Του Β. Δ. Αναγνωστόπουλου, Ομ. Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Παλιότερα και ως το τέλος της δεκαετίας του ΄90 τέτοιες μέρες κάνοντας μια βόλτα στα βιβλιοπωλεία έβλεπε κανείς μια πλημμύρα από παιδικά περιοδικά, μικρά, μεγάλα, πολύχρωμα, φανταχτερά. Για αγόρια και κορίτσια, για μικρούς και μεγάλους. Παραμονές Χριστουγέννων. Όλα εορταστικά! Σε ιλουστρασιόν χαρτί, με εντυπωσιακή εικονογράφηση κυρίως στο εξώφυλλο. Όλων των κατηγοριών: περιπετειακά, αστυνομικά, διαπλανητικά, χιουμοριστικά, ψυχαγωγικά, αισθηματικά κ.ά.
Και ήταν να θαυμάζεις επίσης τα στολισμένα βιβλιοπωλεία, περίπτερα ή μικρομάγαζα με κρεμασμένα τα παιδικά περιοδικά στα μανταλάκια, να σε προκαλούν να τα πιάσεις στα χέρια και να τα φυλλομετρήσεις: Μπλεκ, Μάσκα, Μασκούλα, Μίκυ Μάους, Σούπερ Μίκυ, Κατερίνα, Σούπερ Κατερίνα, Μανίνα, Αλίκη, Ζορό, Ταρζάν, Ακίμ (γιος του Ταρζάν), Κλασικά Κόμικς, Κλασικά Εικονογραφημένα, Αστερίξ, Ζαγκόρ, Λούκυ-Λουκ, Αγόρι, Σεραφίνο, Βαβούρα, Γκολ, Περιπέτεια, Τιραμόλα, Ποπάυ, Πινόκιο, Κάου Μπόυ, Ο μικρός Αρχηγός, Μάχη, Ντέννις ο Τρομερός, ο Μικρός Σερίφης, Ομπραξ, Φέλιξ, Κράνος, Mad, Ντόναλντ, Λέμμυ Κώσσιον, Superman, Σπάιντερμαν, Σκορπιός, Τα Σαΐνια, Άιρον Μαν, Μπαγκς Μπάννυ, Τομ και Τζέρυ, Χοντρός και Λιγνός, Μυστήριον, Φίλαθλος, Καραγκιόζης κ.ά. Να προσθέσουμε και τα θρησκευτικού περιεχομένου περιοδικά, όπως η Δράσις μας, η Ζωή του παιδιού, οι Ακτίνες (για τους νέους) κ.ά., τα ελληνικά κόμικς (« Οι κωμωδίες του Αριστοφάνη σε κόμικς», με κείμενα Τ. Αποστολίδη και σκίτσα Γ. Ακοκαλίδη, κ.ά.) κι επίσης τα μαθητικά ή σχολικά παιδικά περιοδικά, Δημοτικού και Γυμνασίου, για να έχουμε τον αναγνωστικό γαλαξία των παιδιών σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Είναι αλήθεια ότι τα παιδικά περιοδικά υπήρξαν αγαπητό ανάγνωσμα όλων των παιδιών, στο Δημοτικό και Γυμνάσιο, κυρίως μεταπολεμικά και με κορύφωση τις δεκαετίες ΄70 και ΄80. Ασφαλώς υπάρχει και προϊστορία στα παιδικά περιοδικά με την μακροβιότερη και αξεπέραστη Διάπλαση των Παίδων (1879-1946) υπό τη Διεύθυνση του Γρηγόρη Ξενόπουλου, τον Παιδικό Κόσμο του Βλέσσα (1930-1952), Το Ελληνόπουλο, την Παιδική Χαρά, τον Θησαυρό των παιδιών, τα Κόμικς, τη Ζωή του Παιδιού κ.ά. Και με το τέλος της Κατοχής και του Εμφυλίου πολέμου (θα θυμούνται οι κάποιας ηλικίας σήμερα) τα νεοφανή τότε, με τετραχρωμία και θέματα από την ελληνική Μυθολογία και την Ιστορία, Κλασσικά Εικονογραφημένα (Μικρά και Μεγάλα), αμερικανικής προέλευσης. Η βιομηχανία του παιδικού εντύπου με τον Walt Disney, τον Γάλλο Ρενέ Γκοσινί, αλλά και Ιταλούς καλλιτέχνες κ.ά. απογειώθηκε μεταπολεμικά και δημιουργήθηκαν οικονομικές αυτοκρατορίες με επιρροή σε όλον τον κόσμο.
Το διψασμένο για γνώση ελληνόπουλο πάντοτε κυνηγούσε το έντυπο και εκεί αναζητούσε την περιπέτεια, το μυστήριο, το χιούμορ, το σταυρόλεξο, τις σπαζοκεφαλιές, τις ακροστιχίδες, την ιστορία, τους ήρωες, τα ταξίδια στη ζούγκλα και στον Αμαζόνιο, στην άγρια Δύση με τους υπερήρωες και τους καουμπόηδες κ.λπ. Εκεί, πολλές φορές, ανακάλυπτε και θαύμαζε πρότυπα, παραδείγματα νίκης, εξυπνάδας, επιτυχίας, υπεροχής, ευρωστίας κ.λπ. Και επιζητούσε την επικοινωνία με τον έξω και τον εξωτικό κόσμο, τον μακρινό και μυστηριώδη. Μάθαινε να διαβάζει, να πληροφορείται, να ανοίγει διάλογο, να κρίνει. Κι άνοιγε η ψυχούλα του παράθυρα και παραθυράκια στο άγνωστο κι άνθιζε σαν τριαντάφυλλο η σκέψη του κι ωρίμαζε, κυνηγώντας το όνειρό του. Οι δειλές αναλαμπές από το μέλλον, που ερχόταν δρομαίο κατά πάνω του, σχημάτιζαν μελλοντικά οδόσημα πορείας και κρυφές προσδοκίες.
Αυτά που γράφω εδώ, δεν αποτελούν αναγκαία συνηγορία των κόμικς και των κλασικών εικονογραφημένων, των περιοδικών περασμένων χρόνων, δεν τα σημειώνω ως κριτική αποτίμηση θετικής προσφοράς στην παιδαγωγία και αγωγή των νέων. Κάθε άλλο. Αν συνοπτικά και χωρίς τάξη παραθέτω κάποιες σκέψεις για τα παιδικά/νεανικά περιοδικά και τα θυμίζω στον αναγνώστη ως πραγματικότητα μιας άλλης εποχής, είναι για να πω ότι τα ελληνόπουλα είχαν στη διάθεσή τους έναν θησαυρό, την ποικιλία των παιδικών περιοδικών, (εις βάρος κάποτε του καλού βιβλίου), για να ασκούνται στη μάθηση και να ξεδιψούν . Ώσπου μια μέρα ήρθε ο κακός δράκος! Η ταμπλέτα ή τάμπλετ, το σύγχρονο θαύμα της υψηλής τεχνολογίας. Και τα σάρωσε όλα σαν τον ντελή βοριά «που τ’ αρνάκια παγώνει» !
Αυτή η τεχνολογία αστραπιαία πήρε το έντυπο από τα χέρια των παιδιών κι έβαλε στη θέση τους τη «μαγική» ταμπλέτα. Εδώ όλος ο κόσμος τους σε εικονική πραγματικότητα. Και όλος ο πλανήτης σε μια λιλιπούτεια συσκευή! Εδώ «ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας» του ποιητή. Και ρίχτηκαν με τα μούτρα, όπως τα πρόβατα σε δροσερό κι απάτητο βοσκοτόπι, να πληκτρολογούν δαιμονισμένα και χωρίς να προλαβαίνουν να βιώνουν την έκπληξη να «κατεβάζουν» όλο και νέα πράγματα και ιστορίες και φαντασιακά και απίθανα και τέρατα και transformerς… Ο Ποπάυ με το σπανάκι του, Ο Τομ κι ο Τζέρυ, ο Μίκυ Μάους, ο Ταρζάν, ο Γούντι ο Τρυποκάρυδος, ο Αστερίξ με την παρέα του κι όλοι οι ήρωες και οι υπερήρωες (απόμαχοι μιας ηρωικής και μεταιχμιακής εποχής) πήραν …μεταγραφή για την ταμπλέτα! Ναι, εγκατέλειψαν το χαρτί, προτίμησαν το γυαλί ! Aμποτε αυτή η μετακόμιση να μας βγει σε καλό. Αλλά δεν έχω καλό προαίσθημα… Ελπίζω να πέφτω έξω…
