ΤΟΠΙΚΑ

Στόλισαν δέντρο όπως πριν 2.500 χρόνια με τον αρχαιοελληνικό τρόπο

στόλισαν-δέντρο-όπως-πριν-2-500-χρόνια-με-τ-192566

Πανάρχαιο είναι το έθιμο του στολισμού δέντρου, το οποίο αναζητά τις ρίζες του στο βάθος των αιώνων, πριν από 2.500 χρόνια περίπου, αντίθετα με την επικρατούσα άποψη ότι «ταξίδεψε» στην Ελλάδα από την δύση. Το έθιμο της Ειρεσιώνης, αναβίωσε χθες για δεύτερη χρονιά στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Βόλου, και είχε ως επίκεντρο την βιωματική γνωριμία με μια άγνωστη, στο ευρύ κοινό, πτυχή του αρχαιοελληνικού κόσμου.

Το «Αθανασάκειο» Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου υποδέχθηκε τους μικρούς του φίλους, που στόλισαν το χριστουγεννιάτικο δέντρο, ενόψει των γιορτινών ημερών που πλησιάζουν, ενώ έμαθαν με εύληπτο τρόπο ότι έμπνευση για τα στολίδια προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα. Για το σκοπό αυτό σχεδιάστηκε και θα εφαρμόστηκε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ένα στολίδι για την Ειρεσιώνη», που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5 έως 11 ετών και τους γονείς τους.

Το έθιμο του στολισμένου δέντρου δεν είναι ξενόφερτο, κατά συνέπεια, όπως πολλοί νομίζουν, αλλά έχει ρίζες αρχαιοελληνικές.

Σύμφωνα με τη μυθολογία η Ειρεσιώνη καθιερώθηκε από τον Θησέα. Όταν ξεκίνησε για την Κρήτη για να σκοτώσει τον Μινώταυρο, σταμάτησε στη Δήλο, όπου έκανε θυσία στον Απόλλωνα και τάμα, λέγοντας ότι σε περίπτωση που κερδίσει τη μάχη με τον Μινώταυρο, θα του πρόσφερε στολισμένα κλαδιά ελιάς για να τον ευχαριστήσει. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ο Θησέας εκπλήρωσε την υπόσχεσή του.

Ειρεσιώνη καλείται το κλαδί ελιάς ή δάφνης, πάνω στο οποίο οι αρχαίοι έπλεκαν λευκές ή πορφυρές κορδέλες από μαλλί ,στις οποίες κρεμούσαν καρπούς. Στη συνέχεια, κατά την περιφορά του στολισμένου κλαδιού, τοποθετούσαν επάνω του άρτους, οινοχόες γεμάτες με κρασί, ορμαθούς από βελανίδια, λάδι, μέλι. Η Ειρεσιώνη είναι πιθανόν να πήρε το όνομά της από την αρχαία ελληνική λέξη «είρος» που σημαίνει μαλλί.

Την Ειρεσιώνη τη στόλιζαν σε διάφορες αρχαίες πόλεις και ιδιαίτερα στην Αθήνα δύο φορές το χρόνο, στις γιορτές Πυανέψια (Σεπτέμβριο -Οκτώβριο), που πραγματοποιούνταν στην αρχαία Αθήνα προς τιμήν του Απόλλωνα και περιελάμβανε θυσία καρπών και φρούτων. Επίσης στόλιζαν την Ειρεσιώνη κατά την Θαργήλια, τη γενέθλια γιορτή του θεού Απόλλωνα στην αρχαία Αθήνα, την έβδομη ημέρα του μήνα Θαργηλίωνα (Μάιο – Ιούνιο).

Περιέφεραν το στολισμένο κλαδί από σπίτι σε σπίτι παιδιά, τα οποία είχαν και τους δύο γονείς εν ζωή και μετά την περιφορά, τα στολισμένα κλαδιά έμεναν έξω από το ναό του Απόλλωνα ή έξω από τα σπίτια ως την επόμενη γιορτή.

Τις Ειρεσιώνες μετά την περιφορά, τις τοποθετούσαν άλλοτε έξω από τη θύρα του ναού του Απόλλωνα για να επικαλεστούν τη συνδρομή του κατά του λιμού (της σιτοδείας), των επιδημιών ή άλλων θεομηνιών. Άλλοτε τις αναρτούσαν πάνω στις πόρτες των οικιών τους για να έχουν ευλογία, αφού το κλαδί αυτό ήταν σύμβολο αφθονίας των καρπών και ευφορίας της γης, και όταν έμπαινε σ’ ένα σπίτι, θεωρούνταν ότι έφερνε μαζί του δύναμη, υγεία, πλούτο.

Αρχαία κάλαντα

Τα παιδιά τραγουδούσαν κατά την αρχαιότητα τα δικά τους κάλαντα, τα οποία μοιάζουν με τα παραδοσιακά κάλαντα των νεώτερων χρόνων, που έχουν φτάσει μέχρι τις μέρες μας. Τα κάλαντα κατά τους αρχαίους χρόνους, τα τραγουδούσε, σύμφωνα με το αρχαίο κείμενο, ο Όμηρος στη Σάμο μαζί με τα παιδιά, για να κερδίσει το φίλεμα από το νοικοκύρη ή την κυρά του σπιτιού και να επιβιώσει, όπως επισημαίνεται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας.

Πανάρχαιο έθιμο

Η Ειρεσιώνη είναι, κατά συνέπεια, πρόγονος του Χριστουγεννιάτικου δέντρου, το οποίο διαδόθηκε ευρέως στους λαούς της δύσης, μέσω των Ελλήνων ταξιδευτών. Το συγκεκριμένο έθιμο καταδικάστηκε ως ειδωλολατρικό τα χρόνια του Βυζαντίου και απαγορεύτηκε, για να επανέλθει αιώνες αργότερα, με την μορφή Χριστουγεννιάτικου και Πρωτοχρονιάτικου δένδρου από τους Βαυαρούς που συνόδεψαν τον Όθωνα στην Ελλάδα, ενώ εδραιώθηκε στο πέρασμα του χρόνου ως έθιμο άρρηκτα συνδεδεμένο με την εορταστική περίοδο που διανύουμε.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου