ΣΠΟΡΑΔΕΣ

Ρωμαϊκά λουτρά στη Σκόπελο

ρωμαϊκά-λουτρά-στη-σκόπελο-135365

H ανάδειξη σημαντικών αρχαίων μνημείων της Σκοπέλου, τα οποία βρίσκονται στην περιοχή του Λουτρακίου Γλώσσας, προτείνεται να ενταχθεί στο πρόγραμμα της Περιφέρειας Θεσσαλίας "Ολοκληρωμένα σχέδια ανάπτυξης των νησιών της Θεσσαλίας", που θα υλοποιηθεί από το Δήμο Σκοπέλου. Στο πλαίσιο του παραπάνω προγράμματος, η ΙΓ Εφορεία Προϊστορικών και Κλαςσικών Αρχαιοτήτων, κλήθηκε να υποβάλει προτάσεις για την ανάδειξη αρχαίων μνημείων του κηρυγμένου και οριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου της Σελινούντας, που βρίσκεται στην περιοχή του Λουτρακίου.

Συγκεκριμένα προτείνει τη δημιουργία πρόσβασης και περιπάτου στις θέρμες ρωμαϊκής εποχής στην "Κατακαλού", τον καθαρισμό, τη στερέωση του μνημείου, καθώς και τη δημιουργία περιπτέρου με εποπτικό και ενημερωτικό υλικό.

Επίσης, αναγκαία κρίνεται η επισκευή και βελτίωση του υπάρχοντος περιπτέρου ενημέρωσης για τον αρχαιολογικό χώρο της Σελινούντος στην παραλία του Λουτρακίου και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του με τη δημιουργία υπαίθριας έκθεσης λίθινων αρχιτεκτονικών μελών, σαρκοφάγων κ.λ.π.

Στο ίδιο πλαίσιο, προτείνεται η βελτίωση του υφιστάμενου μονοπατιού πρόσβασης στην Ακρόπολη της αρχαίας Σελινούντος, η τοποθέτηση πινακίδων σήμανσης και κατεύθυνσης προς τα αρχαία μνημεία και η έκδοση Αρχαιολογικού Οδηγού και ενημερωτικού φυλλαδίου για τον αρχαιολογικό χώρο της Σελινούντας.

Η προστασία και η ανάδειξη της περιοχής της αρχαίας Σελινούντας, αποτελεί διαχρονικό στόχο της ΙΓ Ε.Π.Κ.Α., προκειμένου τα μνημεία και η ιστορία τους να καταστούν προσβάσιμα, τόσο στους κατοίκους της περιοχής, όσο και στους επισκέπτες της. Στο συγκεκριμένο πεδίο δραστηριοποιούνται επί σειρά ετών η Αργυρούλα Δουλγέρη – Ιντζεσίλογλου, προϊσταμένη της ΙΓ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, η Ευαγγελία Σκαφιδά, Τμηματάρχης Αρχαιολογικών Χώρων της ΙΓ Εφορείας και ο αρχαιολόγος Ιάκωβος Γεωργίου, υπεύθυνος για τους αρχαιολογικούς χώρους της Σκοπέλου.
Παράλληλα στα τέλη του 2002, η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της ΙΓ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, της 7ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και της τότε 5ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων, με τη χρηματοδότηση του Δήμου Σκοπέλου, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία στο λιμάνι του Λουτρακίου ενός αρχαιολογικού και ιστορικού διαχρονικού περιπτέρου με εποπτικό και ενημερωτικό υλικό των μνημείων της περιοχής.
Σημαντική αρχαία πόλη

Στη βορειοδυτική πλευρά της Σκοπέλου, απέναντι από τη Σκιάθο και την Εύβοια, στη θέση του σημερινού οικισμού του Λουτρακίου, χτίστηκε κατά την περίοδο του δεύτερου ελληνικού αποικισμού (8ος αι. π.Χ.) από Χαλκιδείς ναυτικούς η μία από τις τρεις αρχαίες πόλεις του νησιού, η "Σελινούς". Το αρχαίο της όνομα, που θυμίζει τις γνωστές ελληνικές αποικίες της Σικελίας και μας είναι γνωστό από αναθηματική επιγραφή του Αρχιερέα της πόλης Ικέσιου προς τον Αυτοκράτορα Αδριανό (2ος μ.Χ. αιώνας), δεν διατηρήθηκε. Η σημερινή της ονομασία "Λουτράκι" προέρχεται από τα λουτρά που λειτουργούσαν στην περιοχή κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Η ακρόπολη είναι χτισμένη στον επιβλητικό και φυσικά οχυρωμένο λόφο ύψους 350 μ., που ονομάζεται "Παλιόκαστρο" και η πόλη εκτείνεται στον ανοιχτό χώρο στα νότια.

Στα κλασικά χρόνια η ακρόπολη οχυρώθηκε με ισχυρά τείχη πάχους 2 μ., από δόμους με καμπύλη εξωτερική επιφάνεια, όπως συμβαίνει και στο τείχος της άλλης γνωστής πόλης του νησιού, της αρχαίας Πεπαρήθου (σημερινός οικισμός της Σκοπέλου).Ανακατασκευές των τειχών θεωρείται ότι πραγματοποιήθηκαν πριν τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.), περίοδο κατά την οποία το νησί ανήκε στη Β’ Αθηναϊκή Συμμαχία, οπότε οι Αθηναίοι εγκατέστησαν στο νησί τις προς Βορρά βάσεις τους εναντίον του Φιλίππου του Β’. Σε ορισμένα μάλιστα σημεία των αρχαίων τειχών διακρίνονται ακόμα προσθήκες που έγιναν στα βυζαντινά χρόνια, ενώ τμήματά τους σώζονται μέχρι σήμερα και είναι ορατά μέσα στην βλάστηση της περιοχής.

Στα ρωμαϊκά χρόνια η πόλη ήταν μια ήσυχη, κοσμοπολίτικη και πλούσια Λουτρόπολη και μετατοπίστηκε από το Παλιόκαστρο 500 μ. προς τα νοτιοανατολικά, παράλληλα με την ακτογραμμή, έως το χαμηλό πρανές των λόφων που κλείνουν αμφιθεατρικά προς τη θάλασσα, στη θέση "Κατακαλού". Τα κτίρια της πόλης ήταν τουλάχιστον διώροφα και χτίστηκαν σύμφωνα με τη ρωμαϊκή τεχνοτροπία. Όπως όλες οι ρωμαϊκές παράκτιες επαρχιακές πόλεις που συνδυάζουν το εμπόριο της pax romana με την απόλαυση του φυσικού περιβάλλοντος, διέθετε δημόσιους χώρους, πιθανότατα ναούς, όπως συμπεραίνουν οι αρχαιολόγοι από τα αγάλματα, καθώς και τα λουτρά που έχουν έρθει στο φως. Στην ίδια περίοδο χρονολογούνται και άλλες επιγραφές αναθηματικές, αγάλματα και ανάγλυφα που υποδηλώνουν κοινωνική ζωή πλήρως ενταγμένη στη ρωμαϊκή τάξη πραγμάτων. Οι σαρκοφάγοι που βρίσκονται στη Σελινούντα και στην αρχαία Πεπάρηθο αποτελούν πολυτελή προϊόντα εισαγωγής από την αρχαία πόλη της Μικράς Ασίας Άσσο και ανήκουν σε πλούσιους της περιοχής. Έτσι η πόλη συμμετείχε ενεργά στο οργανωμένο θαλάσσιο εμπορικό δίκτυο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από το B. Aιγαίο ως τις ακτές του Λιβάνου, της Aιγύπτου, της Aδριατικής και της Σικελίας.
Ιστορία χιλιάδων χρόνων

Η σπουδαιότητα των λουτρών ως σημείο αναφοράς στην κοινωνική ζωή της περιοχής, πιστοποιείται από το γεγονός ότι έμειναν ως συλλογική μνήμη έως τις μέρες μας στο όνομα της περιοχής "Λουτράκι", όπως προαναφέρθηκε. Το μνημείο αυτό αποτελεί δείγμα της δημόσιας αρχιτεκτονικής της εποχής. Χρονολογικά οι ρωμαϊκές θέρμες εντάσσονται στην περίοδο του τέλους του 3ου μ.Χ. αιώνα και αντικατοπτρίζουν τη ρωμαϊκή θεώρηση που προϋποθέτει δημόσια λουτρά όχι μόνο ως χώρο προσωπικής υγιεινής, αλλά και συνεύρεσης, περιπάτου, άθλησης και τελικά ως ένα σημείο αναφοράς για την κοινωνική ζωή της πόλης.

Τα κατάλοιπα των λουτρών έχουν προσανατολισμό ΝΑ-ΒΔ, είναι ορατά σε μήκος 42,00 μ. και πλάτος 0,50 – 4,50 μ., χωρίς να μπορεί να υπολογισθεί και το τμήμα που ήδη καλύπτεται από τη θάλασσα. Ο βόρειος τοίχος του μνημείου είναι εν μέρει ορατός, είτε γιατί καλύπτεται από χαμηλή βλάστηση, είτε γιατί έχει καλυφθεί από επιχώσεις.

Διακρίνονται τουλάχιστον τέσσερις συνεχόμενοι χώροι, που χωρίζονται μεταξύ τους με εγκάρσια λιθόκτιστα χωρίσματα, οι οποίοι είχαν υπόκαυστα για τη θέρμανση του λουτρού, όπως συμπεραίνει κανείς από τα υπολείμματα των χαρακτηριστικών κιονίσκων – στηριγμάτων του δαπέδου, κατασκευασμένων από στρογγυλές οπτοπλίνθους (τούβλα). Στον τέταρτο χώρο υπάρχει δάπεδο από μεγάλες μαρμάρινες ψηφίδες, ενώ σε άλλο σημείο διακρίνονται ίχνη ψηφιδωτού από μικρές τετράγωνες ψηφίδες.

Δυνατοί σεισμοί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα μεταμόρφωσαν όλη την περιοχή και μεγάλα τμήματα της αρχαίας ακτογραμμής έχουν κατολισθήσει στη θάλασσα. Η απόκρημνη πλαγιά στα βορειοανατολικά του μνημείου συνεχώς υποχωρεί, με αποτέλεσμα το βορειοδυτικό τμήμα του κτιρίου, που ήταν άλλοτε ορατό, να καλύπτεται σήμερα από όγκους χωμάτων. Η άνοδος εξάλλου της στάθμης της θάλασσας, σε συνδυασμό με τη δράση των κυμάτων συνεχίζει να αποκαλύπτει και συγχρόνως να καταστρέφει το μνημείο. Για το λόγο αυτό κατά το 1987 τοποθετήθηκαν με πλωτό γερανό φυσικοί βράχοι μέσα στη θάλασσα, εμπρός από το μνημείο, προκειμένου να επιτευχθεί κατά κάποιο τρόπο η προστασία του.

Στην αγροτική περιοχή της αρχαίας πόλης Σελινούντας, στα ορεινά πλατώματα της Γλώσσας που είναι κατάλληλα για καλλιέργεια δημητριακών, οσπρίων, αμπέλου και ελιάς, γεωργοί και κτηνοτρόφοι κατοικούσαν περιοδικά ή ευκαιριακά. Οι αγροτικές αυτές εγκαταστάσεις, απλά καλύβια και οργανωμένα αγροκτήματα με οχυρωμένες αγροικίες, είχαν αμυντικό και προστατευτικό χαρακτήρα για τους ανθρώπους, τα ζώα και την αποθηκευμένη περιουσία από τους εισβολείς και τους πειρατές. Χρονολογούνται από την κλασική και ελληνιστική εποχή, ενώ η ανθρώπινη παρουσία είναι διαχρονική ως σήμερα, δεδομένου ότι αυτού του είδους οι εγκαταστάσεις αποτελούν μια πετυχημένη λύση στο πρόβλημα της απόστασης μεταξύ κύριας κατοικίας και αγροτικής ιδιοκτησίας. Είναι παράλληλα γνωστές σε όλο τον αρχαίο ελλαδικό χώρο, χερσαίο και νησιωτικό, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι και τη δυτική Μεσόγειο.

Οχυρωμένες αρχαίες αγροικίες εντοπίζονται στις θέσεις "Mαυραγάνι", "Eλληνικό", "Σεντούκα", "Πρίονας", "Άγιος Γεώργιος", "Άγιος Ταξιάρχης", "Ράχη-Κονιάρη" και "Μαυράκι", ενώ μεμονωμένες εγκαταστάσεις βρίσκονται στις θέσεις "Λιβαδάκι", "Λιμωνάρι" και "Άγιοι Απόστολοι" στην περιοχή Γλώσσας της Σκοπέλου.

#Tags

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου