Βόμβα έτοιμη να σκάσει με ανυπολόγιστες συνέπειες ήταν η Ειδομένη όταν αποφασίστηκε η επιχείρηση εκκένωσης από την Ελληνική Αστυνομία. Οι μετανάστες που βρισκόταν εκεί, περί τους 9.000, ήταν πλέον απαγοητευμένοι, αγανακτισμένοι, θυμωμένοι κάθε μέρα όλο και πιο πολύ, άρχισαν να στρέφονται ο ένας κατά του άλλου, κατά των αστυνομικών και ήταν θέμα χρόνου να ξεσπάσουν μεγάλα επεισόδια.
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Ο πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Μαγνησίας Αργύρης Διχτάς, που συμμετείχε στην επιχείρηση, λέει ότι αν η Ειδομένη κρατούσε ακόμη λίγο ζωντανή, δεν θα μπορούσαν να αποφευχθούν επεισόδια, καθώς η βίαιη εκκένωση και όχι η απλή – αναίμακτη, που ακολουθήθηκε, θα ήταν μονόδρομος.
Ο επικεφαλής της διμοιρίας ΜΑΤ δεκαπέντε ατόμων από τη Μαγνησία, που επισκέπτονταν την Ειδομένη μία φορά το μήνα και επιτηρούσαν τους μετανάστες από το αρχές του 2016, έζησε από κοντά την απελπισία των ανθρώπων. Όμως, έζησε από κοντά, όπως ισχυρίζεται, και το δράμα της εκμετάλλευσης από τη χρονική στιγμή, που ανεξέλεγκτα οδηγούνταν στα σύνορα μέχρι που έφτασαν να αποτελούν ολόκληρη κοινότητα.
Οι αστυνομικοί, όπως περιγράφει, έμεναν στους γύρω Νομούς γιατί τα κοντινά ξενοδοχεία ήταν κατειλημμένα από τις ΜΚΟ και άλλα δίκτυα υποστήριξης των μεταναστών από ολόκληρη την Ελλάδα. Είδαν τον αριθμό των προσφύγων να φτάνει και τις 15.000, όμως τη μέρα της εκκένωσης δεν είχαν παραμείνει παρά 8.000-9.000, καθώς η συγκέντρωση αστυνομικών δυνάμεων όσο διακριτή κι αν ήταν, δεν πέρασε απαρατήρητη και αρκετοί αποχώρησαν.
«Εγιναν όλα συντονισμένα και αναίμακτα. Οι πρόσφυγες επιβιβάζονταν στα λεωφορεία και αποχωρούσαν. Η επιχείρηση ολοκληρώθηκε σε δύο μέρες και έγινε ανά φυλές» επισήμανε.
Μέχρι τότε οι πρόσφυγες ζούσαν σε σκηνές με διακριτά όρια ανά εθνικότητα σε διαφορετικά σημεία. «Με την πάροδο του χρόνου έβλεπες σιγά σιγά να αναπτύσσουν μία μικρή πόλη. Στην αρχή άπλωναν τα ρούχα τους πάνω στις γραμμές, σε διάφορα σημεία, μετά όμως ο στρατός άρχισε να μεταφέρει με κοντέινερ σκηνές πιο μεγάλες, οπότε οι συνθήκες διαβίωσης βελτιώθηκαν» περιγράφει.
Φαινόμενα βίας δεν άργησαν να φανούν όπως συμβαίνει και στις δικές μας κοινωνίες. Ο κ. Διχτάς είπε ότι γίνονταν καταγγελίες για βιασμούς κοριτσιών, ακόμη και αγοριών, οι οποίες έστρεφαν τη μία φυλή εναντίον της άλλης και μάλιστα και δυο φορές την ημέρα με απειλητικές κινήσεις.
Τα έκτροπα με τα Σκόπια
Οι μετανάστες μετρούσαν πλέον σχεδόν πέντε μήνες στην Ειδομένη και από την αρχή της παρουσία τους εκεί ανά τακτά διαστήματα έντονα ήταν τα επεισόδια με τα Σκόπια.
