Εκδήλωση για τα 73 χρόνια συνδιοργάνωσαν το απόγευμα της Πέμπτης, η ΤΕ Μαγνησίας του ΚΚΕ, τα ΤΑ Μαγνησίας της ΚΝΕ και η ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Βόλου, στην πλατεία Ελευθερίας. Ομιλητές ήταν ο Αποστόλης Ριζόπουλος από την ΤΟ Μαγνησίας του ΚΚΕ και ο Θανάσης Βογιατζής αντιπρόεδρος της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Βόλου. Μετά τις ομιλίες ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα.
Το πρωί αντιπροσωπείες του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ Βόλου κατέθεσαν στεφάνια στην Πλατεία Ελευθερίας, στις φυλακές Αλεξάνδρας, στην Κίτρινη αποθήκη και στο 6ο χιλιόμετρο του δρόμου Βόλου- Λάρισας, τόπους μαρτυρίου και αγωνιστικής ανάτασης των εργαζομένων και του λαού του Βόλου κατά την διάρκεια της Κατοχής.
Στην ομιλία του ο αντιπρόεδρος της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, Θανάσης Βογιατζής, ανέφερε: «κ’ οι άνθρωποι κυνηγώντας τις προκηρύξεις, πιάνοντας τις προκηρύξεις στον αέρα,
κ’ οι προκηρύξεις πέφτοντας βροχή στους δρόμους,
πηδώντας από πόρτα σε πόρτα,
ραμφίζοντας σα μεγάλα πουλιά τα τζάμια των παράθυρων,
κ’ οι άνθρωποι μες στους δρόμους διαβάζοντας φωναχτά τις προκηρύξεις,
σκουντουφλώντας πάνω στις λόγχες και φωνάζοντας ζήτω,
σκουντουφλώντας πάνω στα τανκς και φωνάζοντας ζήτω,
ζήτω, ζήτω, ζήτω,
λευτεριά ή θάνατος, λευτεριά ή θάνατος – ο κόσμος
μες στ’ ανοιχτά αυτοκίνητα φωνάζοντας
λευτεριά ή θάνατος, λευτεριά ή θάνατος
οι άνθρωποι που πολέμησαν και πέφταν,
που πέφταν και χαμογελούσαν,
που φιλιόνταν με τον κόσμο και χαμογελούσαν,
που βγάζαν με τα δάχτυλά τους από τον κόρφο τους το σφηνωμένο βόλι
κ’ έρχονταν πάλι ανάμεσά μας και πολεμούσαν
και πολεμούσαν και χαμογελούσαν.
Έγραφε στις γειτονιές του Κόσμου ο Γιάννης Ρίτσος για την μέρα της απελευθέρωσης..
Το καλοκαίρι του ’41, μάλλον, πέρασε γρήγορα. Όμως, από το Σεπτέμβρη τα πράγματα άρχισαν να χειροτερεύουν. Άρχισε η πείνα. (…) Έβγαινες έξω και αυτό που έβλεπες, ήταν μικρά παιδιά να σέρνονται από την πείνα. Πρησμένοι άνθρωποι να κείτονται στο έδαφος.
Εκείνη την περίοδο άρχισε η κινητοποίηση των ταξικών συνδικαλιστών προκειμένου να οργανωθεί και πάλι η εργατική τάξη του Βόλου. Οι συμμετέχοντες συνδικαλιστές ήταν ότι είχε απομείνει από το ταξικό εργατικό κίνημα που είχε αναπτυχθεί μέχρι το 1936, το οποίο είχε πληγεί από τις διώξεις της δικτατορίας του Μεταξά, τις συλλήψεις και τις εξορίες που ακολούθησαν. Από τον Οκτώβρη, στους κύκλους των συνδικαλιστών αυτών, άρχισε να γίνεται λόγος για το ΕΑΜ που ήδη από το Σεπτέμβρη του ’41 είχε δημιουργηθεί στην Αθήνα.
Οι κινήσεις των συνδικαλιστών καταγράφηκαν από τις Αρχές Κατοχής και στις 24 Οκτώβρη του 1941, με μικτά αποσπάσματα, Ιταλοί και Έλληνες χωροφύλακες μπλοκάρισαν αρκετά εργοστάσια, όπου πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες από τις συλλήψεις.
Από το Νοέμβρη του ’41 και ενώ η πείνα είχε αρχίσει να είναι στην καθημερινότητα, στο εργοστάσιο του Παπαγεωργίου εμφανίστηκε μία επιτροπή εργαζόμενων και ζήτησε να υπάρχει καθημερινή δουλειά, καθώς και στάρι από το μεγάλο κτήμα που είχε ο εργοδότης τους στην περιοχή της Μπάκραινας.
Το Εαμ μας έσωσε από την πείνα…. θα μας σώσει και από την σκληβιά……. Έτσι κι εγινε…..
Η εφημερίδα Η Φωνή του σκλάβου, όργανο του Θεσσαλικού Γραφείου του ΚΚΕ στο τρίτο της φύλλο, το Μάη του 1942, έθεσε το πλαίσιο για τους αγώνες: «Έλληνες των πόλεων απαιτείστε: Για τις πόλεις ψωμί συσσίτιο μεσημέρι-βράδυ για τις οικογένειες των απόρων από το Κράτος, επιχειρήσεις, εργοστάσια, τράπεζες, ανώνυμες εταιρείες να εξασφαλίσουν τη διατροφή του εργατο-υπαλληλικού προσωπικού τους, τις οικογένειες τους με ψωμί, συσσίτια κ.λ.π. Το Κράτος από τώρα να εξασφαλίση τους δημοσίους υπαλλήλους και τις οικογένειές τους με όλα τα αναγκαία είδη για τη διατροφή τους, συσσίτια, ψωμί κ.λ.π. Συσσίτια, επιδόματα στους ανέργους.
Σωματειακά συσσίτια για τους εργάτες, ελεύθερους επαγγελματίες, ελεύθερη μεταφορά τροφίμων για τις ανάγκες της οικογένειας μέσα στο νομό.
Κατάργηση των νόμων για κάθε είδους επιστράτευση και της ποινής του θανάτου για τους απεργούντες…
Η πρώτη αντιστασιακή πράξη από τις οργανώσεις του ΕΑΜ και του ΚΚΕ στο Βόλο δεν άργησε να εκδηλωθεί:
«Ανήμερα της 25ης Μάρτη 1942, στο δρόμο μεταξύ από τη Γορίτσα μέχρι τα Τσιμέντα έγραψαν το σύνθημα: “Λευτεριά – Ζήτω η 25η Μαρτίου”, με κόκκινα γράμματα.
Οι υπάλληλοι του τελωνείου, οι εφοριακοί, οι ταμειακοί δε δούλεψαν καθόλου στις 14 του μηνός. Την επόμενη μέρα δούλεψαν μόνο δύο ώρες, διεκδικώντας αύξηση μισθών και επισιτιστική μέριμνα.
Το πρωί της 15ης Απρίλη του 1942 οι δικαστικοί υπάλληλοι έκαναν σύσκεψη και αποφάσισαν να κάνουν αποχή από την εργασία τους, ακολουθώντας τους τριατατικούς, που είχαν ξεκινήσει απεργία πριν από τρεις μέρες.
Μέσα στην πόλη, τα σημαντικά βήματα του ΕΑΜικού κινήματος αποτυπώθηκαν στην εκδοτική του δραστηριότητα που πλέον έπαιρνε μόνιμη και πιο μαζική μορφή, ενώ η νίκη στο ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ ανέβασε τις προσδοκίες του λαού.
Οι κινητοποιήσεις ενάντια στην πολιτική επιστράτευση φώτισαν το σκούρο χρώμα της καθημερινότητας. Οι τοπικές εφημερίδες αναφέρθηκαν στις μεγάλες κινητοποιήσεις της Αθήνας. Στο Βόλο, το συλλαλητήριο ενάντια στην πολιτική επιστράτευση έγινε με συγκέντρωση στην οδό Δημητριάδος, που διαλύθηκε βίαια από την ιταλική Καραμπινιερία.
Προς το τέλος του καλοκαιριού και ειδικότερα στις 30 του Ιούλη, πολλοί κλάδοι εργαζόμενων έθεσαν μια σειρά αιτήματα. Βασικό βέβαια αίτημα όλων ήταν η καταβολή «της έκτακτης οικονομικής τους ενίσχυσης».
Την 1η Αυγούστου επέστρεψαν στο Βόλο αρκετοί εκ των ταξικών συνδικαλιστών που είχαν συλληφθεί τον Οκτώβρη του ’41 και στη συνέχεια φυλακίστηκαν, δίνοντας νέα δυναμική στο κίνημα.
Μέσα στην πόλη του Βόλου, πρώτοι και καλύτεροι ήταν οι εργαζόμενοι στου Ματσάγγου, που ξεκίνησαν να διεκδικούν αύξηση των ημερομισθίων κατά 4.000 δραχμές οι γυναίκες και 5.500 οι άνδρες, με επιπλέον παροχή 110 οκάδων σταριού. Μάλιστα το σωματείο τους, πέραν των αιτημάτων, απείλησε με απεργία εάν δεν ικανοποιούνταν οι εργάτες.
Η εταιρεία, κάτω από την πίεση, ικανοποίησε τα αιτήματα των εργαζόμενων. Διάβημα διαμαρτυρίας έκαναν και οι τραπεζικοί υπάλληλοι οι οποίοι, πέραν των οικονομικών αιτημάτων, έθεσαν και το αίτημα να τους δοθούν 150 οκάδες σταριού, κάρβουνα και καυσόξυλα. Σχεδόν παρόμοια αιτήματα έθεσαν και οι δημοτικοί υπάλληλοι, αλλά και οι εργάτες της οινοπνευματοποιίας.
Στις 31 Ιούλη οι τραπεζικοί υπάλληλοι απείχαν από τη δουλειά τους, ενώ δεκτά έγιναν τα αιτήματα των εργαζόμενων στο εργοστάσιο Σταματόπουλου, των κεραμοποιών, των εργαζόμενων στο εργοστάσιο οινοπνευματοποιίας και των δημοτικών υπαλλήλων. Την επόμενη μέρα έγιναν δεκτά και τα αιτήματα των τραπεζικών υπαλλήλων, μετά τη μονοήμερη απεργία που είχαν κάνει. Σε αγώνα κατέβηκαν και οι εργαζόμενοι στου Γκλαβάνη.
Η συνθηκολόγηση των Ιταλών και οι τρεις μέρες 9 με 12 του Σεπτέμβρη του 43 που η πόλη ήταν ελεύθερη έδειξε τις δυνατότητες της Οργάνωσης, αφού απελευθερώθηκαν οι κρατούμενοι από όλες τις φυλακές, μετέφερε στο βουνό τα υλικά από τις δεκάδες αποθήκες των Ιταλών, έντυσε και εξόπλισε χιλιάδες αντάρτες
Επιγραμματικά το κίνημα της εαμικής αντίστασης πέτυχε ακόμη:
- Ιούλης 1943: Μαζικό συλλαλητήριο ενάντια στην κάθοδο των Βουλγάρων
- Γενάρη και Φλεβάρη ’44: Μεγάλη επιχείρηση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ για την διάσωση της Εβραϊκής κοινότητας, κάτι που το πετυχαίνουν.
- 25 Μάρτη του 1944 Μεγάλη συγκέντρωση και κατάθεση στεφανιών στο Ηρώο
Όμως το βασικό ήταν η αλλαγή των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών.
Έτσι στις 21 Απρίλη 1944 Η αστική τάξη της περιοχής και το παλιό αστικό πολιτικό σύστημα, φέρνουν στην πόλη στρατιωτική δύναμη του δοσιλογικού ΕΑΣΑΔ
- Τέλος Αυγούστου 1944 συγκέντρωση γυναικών έξω από την Γερμανική διοίκηση απαιτεί να σταματήσει το όργιο βίας των ΕΑΣΑΔ
- Αρχές Οκτώβρη 1944 Συγκέντρωση έξω από το Γερμανικό Φρουραρχείο απαιτεί να μην γίνουν καταστροφές στις υποδομές της πόλης
Η απελευθέρωση του Βόλου όπως και όλης της Ελλάδας δεν έπεσε από τον ουρανό. Ήταν αποτέλεσμα του μακροχρόνιου αγώνα που διεξήγαγε ο ΕΛΑΣ και κατέληξε στη γενική αντεπίθεση του Αυγούστου του 1944. Η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί σηματοδοτήθηκε από την συντριβή των χιτλερικών δυνάμεων και την προέλαση του κόκκινου στρατού προς τη Σόφια και το Βελιγράδι. Το γεγονός επέσπευσε την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων μπροστά στον κίνδυνο να εγκλωβιστούν χωρίς οδό διαφυγής.
Πολλοί θα περιγράψουν αυτή τη μέρα σε επισήμους εορτασμούς. Θα αποσιωπήσουν όμως το ποιος ήταν η ψυχή όλου του αγώνα, ποιος ενέπνευσε στο λαό την επιμονή, την υπομονή, την ελπίδα για την τελική νίκη.
Ποιος όμως πραγματικά τον οδήγησε σ’ αυτούς τους αγώνες : Ήταν το ΚΚΕ με την ιδεολογία του, την αδούλωτη Ιστορία του, την αυταπάρνηση των στελεχών και μελών του, που έπεισε για το δίκιο και την έκβαση του αγώνα. Ήταν το ΚΚΕ που δημιούργησε το ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ, την Εθνική Αλληλεγγύη και τον ΕΛΑΣ που με την ένοπλη πάλη του αντιστάθηκε και πολέμησε για τα δίκια της εργατικής τάξης και του λαού μας, όταν σύσσωμη η αστική τάξη και τα κόμματά της εκείνης της εποχής είτε είχαν φύγει για το εξωτερικό είτε καλούσαν σε υποταγή στους γερμανούς κατακτητές, Καλλιεργούσαν την μοιρολατρία και δημιουργούσαν τα ΕΑΣΑΔ και τις άλλες προδοτικέ οργανώσεις, όπως την ΕΕΕ, την ΕΑΟ, την ομάδα του Καλαμπαλίκη. Ήταν όλοι αυτοί τους οποίους σήμερα εξυμνεί με κάθε ευκαιρία η εγκληματική ναζιστική Χρυσή Αυγή, γέννημα – θρέμμα του συστήματος της εκμετάλλευσης.
Έτσι για ακόμα μια φορά, καλούμαστε να σταθούμε στο ύψος της ευθύνης μας, στο ύψος της δοξασμένης Ιστορίας μας. Μπαίνουμε μπροστά στην πάλη με το οργανωμένο λαϊκό κίνημα ενάντια στα μέτρα που παίρνει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και τα άλλα κόμματα που στηρίζουν την ΕΕ της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Δεν θα τους κάνουμε τη χάρη να υποστείλουμε τη σημαία μπροστά σε δυσκολίες ή υποχωρήσεις του κινήματος».
