούσε η σύσταση του Π.Θ. Ανάσχεση δεν υπήρξε. Όμως δεν είχαμε ούτε ενθουσιώδη στήριξη. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι ακόμη κι όταν μοιράστηκε το Π.Θ. -άστοχα, νωρίς και άτσαλα οργανωτικά, με τον Σουφλιά υπουργό Παιδείας- εκεί που πήγε υπήρχε στήριξή του, διαρκής που δηλώνεται και ενισχύεται ακόμη και σήμερα. Στον Βόλο μηδέν», τόνισε ο κ. Λαζαρίδης.
Τα τσαλίμια της ιστορίας
Ο κ. Λαζαρίδης, που εκτός από την ακαδημαϊκή διέγραψε και πολιτική πορεία (είχε διατελέσει αντιδήμαρχος Βόλου επί δημαρχίας Πιτσιώρη), αναφέρθηκε και στα τσαλίμια της ιστορίας.
«Η ιστορία κάνει τσαλίμια που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει ότι η πρώτη διοικούσα επιτροπή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που στάλθηκε στο σπίτι της, θα επέστρεφε επτά χρόνια μετά, με τον έναν ως Πρύτανη του Πανεπιστημίου (αναφερόταν στον εαυτό του) και τον άλλο ως δήμαρχο Βόλου (αναφερόταν στον πρώην δήμαρχο Μιχ. Κουντούρη). Ηταν κάτι μαγικό που επέτρεψε να διορθωθούν πολλά πράγματα», τόνισε.
