Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθησαν οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο της δράσης «Εβδομάδα ανακάλυψης ευρωπαϊκών κοιμητηρίων» της Ένωσης Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης, του φορέα διαχείρισης της Πολιτιστικής Διαδρομής Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η δράση με τίτλο «Οι υπαίθριες γλυπτοθήκες της μνήμης», έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Ετος Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018 και πραγματοποιήθηκε σε συνδιοργάνωση με την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και Σποράδων, με την υποστήριξη του Δήμου Σκιάθου και την ευγενική χορηγία της Aegean Airlines, του ξενοδοχείου Skiathos Palace και του τουριστικού γραφείου Dolphin of Skiathos.
Η Ελλάδα συμμετείχε για πρώτη φορά με μια σειρά εκδηλώσεων (15-22 Μαΐου 2018) που συνδιοργανώθηκαν από το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενωσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Η Σκιάθος».
Στην εναρκτήρια εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Σκιάθου καλωσόρισμα απηύθυνε ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος», Θοδωρής Τζούμας, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης, ο οποίος τόνισε πως «ο Σύλλογος έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάδειξη και προστασία του κοιμητηρίου, μιας και εκεί βρίσκονται τα σημαντικότερα γλυπτά της Σκιάθου».
Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, από εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και από την Ένωση Σημαντικών Κοιμητηρίων.
Συγκεκριμένα, σε χαιρετισμό που απέστειλε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδία Κονιόρδου, επισημάνθηκε: «Πιστεύουμε ότι η Εβδομάδα ανακάλυψης ευρωπαϊκών κοιμητηρίων δίνει την ευκαιρία σε όλες και όλους τους συμμετέχοντες να αναδείξουν τη μεγάλη αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την ανάγκη διατήρησης, ανάδειξης και αποκατάστασής της, όπως αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτιστικής ποικιλομορφίας της Ευρώπης».
Από την πλευρά της η γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού Μαρία Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη εστίασε πρωτίστως στην πολιτιστική αξία των κοιμητηρίων εν γένει και ιδιαιτέρως της Σκιάθου: «Καθήκον μας είναι να τιμούμε όλα αυτά που εκπροσωπούν τα κοιμητήρια, πολύ περισσότερο όταν αυτά εκφέρονται με τρόπο μοναδικό, με καλλιτεχνικές δημιουργίες που προσπαθούν σε μια πανανθρώπινη γλώσσα να γεφυρώσουν το φθαρτό με το άφθαρτο, την ύλη με το πνεύμα. Έτσι και στην περίπτωση της Σκιάθου, συντάσσουμε τις δυνάμεις μας για την ολιστική και ολόπλευρη ανάδειξη του κοιμητηρίου της, ως καθήκον και χρέος μας, όχι μόνο απέναντι στους Σκιαθίτες αλλά απέναντι στην ανθρωπότητα συνολικά», είπε.
Η αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας και Σποράδων κ. Δωροθέα Κολυνδρίνη, με χαιρετισμό που διαβάστηκε, εξήρε τη σημαντική πρωτοβουλία. Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης ο αντιδήμαρχος Σκιάθου, Ηλίας Σταμέλος και μέσω video η πρόεδρος της Ενωσης Σημαντικών Κοιμητηρίων Ευρώπης, Lidija Plibersek.
Η πρώτη συνεδρία
Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν οι κεντρικές ομιλίες. Συντονιστής της πρώτης συνεδρίας ήταν ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης του ΥΠΠΟΑ Γεώργιος Καλαμαντής, o οποίος μίλησε με θέμα «Η Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων & ΕΕ και τα Ευρωπαϊκά Κοιμητήρια. Η πορεία ως εδώ».
Η Δρ. αρχαιολόγος, προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ Ελενα Κόρκα, στην ομιλία της με τίτλο «Οι γλυπτοθήκες της μνήμης ως μνημεία ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς», αναφέρθηκε στα ταφικά μνημεία που έχουν χαρακτηρισθεί ως διατηρητέα μνημεία από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε η Δρ. αρχαιολόγος, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠΠΟΑ Αναστασία Λαζαρίζου, η οποία σημείωσε: «Στην πολιτιστική διαδρομή των ευρωπαϊκών κοιμητηρίων η χώρα μας θα μπορούσε να εντάξει σημαντικά οργανωμένα κατάλοιπα αρχαίων νεκροταφείων».
Ακολούθως, η Δρ. αρχαιολόγος, προϊσταμένη του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας, της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠΠΟΑ Ανδρομάχη Κατσελάκη, μίλησε με θέμα «Πολιτείες μνήμης: σχεδιασμός εκπαιδευτικών δράσεων για την πολιτιστική διαδρομή των ευρωπαϊκών κοιμητηρίων». Ο πρώτος κύκλος ομιλητών έκλεισε με τη Δρ. κοινωνική ανθρωπολόγο του Τμήματος Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς & Διαπολιτισμικών Θεμάτων, της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ, Μαρία Φακιολά, η οποία ανέπτυξε το θέμα «Οι δράσεις της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη διαφύλαξη και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς».
Η δεύτερη συνεδρία
Συντονίστρια της δεύτερης συνεδρίας ήταν η προϊσταμένη του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων, της Διεύθυνσης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης του ΥΠΠΟΑ Μαριάνθη Αναστασιάδου, η οποία υπογράμμισε ότι «μέσα από τις Πολιτιστικές Διαδρομές δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, ενώ οι καινοτόμες δράσεις που υλοποιούνται συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη».
Η ιστορικός – αρχαιολόγος Συραϊνώ Κορωνιού – Διονυσίου στην ομιλία της υπογράμμισε: «Ας προσεγγίσουμε τα κοιμητήρια με μια διαφορετική, απ’ αυτή που τα προσεγγίζαμε, μέχρι τώρα, οπτική. Ας τα δούμε ως τόπους όπου σμιλεύεται η μνήμη, όπου όλοι αφήνουμε ίχνη του περάσματός μας και ό,τι θυμάται κανείς έρχεται περισσότερο απ’ αυτήν την ουλή, απ’ αυτό το ίχνος».
Η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Νεώτερων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Θεσσαλίας και Κεντρικής Στερεάς Ελλάδας του ΥΠΠΟΑ Κερασία Γεωργίου, στην ομιλία της τόνισε ότι «τα κοιμητήρια του Βόλου και της Σκιάθου που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία χρήζουν άμεσης προστασίας αλλά και ανάδειξης, με στόχο τη βιωματική προσέγγιση της σύγχρονης ιστορίας».
Η αρχαιολόγος της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ Ελένη Ράπτη αναφέρθηκε στη διαδρομή των ταφικών μνημείων κατά το 18ο αιώνα, όπου ο δυτικός πολιτισμός υποβλήθηκε σε μια διαδικασία μεταβολών σε σχέση με την κοινωνική στάση απέναντι στον θάνατο.
Ακολούθως, ομάδα μαθητών και μαθητριών του Γυμνασίου Σκιάθου, ανταποκρινόμενη στην πρόσκληση του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος» να συμμετέχουν με έργα ζωγραφικής, φωτογραφίας και βίντεο στο πλαίσιο της «Εβδομάδας ανακάλυψης ευρωπαϊκών κοιμητηρίων», με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών Ασημίνας Σουλτάνη, Αννας Αρμαμέντου Μαρίας Καραγιαννοπούλου και Στράτου Συριανίδη, παρουσίασαν έργα εμπνευσμένα από το Κοιμητήριο Σκιάθου. Επίσης, οι μαθητές της Στ’ τάξης του 2ου Δημοτικού Σχολείου Σκιάθου, υπό την οργάνωση της Αννης Μαρούλα, εκπαιδευτικού, διάβασαν αποσπάσματα από τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη που αναφέρονται στα «Μνημούρια» της Σκιάθου και στο «Κοχύλι», την πλησιέστερη αμμουδιά του κοιμητηρίου.