Ο κ. Διχτάς -υποστήριξε- ότι την πρώτη φορά ακόμη που ανέβηκε εκεί είδε ανθρώπους να τους ξεσηκώνουν και το περίεργο ήταν ότι αυτό συνέβαινε με τη συνοδεία ξένων δημοσιογράφων, που τραβούσαν πλάνα.
«Τους μετέφεραν σε συγκεκριμένες περιοχές καθώς τα περιφραγμένα όρια των Σκοπίων είναι περίπου 8 χιλιόμετρα. Εβλεπες να ομαδοποιούνται κατά 1000-1.5000 άτομα. Κάποιοι υποδείκνυαν δήθεν ασφαλείς διελεύσεις συνοδεία όμως ξένων πρακτορείων ειδήσεων. Τα βλέπαμε και στις ειδήσεις. Μάλιστα νομίζαμε ότι βλέπαμε ταινία. Παιδιά να προσπαθούν να διασχίσουν το ποτάμι δήθεν από ασφαλή δίοδο. Γινόταν μία ολόκληρη επιχείρηση από ξένους δημοσιογράφους με ελικόπτερα από επάνω.
Όταν πλέον οι πρόσφυγες έφταναν εκεί αναγκάζονταν να επιστρέψουν πίσω. Τα σημάδια της κακοποίησης από τους Σκοπιανούς ήταν εμφανή. Κάποιες φορές είχε γίνει χρήση δακρυγόνων ή και πλαστικών σφαιρών» είπε.
Δεν μπορούσαν να επέμβουν
Οι αστυνομικοί παρακολουθούσαν τις απόπειρές τους χωρίς να μπορούν να επέμβουν. «Δεν είχαμε εντολή. Αν προσπαθούσες να τους παρεμποδίσεις ή να τους τραβήξεις πίσω, σίγουρα θα φαινόταν κάποιας μορφής επίθεση, ακόμη και από άμυνα δική σου γατί σίγουρα θα σου επιτίθονταν και θα αντιδρούσες» είπε.
Πως αναπτύχθηκε η κοινότητα
Η συσσώρευση προσφύγων στην Ειδομένη, ισχυρίστηκε ο κ. Διχτάς, έγινε γιατί κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση με τους Σύριους και άρχισαν να καταφθάνουν στα σύνορα.
«Μαζεύτηκαν Αφγανοί, Ιρακινοί, Πακιστανοί. Διατείνονταν κάποιοι ότι όλοι θα φύγετε τώρα. Τους έλεγαν ότι θα περάσουν τα σύνορα, όταν συγκεντρώνονταν ομαδικά, με αποτέλεσμα η σύγκρουση με τους απέναντι να ήταν μοιραία. Οι εικόνες να ενεργούν ελάχιστοι προφανώς στρατιώτες με αυτόν τον τρόπο δεν ήταν ωραίες. Μπορούσαν να τους καταστείλουν και αλλιώς» πρόσθεσε.
Πήγαν να προσαγάγουν Γερμανίδα
Οι αστυνομικοί από την πλευρά τους διατηρούσαν στάση παθητική. Ο κ. Διχτάς λεει ότι ούτε και αυτό ήταν καλό. «Σαν Αστυνομία πρέπει να κρατήσεις το κύρος, την αξιοπρέπειά σου. Συνάδελφοι δέχονταν απρόκλητα αναίτια επιθέσεις» εξήγησε.
Προς επίρρωση επικαλέστηκε το εξής περιστατικό. Αστυνομικοί από την Ασφάλεια πήγαν να προσαγάγουν Γερμανίδα που παρότρυνες μετανάστες να περάσουν τα σύνορα, δίνοντας ακόμη και χάρτες. Οι μετανάστες δέχτηκαν και πάλι επίθεση από τους Σκοπιανούς. Οι αστυνομικοί τελικά δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτα βάσει εντολών.
Χρησιμοποιούσαν μικρά παιδιά
Η Ειδομένη δοκίμασε την ευαισθησία αρκετών λαών με το δράμα των μεταναστών. «Αυτό όμως που μας έκανε τρομερή εντύπωση και πραγματικά μας στεναχώρησε σαν ανθρώπους, ήταν τα μικρά παιδιά και ο τρόπος που κάποιοι τα χρησιμοποιούσαν.
Υπήρχαν πολλοί δημοσιογράφοι από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, οι οποίοι βλέπαμε ότι έδιναν πέντε ευρώ σε οικογένειες και έπαιρναν το παιδάκι τους και το βουτούσαν στη λάσπη μόνο και μόνο για να κάνουν ακόμη πιο έντονο το δράμα. Το είχαμε ακούσει όταν πήγαμε εκεί, αλλά όταν το είδαμε με τα μάτια μας, ήταν διαφορετικά. Ήταν ντροπή για την ανθρωπότητα» ανέφερε.
Άλλες πάλι φορές, λέει ο ίδιος, έπαιρναν τα παιδάκια και τα έβαζαν κοντά στις ασπίδες των αστυνομικών, που φυλούσαν σκοπιά πάνω στις γραμμές για να μη σκοτωθούν πρόσφυγες την ώρα που θα περνούσε το τρένο, και τα τραβούσαν φωτογραφία. Οικογένειες από τις γύρω περιοχές, από Θεσσαλονίκη, Κιλκίς έρχονταν με τα παιδιά τους να δουν τους πρόσφυγες λες και επρόκειτο για αρχαιολογικό μουσείο…
Απερίγραπτο δράμα
Οι μετανάστες είχαν ένα ολόκληρο δίκτυο ανθρώπων να τους υποστηρίζει με τρόφιμα, παροχή ιατρικής περίθαλψης, ψυχολογική συμπαράσταση. Πραγματικά υπήρχαν μεγάλες ανάγκες και δυστυχώς ο καιρός δεν ήταν σύμμαχος.
«Ειδικά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας έβλεπες τους ανθρώπους να κοιμούνται στις λασπουριές. Η κατάσταση ήταν απελπιστική. Εβρεχε συνέχεια όπως και το Πάσχα. Εκανε κρύο. Οι άνθρωποι ήταν στις σκηνές αλλά πάλι ήταν μέσα στη λάσπη» είπε ο ίδιος.
Πολιτισμός μες στην λάσπη
Οι αστυνομικοί δεν θα ξεχάσουν την καθαριότητα που είχαν οι Σύριοι. Ο κ. Διχτάς λέει ότι υπήρχαν πολλές χημικές τουαλέτες όμως οι πρόσφυγες φρόντιζαν ανελλιπώς για την καθαριότητα ακόμη και δύο φορές μέσα στο ίδιο 24ωρο.
Δεν θα ξεχάσουν ωστόσο και το μικρό εκκλησάκι. «Έσπασαν το σταυρό του και τις εικόνες» λέει ο ίδιος, ενώ επισημαίνει ότι «αρκετές φορές οι πρόσφυγες δεν δέχονταν τα τρόφιμα του Ερυθρου Σταυρού επειδή επάνω τους το σταυρό. Αυτή η στάση προκαλούσε το κοινό αίσθημα και το δικό μας και των άλλων Ελλήνων. Επρεπε να σέβονται τη θρησκεία της χώρας που τους φιλοξενεί, που τους προσφέρει απλόχερα έστω και τροφή» προσθέτει.
Θυματοποίηση
Η Ειδομένη αποτύπωσε τη δυστυχία των ανθρώπων. «Μας έκανε να δούμε ότι δεν μπορούμε να λύσουμε το μεταναστευτικό, και ότι όσο θύματα είναι αυτοί σιγά σιγά αρχίζουμε να θυματοποιούμαστε κι εμείς σαν χώρα. Κάποια στιγμή αυτά που βλέπουμε και ζούμε με τους πρόσφυγες μπορεί να τα ζήσουμε κι εμείς. Δεν υπάρχει λύση για το πρόβλημα αυτό. Χρόνια ακούγεται και συζητιέται. Η εκκένωση της Ειδομένης δεν έλυσε κανένα πρόβλημα. Απλά το έσπασε σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας» κατέληξε.
