Ο Αντώνης, η Ισμήνη, ο Αλέξης, ο Στέλιος, η Ευαγγελία και ο Αντώνης πριν από λίγους μήνες δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους. Δεν είχαν ξανατραγουδήσει, δεν είχαν σκεφτεί ότι θα σταθούν στη σκηνή, ούτε ότι οι ιστορίες τους θα γινόταν η αφορμή κι η πρώτη ύλη για μια μουσική και θεατρική performance.
Γιατί… «Οσα δεν μπορούν να ειπωθούν, μπορούν να τραγουδηθούν», όπως υποστηρίζουν οι εμπνευστές κι εμψυχωτές της «Χορωδίας ανέργων», ενός ιδιαίτερου project της Ελένης Ευθυμίου και του Δημήτρη Ζάχου για την Εργασία, με αφορμή αληθινές ιστορίες ανθρώπων που αυτοπροσδιορίζονται ως «άνεργοι». Στη σκηνή του θεάτρου «Πόρτα», ανεβαίνει ένα σύνολο προσώπων που έτυχε να αναζητούν εργασία, σε μία χώρα με περιορισμένες ευκαιρίες και αβέβαιο μέλλον. Δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους, αλλά τώρα μοιράζονται εμπειρίες από τη ζωή τους, φόβους, ελπίδες και… τραγουδούν. Οι δημιουργοί, Ελένη Ευθυμίου και Δημήτρης Ζάχος, προσκάλεσαν ως χορωδούς ανθρώπους που είχαν την ισχυρή επιθυμία να ενταχθούν σε μία ομαδική συνθήκη, χωρίς κατά βάση να έχουν προηγούμενη σχέση με το τραγούδι.
Η Ελένη Ευθυμίου, η οποία υπογράφει τη μουσική, μιλάει για ένα «arte povera» εγχείρημα, στο οποίο «αποφασίσαμε να μην εκθέσουμε τους ανθρώπους σε μία τάχα μου θεατρική συνθήκη, γιατί δεν είναι ηθοποιοί ούτε τραγουδιστές… Οι ιστορίες τους μάς έχουν εμπνεύσει ως προς τη συγγραφή τραγουδιών. Ολα τα τραγούδια είναι πρωτότυπα κι έχουν να κάνουν με την εργασία και την ανεργία». Η πρωταρχική ιδέα ανήκει στον Δημήτρη Ζάχο, ο οποίος συνυπογράφει -μαζί με την Ελένη Ευθυμίου- τη σκηνοθεσία, την έρευνα και τη δραματουργία. «Η έρευνά μας είχε κατεύθυνση όχι τόσο να βρούμε τους ανθρώπους αλλά τις ιστορίες αυτής της κατάστασης. Δουλέψαμε από κοινού, εκφράσαμε τις κοινωνικές μας ανησυχίες, ανταλλάξαμε εμπειρίες. Θελήσαμε αυτά που περνάμε εμείς κι οι φίλοι μας να τα φέρουμε στη σκηνή, “φιλτραρισμένα” μέσα από τη δύναμη της μουσικής. Η χορωδία υπήρξε μάλλον η αφορμή αλλά και το πρόσχημα για να ειπωθούν αυτές οι ιστορίες».
 |
Δύναμη ψυχής
Ολοι μαζί οι «εκτός πλαισίου» επινοούν ένα νέο, ανεξερεύνητο, δικό τους «πλαίσιο», και εκφράζουν τη δύναμη του συνόλου και την έμπνευση για ζωή. «Δεν υπάρχει θλίψη ή μελαγχολία, αλλά χαρά. Μου έχει ανοίξει πόρτες μυαλού και ψυχής η Χορωδία. Αντιμετωπίζω τα πράγματα πιο αισιόδοξα», σχολιάζει ο Αλέξης Μανικάκης. Είκοσι πέντε χρόνια πίσω από τον φακό, τα είκοσι επαγγελματικά, έκλεισε τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησής του, κατέβασε τα ρολά στο στούντιο φωτογραφίας που είχε, γιατί… «δεν έβγαινα οικονομικά. Ολο αυτό με έριξε ψυχολογικά. Είναι σαν θάνατος, σαν να σου κόβεται το νήμα της ζωής. Χρειάστηκε αρκετός καιρός για να μπορέσω να το διαχειριστώ. Πλέον έχω βρει τρόπους να κάνω πράγματα…» αναφέρει. Η Χορωδία, για την Ευαγγελία Μαργαρίτη, σύζυγο και μητέρα, αποτελεί μια «καλή ευκαιρία κοινωνικοποίησης. Η βάση του προβλήματος είναι κοινή (η ανεργία), αλλά έχεις τη δυνατότητα να δεις από διαφορετικές πλευρές το πώς το αντιμετωπίζει ο καθένας και πώς συμβιώνει με αυτό. Μου έχει κάνει μεγάλη εντύπωση πόσο ανάγκη έχουμε ο ένας τον άλλο» υπογραμμίζει. Εργαζόμενη για 17 χρόνια («μια ζωή σχεδόν», όπως λέει) ως γραμματειακή υποστήριξη σε γνωστό Ομιλο ΜΜΕ, σήμερα, είναι σχεδόν δύο χρόνια άνεργη. Εχει αποδεχτεί την κατάσταση, αφού όσες απόπειρες έχει κάνει για να βρει εργασία δεν ευδοκίμησαν.
Διέξοδος
«Αρχικά με πήρε από κάτω. Το αίσθημα ότι σε απορρίπτουν, ότι σε βγάζουν από το παιχνίδι ενώ μπορείς ακόμα να σκοράρεις δεν είναι εύκολο να το διαχειριστείς», εξηγεί η Ευ. Μαργαρίτη. «Αν δεν βρεις πράγματα έξω από τη ρουτίνα, βουλιάζεις. Είναι πολύ εύκολο να σε ρουφήξει ο καναπές». Η ίδια ασχολείται με τη ζωγραφική και τώρα ζωγραφίζει δύο αίθουσες της Α’ Δημοτικού στο σχολείο του γιου της. «Υπάρχει μια διέξοδος και το παλεύω προς αυτή την κατεύθυνση». Ελληνοαμερικανός ο Αντώνης Αγγελάκης ζει δύο χρόνια στην Ελλάδα, τον τελευταίο στην Αθήνα. Μαθαίνει μπουζούκι (παίζει και στη Χορωδία) κι έχει δουλέψει λίγες φορές ως μουσικός του δρόμου. Η καλύτερη είσπραξη ήταν… «30 ευρώ σε πέντε ώρες. Εχω περιορίσει τις ανάγκες μου» αναφέρει, προσθέτοντας ότι οικονομική βοήθεια αποτελούν τα χρήματα που είχε κερδίσει εργαζόμενος στην οικογενειακή επιχείρηση στην Αμερική. Ανεργος για έξι χρόνια, ο Αντώνης Σούκερας από τον Ιούλιο εργάζεται ως πωλητής της «Σχεδίας».
Ο θάνατος της μητέρας του, με τη σύνταξη της οποίας επιβίωνε, τον έφερε σε αδιέξοδο. «Η ανεργία δημιουργεί κατάθλιψη. Χτυπάς πόρτες για δουλειά κι όταν αυτές δεν ανοίγουν η ψυχολογία σου διαλύεται». Αν και ποτέ δεν είχε μόνιμη δουλειά, «πάντοτε το πάλευα, πήγαινα σε ό,τι μου τύχαινε, έστω για το χαρτζιλίκι», τονίζει. Είναι ευχαριστημένος από τη δουλειά στη «Σχεδία» και με τα λίγα που βγάζει βοηθάει και τον άνεργο αδελφό του, ο οποίος αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. «Του δίνω για τα τσιγάρα του και μοιραζόμαστε το φαγητό».
Το τραγούδι τους δεν είναι λυπημένο, το τραγούδι τους έχει απεύθυνση. Μία κραυγή αισιοδοξίας, μία πρόταση για δημιουργία έξω από το πλαίσιο της μισθωτής εργασίας. Το τραγούδι… «μου αρέσει πολύ» αναφέρει ο Αντ. Σούκερας. Ηλθε στη Χορωδία για να τραγουδήσει, αλλά και για να… «γνωρίσει ανθρώπους. Μπορούμε να μοιραστούμε πράγματα ο ένας με τον άλλο».
 |
ΚΑΘΕ ΠΕΜΠΤΗ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ
Η «Χορωδία ανέργων» θα βρίσκεται στη σκηνή του θεάτρου «Πόρτα» κάθε Πέμπτη από 16 Μαρτίου έως 6 Απριλίου, παρουσιάζοντας πρωτότυπα τραγούδια για την εργασία και την ανεργία.
ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΛΥΤΡΩΣΗ
«Οταν τραγουδάνε οι άνθρωποι, ξεφεύγουν»
«Οταν τραγουδάνε οι άνθρωποι μαζί ξεφεύγουν από τα προβλήματα και την γκριζάδα της ζωής. Ανοίγει η καρδιά, μεγαλώνει η ψυχή κι αισθάνεσαι πιο κοντά με τον διπλανό σου. Το πρόγραμμα της Χορωδίας έχει φτιαχτεί με καλή καρδιά και καλή ενέργεια. Μας έβγαλε από τα συνηθισμένα, μας έσμιξε με ανθρώπους που ίσως στον δρόμο θα είχαμε προσπεράσει», μας λέει ο Αντώνης Αγγελάκης και προσθέτει πως από τη «Χορωδία ανέργων» βγαίνει «η φωνή της Ελλάδας».
H Ισμήνη Οικονόμου, με σπουδές στη Φυσική, με μεταπτυχιακό στην Ιατρική Φυσική, τρία χρόνια σχεδόν είχε στείλει παντού βιογραφικά, αλλά οι πόρτες παρέμεναν κλειστές. «Ηταν περίεργο το συναίσθημα. Να ψάχνεις και συνέχεια να τρως “άκυρο”. Πολλές απανωτές οι απογοητεύσεις».
Μέσω ενός προγράμματος του ΟΑΕΔ έπιασε δουλειά σε αντιπροσωπεία επιστημονικού εξοπλισμού, στις πωλήσεις. «Δεν είναι ακριβώς αυτό που έχω σπουδάσει», αλλά «σίγουρα είμαι τυχερή. Είναι δύσκολος ο βιοπορισμός. Πριν βρισκόμουν σε μόνιμη ένταση και άγχος», αναφέρει.
Βιώματα
«Χωρίς να έχω δει ειδικό, θεωρώ ότι είχα ήπια κατάθλιψη. Με είχε πάρει από κάτω». Ολα τα τραγούδια της «Χορωδίας ανέργων» έχουν βγει «από εμάς. Οι ιστορίες γύρω από την ανεργία είναι ιδιαίτερες και σημαντικές. Γιατί ανακαλύπτεις πώς το βιώνει κι ο άλλος. Και κυρίως ότι δεν είσαι μόνος», λέει καταλήγοντας η Ισμήνη Οικονόμου.
«Η ανεργία είναι σκληρό πράγμα. Το θέμα είναι το πώς θα τη διαχειριστεί κανείς. Πολλούς τους παίρνει από κάτω κι είναι δύσκολο να σηκωθούν στα πόδια τους. Η παράσταση δίνει μια διέξοδο, χωρίς να ωραιοποιεί κάτι», υπογραμμίζει ο Στέλιος Οικονομίδης. Συμβασιούχος φύλακας του υπουργείου Πολιτισμού, από το 2003, έχει βιώσει περιόδους ανεργίας. «Δεν είναι σίγουρο ότι θα δουλέψω φέτος. Παίζω με τις πιθανότητες».Πάντως είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να γράψει έναν οδηγό επιβίωσης στις δημόσιες υπηρεσίες, αφού την εμπειρία του την έχει φιλοσοφήσει. «Παρόλο που ο περισσότερες κόσμος τις μισεί, εγώ έχω μάθει να επιβιώνω μέσα σε αυτές. Ξέρω πώς να κινούμαι». Τι μπορείς να κάνεις ενώ περιμένεις στην ουρά σε μια δημόσια υπηρεσία; «Οταν έβγαλα την κάρτα ανεργίας περίμενα πέντε ώρες. Μέσα σε αυτές ολοκλήρωσα ένα κεφάλαιο μαθήματος, για την Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πάντειο, όπου φοιτώ».
Διστακτικός στην αρχή με τη Χορωδία, ξεπέρασε τη φυσική συστολή του στη συνέχεια. «Δεκαπέντε άνθρωποι, με κοινό βίωμα, συνομιλούν μεταξύ τους κι αναπτύσσουν ανθρώπινες σχέσεις. Αυτές οι σχέσεις κάνουν την ανεργία πιο γλυκιά, πιο ανεκτή. Είμαστε μαζί. Η επαφή, η ανταλλαγή εμπειριών, βοηθάει να δεις ότι δεν είσαι μόνος. Παραμένω αισιόδοξος όσο μπορούμε να ακουμπάμε τον άλλο, να παίρνουμε και να δίνουμε. Οσο υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που θα μας ακούσουν και θα μας μιλήσουν, υπάρχει ελπίδα».
 |
Τα πρόσωπα
Τη «Χορωδία ανέργων» αποτελούν οι: Αντώνης Αγγελάκης, Δημήτρης Αμπατζής, Μιχάλης Αρφάνης, Στεφανία Γώγου Πούλου, Ελένη Ευθυμίου, Δημήτρης Ζάχος, Αναστασία Καριοφύλλη, Κωνσταντίνος Κόλλιας, Ιωάννα Κωνσταντινίδη, Ναυσικά Μακράκη, Αλέξης Μανικάκης, Ευαγγελία Μαργαρίτη, Στέλιος Οικονομίδης, Ισμήνη Οικονόμου, Ευανθία Σιδέρη, Αντώνης Σούκερας, Ιουλία Συμεωνίδου. Μουσικοί: Ναυσικά Μακράκη, Σταύρος Παργινός, Iώ Αρματά.
ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ
