ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Αέρια ρύπανση στο Βόλο: Μύθοι και πραγματικότητα

αέρια-ρύπανση-στο-βόλο-μύθοι-και-πραγμ-416340

Τι επισημαίνεται στα αποτελέσματα των μετρήσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την περίοδο 2004 – 2010

Ο λόγος για τον καθηγητή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Αναστάσιο Σταματέλλο που παρουσίασε τα αποτελέσματα των μετρήσεων που έχουν καταγράψει οι σταθμοί αέριας ρύπανσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τα αιωρούμενα σωματίδια PM 10 στο Βόλο κατά την περίοδο 2004-2010.

Λόγος μεστός κα κατανοητός για το ευρύ κοινό και συνάμα επιστημονικά τεκμηριωμένος που καταδεικνύει τις πολυσύνθετες παραμέτρους που πρέπει να συνυπολογίζονται για ένα τόσο μείζον θέμα, ήταν τα στοιχεία εκείνα που έκαναν αίσθηση στους ειδικούς αλλά και στους δημοσιογράφους που ήταν παρόντες στη συνεδρίαση.

Με βάση τα παραπάνω και επειδή ο περιορισμένος χώρος του ρεπορτάζ της επόμενης μέρας δεν έδινε τα περιθώρια της αναλυτικής και ενδιαφέρουσας παρουσίασης της εισήγησης του κ. Σταματέλλου, την παρουσιάζουμε σήμερα, αντιλαμβανόμενοι ότι η αέρια ρύπανση είναι ένα θέμα, που τα τελευταία χρόνια είναι ψηλά στην ατζέντα της τοπικής επικαιρότητας. Και είναι ενδιαφέρουσα και για ένα ακόμη λόγο. Ότι από την εισήγηση καταρρίφθηκαν πολλοί μύθοι. Πρώτον ότι τα αιωρούμενα σωματίδια δεν αποτελούν αποκλειστικό προνόμιο του Βόλου, αλλά της πλειονότητας του ελλαδικού χώρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σταθμός μέτρησης της αέριας ρύπανσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λάρισα έδειξε διπλάσια μεγέθη απ΄ ό,τι στο Βόλο. Δεύτερον. Ότι τα PM 2,5 είναι εκείνα που πρέπει πλέον να μετρούμε γιατί είναι πολύ πιο επικίνδυνα από τα PM 10 για την ανθρώπινη υγεία. Και τρίτον ότι από το 2007 μέχρι και σήμερα παρατηρείται μείωση στις μέσες τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων στο Πολεοδομικό Συγκρότημα του Βόλου, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στην πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στην περιοχή μας.

Ατμοσφαιρική

ρύπανση

Η παρουσία στην ατμόσφαιρα κάθε είδους ουσιών, είπε ο κ. Σταματέλλος, σε συγκέντρωση ή διάρκεια που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και στα οικοσυστήματα, συνιστούν την ατμοσφαιρική ρύπανση. Πολλές ουσίες, όπως τόνισε, εισέρχονται, στην ατμόσφαιρα από φυσικά φαινόμενα (ηφαίστεια, πυρκαγιές δασών, θαλάσσια αερολύματα) οπότε δεν θεωρούνται ως ρύπανση

Αιωρούμενα σωματίδια: (Particulate matter, PM ): μικρού μεγέθους σώματα ποικίλης χημικής σύστασης που αιωρούνται στον αέρα σε στέρεη (σκόνη) ή υγρή μορφή (σταγονίδια) με διάμετρο από nm μέχρι μm. Σχηματίζουν αερολύματα, όπως ομίχλη, καπνός, φωτοχημικό νέφος

PM 10: Σωματίδια με αεροδυναμική διάμετρο μικρότερη των 10 μm

Pm 2,5: Σωματίδια με αεροδυναμική διάμετρο μικρότερη των 2,5 μm

Η απομάκρυνση των σωματιδίων από την ατμόσφαιρα γίνεται, όπως είπε ο κ. Σταματέλλος, με διάφορους μηχανισμούς που περιλαμβάνουν την ενσωμάτωση ως πυρήνων συμπύκνωσης σταγονιδίων, κατακρήμνιση από τη βροχή και τη βαρυτική εναπόθεση στο έδαφος. (Ο ΠΙΝΑΚΑΣ 2 απεικονίζει τις διαστάσεις για τα PM 10 και τα; pm 2,5 σε μία ανθρώπινη τρίχα)

Στη συνέχεια ο κ. Σταματέλλος παρουσίασε πίνακα (ΠΙΝΑΚΑΣ 3) με την ταξινόμηση ανάλογα με τη διείσδυση των PM 10 και των PΜ 2,5 στο αναπνευστικό σύστημα.

Ο κ. Σταματέλλος είπε επίσης ότι τα αιωρούμενα σωματίδια ταξινομούνται σε σχέση με το μέγεθος και την προέλευση σε PM 2,5 μm: coarse particles

– κυρίως πρωτογενή από μηχανικές ή άλλες διεργασίες (σκόνη από το φλοιό της γης, θαλάσσια αερολύματα κ.τ.λ. )

– ανθρωπογενή ή από άλλα φυσικά αίτια.

Οι οριακές

τιμές

Οι οριακές τιμές για τα σωματίδια με βάση τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με βάση την Οδηγία 1999/30 / E.C

Στο Στάδιο 1 που ισχύει από 1 Ιανουαρίου 2005 η μέση οριακή τιμή για τα αιωρούμενα σωματίδια έχει οριστεί στα 40 μg/ m3, η μέση ημερήσια τιμή είναι στα 50 μg/m3, ενώ ο επιτρεπόμενος αριθμός ημερών υπέρβασης ανά έτος είναι 35.

Από 1η Ιανουαρίου 2010 τα όρια άλλαξαν και ισχύουν τα παρακάτω: Η μέση ετήσια οριακή τιμή είναι 20 μg /m3, η μέση ημερήσια τιμή είναι 50 μg/m3, ενώ o επιτρεπόμενος αριθμός ημερών υπέρβασης ανά έτος μειώθηκαν από 35 σε 7

Με βάση την Οδηγία 2008 /50/ΕC που ισχύει από 11..6.2010 ο μέσος ετήσιος όρος PM 10 καθορίστηκε στα 20-28 mg /m3, o μέσος όρος 24 ωρών PM 10 στα 35μg/m3, o επιτρεπόμενος ετήσιος αριθμός ημερών υπέρβασης ανέρχεται στις 35 ημέρες, ενώ ο μέσος ετήσιος όρος PM 2,5 από 12- 17 μg/ m3.

Οργανα μέτρησης

των αιωρούμενων

σωματιδίων

Ως όργανα μέτρησης των αιωρούμενων σωματιδίων χρησιμοποιούνται τα παρακάτω όργανα: Ο μετρητής με ακτινοβολία βήτα ( ΠΊΝΑΚΑΣ 4 ). Η συγκέντρωση PM 10 προσδιορίζεται με μέτρηση της ακτινοβολίας ραδιενεργού πηγής που απορροφά ένα δείγμα που συλλέγεται σε φίλτρο χαρτοταινίας. Οι ακτίνες βήτα χαμηλής ενέργειας απορροφώνται μέσω σύγκρουσης με ηλεκτρόνια, των οποίων ο αριθμός είναι ανάλογος με τη μάζα του δείγματος.

ΤΕΟΜ ( tapered element oscillating microbalance). Eνσωματώνει αδρανειακό μικρό – ζυγό που μετρά τη μάζα που συλλέγεται σε ένα ανταλλακτικό φίλτρο μέσω της καταγραφής των αντίστοιχων μεταβολών συχνότητας ταλάντωσης ενός στυλίσκου

Μετρητές σκέδασης φωτός (90Ο laser beam scattering).

Δίκτυο

Μέτρησης

Όπως είπε ο κ. Σταματέλλος μετρητές PM 10 (με τη μέθοδο της ακτινοβολίας βήτα) που αναφέρονται στο ΥΠΕΧΩΔΕ, καλύπτοντας περίπου το 70% του αστικού πληθυσμού, είχαν εγκατασταθεί σε μεγάλη κλίμακα από το 2000 – 2001. Συνολικά

– 16 σταθμοί στην Αθήνα

– 7 στη Θεσσαλονίκη

– 2 στην Πάτρα

– 1 στη Λάρισα

– 1 στο Βόλο

– 1 στο Ηράκλειο

PM 2,5: 4 σταθμοί στην Αθήνα (Δημόκριτος)

Αρκετοί άλλοι σταθμοί από τη Τοπική Αυτοδιοίκηση, πανεπιστήμια, ΤΕΙ κ.α.

Οι σταθμοί

του Πανεπιστημίου

Ο πρώτος σταθμός μέτρησης του Πανεπιστημίου λειτουργεί από το 2005 στο Πεδίο Άρεως. Η συντήρηση του σταθμού και η έκδοση των μηνιαίων δελτίων γίνεται από το προσωπικό του Εργαστηρίου Θερμοδυναμικής και Θερμικών Μηχανών. Πλέον το Π.Θ έχει αναπτύξει δίκτυο τριών σταθμών (οι άλλοι δύο λειτουργούν στο Πανεπιστήμιο και στο Φυτόκο στις εγκαταστάσεις της Γεωπονικής Σχολής). Όπως είπε ο κ. Σταματέλλος ο εντοπισμός των πηγών της ρύπανσης με στατιστικές μεθόδους και συσχέτιση είναι σύνθετη διαδικασία, που απαιτεί τρεις σταθμούς μέτρησης σε ταυτόχρονη λειτουργία που περικλείουν τον πυρήνα του πολεοδομικού συγκροτήματος μαζί με τα σχετικά μετεωρολογικά δεδομένα. Το δίκτυο των τριών σταθμών μέτρησης της αέριας ρύπανσης έχει αναπτυχθεί με χρηματοδότηση της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. (Σημειώνεται πως ο σταθμός μέτρησης στο Πεδίον του Άρεως καταγράφει ταυτόχρονα και τα PM 2,5 ωστόσο, όπως είπε ο κ. Σταματέλλος, δεν δίδονται ακόμη στοιχεία στη δημοσιότητα πριν ακόμη ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες που θα επιβεβαιώνουν τις μετρήσεις).

Ακόμη κατά την παρουσίαση ο κ. Σταματέλλος έδειξε διαγράμματα όπου ο σταθμός μέτρησης της αέριας ρύπανσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που είναι στο κέντρο της Λάρισας και συγκεκριμένα στο κτίριο Κατσίγρα (παλαιά Ιατρική Σχολή) στις 16 Νοεμβρίου 2011 έδειξε σε PM 10 300 μg/m3!!! Την ίδια μέρα οι σταθμοί μέτρησης στους τρεις σταθμούς μέτρησης του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου έδειξε στον Παπαστράτου 65 μg/m3, στο Πεδίον του Άρεως 56 μg /m3 και στο Φυτόκο 15 μg/μ3.

Επίσης ο κ. Σταματέλλος επέδειξε πίνακες με τους οποίους προκύπτουν στοιχεία ότι οι τιμές στα PM 10 συσχετίζονται με την ένταση και τη διεύθυνση των ανέμων, όπως επίσης και ανάλογα με την ώρα αφού οι μεγαλύτερες τιμές παρατηρούνται από τις 9 ως τις 10 το πρωί και τις βραδινές ώρες μετά τις 10 μ.μ.

Μέτρα μείωσης

της σωματιδιακής

ρύπανσης

Για τη μείωση της σωματιδιακής ρύπανσης στις πόλεις ο κ. Σταματέλλος πρότεινε τα παρακάτω μέτρα:

– Συστηματικός έλεγχος αέριων εκπομπών από τις βιομηχανίες, τις κεντρικές θερμάνσεις των κτιρίων / ξυλόσομπες και τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα

– Περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου για θέρμανση κτηρίων, με ταυτόχρονη μείωση των θερμικών αναγκών (μόνωση, αυτοματισμοί, ηλιακά)

– Συστηματική παρακολούθηση των PM 10 και PM 2,5 με δίκτυο σταθμών

– Περιορισμό της χρήσης του αυτοκινήτου στο κέντρο της πόλης μέσω: Ενίσχυσης και ενθάρρυνσης των μαζικών μέσων μεταφοράς, επέκτασης πεζόδρομων και ποδηλατόδρομων, ανάπτυξη χώρων στάθμευσης περιμετρικά της πόλης, ανάπτυξη περιφερειακών οδών και δενδροφυτεύσεις καθώς η βλάστηση δεσμεύει τα σωματίδια.

Ρεπορτάζ:

ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΕΛΕΝΤΗΣ

#Tags

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου