ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Παγιδευμένος σε κακής ποιότητας ατμόσφαιρα είναι ο Βόλος, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οι συγκεντρώσεις των ΡΜ10 στην ατμόσφαιρα καθιστούν τον αέρα που αναπνέουν οι πολίτες ανθυγιεινό έως και επικίνδυνο. Η ατμοσφαιρική ρύπανση μάλιστα «κάθεται» στην πόλη, λόγω μετεωρολογικών συνθηκών αλλά και… Πηλίου. Οι χαμηλής ταχύτητας άνεμοι που πνέουν στο Βόλο δεν είναι ικανοί να «καθαρίσουν» την ατμόσφαιρα, ενώ ακόμη κι όταν η ταχύτητα των ανέμων ανεβαίνει, το Πήλιο λειτουργεί σαν… τείχος στην πόλη, εγκλωβίζοντας πάνω από το Βόλο τους ρύπους.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Εν μέσω χειμερινής σεζόν, με το Βόλο να καλύπτεται τις βραδινές ώρες από πέπλο αιθαλομίχλης, τους πολίτες να δυσφορούν από την ασφυκτική κατάσταση που δημιουργείται και τον Ιατρικό Σύλλογο να χτυπά καμπανάκια και να θέτει τους εκπροσώπους της πολιτείας προ των ευθυνών τους, έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καταδεικνύει ότι η ατμόσφαιρα στην πόλη είναι ανθυγιεινή και η κατάσταση επιτείνεται από τις μετεωρολογικές συνθήκες.
Πρόκειται για έρευνα που εκπονήθηκε από τον υποψήφιο διδάκτορα του τμήματος μηχανικών χωροταξίας, πολεοδομίας και περιφερειακής ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιώργο Πρώια και αφορά σε στοιχεία της περιόδου από το 2001 έως το 2012. Η έρευνα που επικαιροποιείται θα παρουσιαστεί με τα νέα της δεδομένα σε συνέδριο που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη Βιέννη, τον ερχόμενο Απρίλιο.
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά.
Ανθυγιεινή ατμόσφαιρα
Σε διάστημα μεγαλύτερο της δεκαετίας έχουν καταγραφεί μόλις 5 ημέρες με πολύ ποιότητα ατμόσφαιρας στο Βόλο. Το 8% των ημερών της συγκεκριμένης περιόδου (περίπου 220 ημέρες), η πόλη έχει καλή ατμόσφαιρα. Μέτρια χαρακτηρίζεται η ατμόσφαιρα της πόλης για διάστημα περίπου 1.200 ημερών (το 39% της περιόδου που μελετήθηκε).
Περισσότερες από τις μισές ημέρες της περιόδου από το 2001 έως το 2012, η ατμόσφαιρα του Βόλου χαρακτηρίζεται από ανθυγιεινή έως επικίνδυνη.
Η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα χαρακτηρίζεται ανθυγιεινή επί 1.200 ημέρες (ποσοστό 38%). Ανησυχητικό είναι όμως το εύρημα που κατατάσσει την ατμόσφαιρα της πόλης στην κλίμακα «πολύ ανθυγιεινή» σε ποσοστό 9% (περίπου 250 ημέρες) και στην κατηγορία «επικίνδυνη» σε ποσοστό 6% (περίπου 180 ημέρες).
Ρύπανση από ΡΜ10
Το στοιχείο που καθορίζει την ποιότητα της ατμόσφαιρας στο Βόλο, είναι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, τα ΡΜ10. Οι συγκεντρώσεις τους καθορίζουν σε ποσοστό 73,4% πόσο ανθυγιεινός είναι ο αέρας που αναπνέουμε.
Οπως καταγράφεται στην έρευνα του κ. Πρώια, ο ρύπος που καθορίζει την ημερήσια αξία των ERPI (Ευρωπαϊκός Τοπικός Δείκτης Ρύπανσης) είναι το PM10 σε ποσοστό73,4%. Ο δεύτερος σε σειρά ρύπος που καθορίζει την ημερήσια αξία των ERPI είναι το όζον (26,1%). Τέλος, μόνο το 0,5% των περιπτώσεων NO2 καθορίζει την ημερήσια αξία του ERPI, ενώ το CO και το SO2 δεν εμπλέκονται.
Συγκεκριμένα, κατά τη χειμερινή περίοδο του έτους (Οκτώβριος – Απρίλιος) το PM10 καθορίζει την ημερήσια αξία των ERPI σε ποσοστό 86,9% και το όζον σε ποσοστό 13,1%. Κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου του έτους (Μάιος – Σεπτέμβριος) τα ποσοστά αλλάζουν σημαντικά. Το PM10 καθορίζει την ημερήσια αξία των ERPI στο 54,8% των περιπτώσεων, ενώ το όζον σε 45,2%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου του έτους, η μεγάλη διάρκεια της ηλιοφάνειας συμβάλλει το σχηματισμό της επιφάνειας του όζοντος ουσιαστικά.
Ασθενείς άνεμοι
Την ατμοσφαιρική ρύπανση καθορίζει ο παράγοντας άνεμος. Οι χαμηλής ταχύτητας άνεμοι δεν είναι ικανοί να «διώξουν» τη ρύπανση από την πόλη, ενώ έχει καταγραφεί ότι όταν πνέουν δυτικοί άνεμοι τα επίπεδα ρύπανσης ανεβαίνουν.
Η κατεύθυνση βορειοδυτικά (NW) είναι η επικρατούσα κατεύθυνση του ανέμου σε ποσοστό 40,0%. Η βόρεια (Ν) κατεύθυνση του ανέμου εμφανίζεται σε ποσοστό 21,0% και η νότια (S) κατεύθυνση του ανέμου σε ποσοστό περίπου 25,0%. Για όλες τις κατευθύνσεις του ανέμου, η παρατηρούμενη ταχύτητα του ανέμου είναι χαμηλή (≤ 5.5m/s) και, ιδιαίτερα, είναι έως 2,0 m/s (μέτρο ανά δευτερόλεπτο) σε ποσοστό 85,5%. Αυτό σημαίνει ότι λόγω της τοπογραφίας της περιοχής, οι χαμηλές ταχύτητες του ανέμου δεν είναι σε θέση να διαλύσουν τους ρύπους που είναι παγιδευμένοι πάνω από την πόλη και δημιουργούν κακή ποιότητα του αέρα.
Οταν η ταχύτητα του ανέμου είναι έως 1m/s, στις περισσότερες περιπτώσεις, για όποια κατεύθυνση ανέμου εμφανίζονται υψηλές τιμές ERPI, δηλαδή είναι κακής ποιότητας του αέρα. Ιδιαίτερα, κατά τη διάρκεια δυτικών ανέμων τα επίπεδα ρύπανσης ανεβαίνουν και είναι επικίνδυνα για τα επίπεδα της δημόσιας υγείας. Με την αύξηση της ταχύτητας του ανέμου, οι τιμές των ERPI μειώνονται με καλύτερη ποιότητα του αέρα.
Τείχος… το Πήλιο
Δεν είναι όμως μόνο οι χαμηλής έντασης άνεμοι που εγκλωβίζουν ουσιαστικά τη ρύπανση πάνω από την πόλη. Ακόμη και όταν φυσούν ισχυροί νότιοι άνεμοι, η ρύπανση παραμένει καθώς το Πήλιο λειτουργεί σαν… τείχος.
Οπως καταγράφεται στην έρευνα, για όλες τις ταχύτητες του ανέμου, όταν η κατεύθυνση του ανέμου είναι από το νότο, ακόμη και με σχετικά υψηλές ταχύτητες ανέμου, φαίνεται ότι το ποσοστό κακών επιπέδων ποιότητας του αέρα είναι υψηλό. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι η πόλη του Βόλου προς τα βόρεια και βορειο-ανατολική πλευρά οριοθετείται από το Πήλιο.
Κατά συνέπεια, οι άνεμοι του νότιου τομέα επίσης, δεν μπορούν να διασκορπίσουν τους ρύπους οι οποίοι είναι παγιδευμένοι πάνω από την πόλη δημιουργώντας χαμηλά επίπεδα ποιότητας του αέρα.
Συνέπειες στην υγεία
Σύμφωνα με τον κ. Πρώια, «τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους ρύπους της ατμόσφαιρας των αστικών περιοχών και αποτελούν ένα σύνθετο μείγμα μικροσκοπικών σωματιδίων που προέρχονται τόσο από ανθρωπογενείς όσο και από φυσικές πηγές. Η αυξημένη συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων αποτελεί ακόμα και σήμερα μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα σε πολλές χώρες της Ε.Ε., ενώ νέα στοιχεία σχετικά με αρνητικές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία έχουν προκύψει. Στην Ελλάδα, καθώς και σε άλλες χώρες της Ε.Ε., υπάρχει ανάγκη και χώρος για περαιτέρω βελτίωση, σχετικά με τις στρατηγικές ελέγχου των εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων.
Επιδημιολογικές μελέτες της τελευταίας δεκαετίας, στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α., έχουν τεκμηριώσει την ύπαρξη βραχυχρόνιων συνεπειών στην υγεία όπως είναι η αναπνευστική και καρδιαγγειακή νοσηρότητα κατά την έκθεση σε αυξημένα επίπεδα συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων. Παράλληλα, οι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι τώρα παρέχουν ενδείξεις ότι οι μακροχρόνιες επιδράσεις είναι σημαντικότερες µε βράχυνση του προσδόκιμου επιβίωσης, καθώς και την πρόκληση πολλών πρόωρων θανάτων και αύξηση των ημερών µε περιορισμένη δραστηριότητα ετησίως κ.ά.».
