ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΗΕ: Οι ακραίες καιρικές συνθήκες προκαλούν αύξηση των τοξινών στις καλλιέργειες

οηε-οι-ακραίες-καιρικές-συνθήκες-προκ-841212

«Οι καλλιέργειες αντιδρούν στις συνθήκες ξηρασίας και σε ανόδους της θερμοκρασίας όπως και εμείς οι άνθρωποι όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι σε στρεσογόνες καταστάσεις», εξηγεί η Ζακλίν Μακ Γκλέιντ, επικεφαλής επιστήμονας και διευθύντρια της Διεύθυνσης Εγκαιρης Προειδοποίησης και Εκτίμησης UNEP.
ΟΗΕ: Οι ακραίες καιρικές συνθήκες προκαλούν αύξηση των τοξινών στις καλλιέργειες

Καθώς προσπαθούν να προσαρμοστούν σε πιο ακραίες καιρικές συνθήκες, μια σειρά από καλλιέργειες παράγουν περισσότερες χημικές ενώσεις που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα υγείας στους ανθρώπους και τα ζώα εκτροφής που τις καταναλώνουν, προειδοποιούν επιστήμονες.

Νέα έκθεση από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) αναφέρει ότι καλλιέργειες όπως τα σιτηρά και το καλαμπόκι παράγουν περισσότερες τοξίνες ως αντίδραση, για να προστατευτούν από ακραίες καιρικές συνθήκες.

Αυτές όμως οι χημικές ενώσεις προκαλούν βλάβες στους ανθρώπους και τα ζώα εάν καταναλωθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, σύμφωνα με την έκθεση που δόθηκε στην δημοσιότητα κατά τη διάρκεια της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στο Ναϊρόμπι.

«Οι καλλιέργειες αντιδρούν στις συνθήκες ξηρασίας και σε ανόδους της θερμοκρασίας όπως και εμείς οι άνθρωποι όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι σε στρεσογόνες καταστάσεις», εξηγεί η Ζακλίν Μακ Γκλέιντ, επικεφαλής επιστήμονας και διευθύντρια της Διεύθυνσης Εγκαιρης Προειδοποίησης και Εκτίμησης UNEP.

Κάτω από συνήθεις καταστάσεις, για παράδειγμα, τα φυτά μετατρέπουν τα νιτρικά σε θρεπτικά αμινοξέα και πρωτεΐνες. Αλλά η παρατεταμένη ξηρασία καθυστερεί ή εμποδίζει τη μετατροπή αυτή, με αποτέλεσμα πιο προβληματικά νιτρικά να συσσωρεύονται στο φυτό, αναφέρει η έκθεση. Εάν οι άνθρωποι καταναλώσουν πολλά νιτρικά, μπορεί να εμποδίσουν την ικανότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων να μεταφέρουν οξυγόνο στο σώμα.

Οι καλλιέργειες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην συσσώρευση υπερβολικών νιτρικών σε ακραίες καιρικές συνθήκες περιλαμβάνουν τον αραβόσιτο, το σιτάρι, το κριθάρι, τη σόγια, το κεχρί και το σόργο.

Συσσώρευση υδροκυάνιου

Μερικές καλλιέργειες που έχουν υποστεί ξηρασία, όταν εκτεθούν ξαφνικά σε μεγάλη ποσότητα βροχής που οδηγεί σε γρήγορη ανάπτυξη, με τη σειρά τους συσσωρεύουν υδροκυάνιο (πρωσικό οξύ). Το πρωσικό οξύ – μια από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται σε είδη χημικών όπλων – εμποδίζει τη ροή οξυγόνου στον ανθρώπινο οργανισμό. Ακόμα και σύντομη έκθεση στην ουσία αυτή μπορεί δημιουργήσει σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας στον άνθρωπο, λέει η Μακ Γκλέιντ.

Τα φυτά όπως η μανιόκα, ο λιναρόσπορος, ο αραβόσιτος και το σόργο είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στην συσσώρευση του επικίνδυνου πρωσικού οξέως, αναφέρεται στην έκθεση.

Περιπτώσεις δηλητηρίασης από νιτρικά ή υδροκυάνιο στους ανθρώπους εντοπίστηκαν στην Κένυα το 2013 και τις Φιλιππίνες το 2005, αναφέρει η Μακ Γκλέιντ. Στην Κένυα, δύο παιδιά πέθαναν στην παράκτια περιοχή Κιλίφι αφού κατανάλωσαν μανιόκα που είχε αυξημένα επίπεδα πρωσικού οξέως μετά από μεγάλες βροχοπτώσεις, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Οι αφλατοξίνες, μύκητες που μπορούν να επηρεάσουν καλλιέργειες και να αυξήσουν τον κίνδυνο ηπατικής ζημιάς, καρκίνου και τύφλωσης, καθώς και να εμποδίσουν έμβρυα και μωρά να αναπτυχθούν σωστά, έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται σε περισσότερες περιοχές ως αποτέλεσμα των μεταβολών στις καιρικές συνθήκες που έχουν επιφέρει οι αλλαγές στο κλίμα, τονίζουν οι επιστήμονες.

Η Μακ Γκλέιντ προσθέτει ότι περίπου 4,5 δισεκατομμύρια άτομα σε αναπτυσσόμενες χώρες εκτίθενται σε αφλατοξίνες κάθε χρόνο, παρότι τα ποσοστά των αφλατοξινών δεν παρακολουθούνται, και ο αριθμός τους αυξάνεται.

«Μόλις αρχίζουμε να αναγνωρίζουμε την έκταση του θέματος των τοξινών που αντιμετωπίζουν οι αγρότες σε αναπτυσσόμενες χώρες των τροπικών και υποτροπικών (ζωνών)», τονίζεται στην έκθεση. «Καθώς εκτείνονται οι θερμότερες κλιματικές ζώνες προς τους Πόλους, οι χώρες σε πιο εύκρατες ζώνες αντιμετωπίζουν νέους κινδύνους», προστίθεται.

Το 2004, η Κένυα αντιμετώπισε σοβαρές εξάρσεις δηλητηρίασης από αφλατοξίνες, που επηρέασαν περισσότερα από 300 άτομα και σκότωσαν πάνω από 100 μετά από εκτεταμένη ξηρασία, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνας Κτηνοτροφίας.

Η Ευρώπη σε κίνδυνο

Η έκθεση της UNEP σημειώνει ότι η Ευρώπη θα εκτεθεί σε αυξανόμενο κίνδυνο από τις αφλατοξίνες σε τοπικά καλλιεργημένα τρόφιμα αν η παγκόσμια θερμοκρασία ανέβει τουλάχιστον κατά 2 βαθμούς Κελσίου. Παγκόσμια, η άνοδος της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οδεύει προς την αύξηση κατά 3 βαθμούς Κελσίου.

Η αύξηση στις τοξικές ενώσεις σε καλλιέργειες ενδεχομένως θα επηρεάσει πολύ έντονα τα συστήματα υγείας παγκόσμια, λέει σε συνέντευξή της στο Ιδρυμα Thomson Reuters, η Ντορότα Γιαροσίνσκα, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Περιβάλλοντος και Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Ο Αλεξ Ιζεχ, διευθυντής του Αφρικανικού Κέντρου Δημόσιας Υγείας και Ερευνας, τονίζει ότι η αύξηση τοξινών στις καλλιέργειες είναι πολύ ανησυχητική. «Οι τοξικές καλλιέργειες μπορεί να οδηγήσουν σε νευρολογικές ασθένειες στους ανθρώπους αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αύξηση του καρκίνου», σημειώνει.

Η έκθεση περιλαμβάνει οκτώ προτάσεις για τους αγρότες και τους γεωργικούς εμπειρογνώμονες για τον περιορισμό της ζημιάς από την αύξηση των τοξινών στις καλλιέργειες, όπως να εντοπίσουν και παρακολουθήσουν σημεία όπου ενδέχεται να δημιουργηθούν και να συγκεντρώσουν περισσότερα στοιχεία για το τί συμβαίνει τώρα με τις τοξίνες στην περιοχή τους.

Οι επιστήμονες προτείνουν επίσης την καλλιέργεια ειδών τα οποία έχουν σχεδιαστεί να αντιμετωπίζουν τις ακραίες καιρικές συνθήκες ώστε να μειωθεί το επίπεδο τοξικών χημικών στο φαγητό.

«Τα ερευνητικά κέντρα με τη συμβουλευτική ομάδα στην διεθνή γεωργική έρευνα αναπτύσσουν σπόρους που ταιριάζουν σε αρκετές περιοχές οι οποίες έχουν υποστεί κλιματική αλλαγή», καταλήγει η Μακ Γκλέιντ.

tanea.gr

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου