Αμέσως μετά τις καλοκαιρινές διακοπές ξεκινάει ένας αγώνας δρόμου για να μπει τάξη στα οικονομικά των φορέων της γενικής κυβέρνησης , να υλοποιηθούν διαρθρωτικές αλλαγές και εξασφαλιστεί η τρίτη δόση του δανείου ύψους 9 δισ. ευρώ.
Το μέτωπο των ΔΕΚΟ ετοιμάζεται να ανοίξει η κυβέρνηση και η πρώτη και καθοριστική μάχη θα δοθεί με την απόπειρα αλλαγής των γενικών κανονισμών προσωπικού, μέσω των οποίων διασφαλίζονται υπέρογκες απολαβές και εργασιακό καθεστώς που τροφοδοτούν τα ελλείμματα και τα χρέη τους. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τους γενικούς κανονισμούς προσωπικού, οι μηχανοδηγοί του μετρό πληρώνονται ως υπερωρίες τις τέσσερις από τις οκτώ ώρες απασχόλησής τους.
Με υπερωρίες, επιδόματα θέσης και άλλα ανάλογα τεχνάσματα οι τακτικές αποδοχές των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ αυξάνονται έως και κατά 60% – 70%. Ετσι, οι δαπάνες μισθοδοσίας εκτοξεύονται στα ύψη και αποτελούν πάνω από το 75% των συνολικών λειτουργικών εξόδων τους. Ακόμη και στη νεοσύστατη «Τραμ Α.Ε.», όπου τα έσοδα δεν ξεπερνούν τα 5 εκατ. ευρώ ετησίως, το κόστος της μισθοδοσίας πλησιάζει τα 30 εκατ. ευρώ. Είναι προφανές ότι οποιοδήποτε πρόγραμμα εξυγίανσης αυτών των οργανισμών δεν έχει την παραμικρή πιθανότητα επιτυχίας, αν δεν περιοριστεί δραστικά το μισθολογικό κόστος.
Το 2009 μόνον οι όμιλοι ΟΣΕ και ΟΑΣΑ είχαν μισθοδοτικές δαπάνες άνω των 800 εκατ. ευρώ. Τα έσοδά τους ωστόσο για την ίδια χρονιά, μόλις που ξεπέρασαν τα 350 εκατ. ευρώ. Ετσι οι συσσωρευμένες ζημίες στον ΟΑΣΑ από 2,2 δισ. ευρώ το 2006, αυξήθηκαν σε περίπου 3,6 δισ. ευρώ το 2009. Παρά όμως τη θεαματική διεύρυνση των ζημιών, οι μισθοδοτικές δαπάνες αυξάνονταν ραγδαία -κατά 22% διευρύνθηκε το μέσο μισθοδοτικό κόστος ανά εργαζόμενο μέσα στις τετραετία 2006-2009- ωσάν οι επιχειρήσεις των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής να είναι μια ακμάζουσα βιομηχανία υπηρεσιών.
Αντίστοιχη πορεία είχαν οι περισσότερες ΔΕΚΟ. Στον όμιλο ΟΣΕ οι συσσωρευμένες ζημίες πλησίασαν τα 2,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009, από συσσωρευμένα κέρδη 138 εκατ. ευρώ που ήταν το 2006. Τα ελλείμματα δε του οργανισμού σήμερα ανέρχονται σε 10 δισ. ευρώ, αν συμπεριληφθούν τα δάνεια που έλαβε ο οργανισμός με τις εγγυήσεις του ελληνικού Δημοσίου και τα οποία φυσικά θα φορτωθεί ο ελληνικός λαός. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, το μισθοδοτικό κόστος στις ΔΕΚΟ διευρύνεται κυρίως χάρις τις υπερωρίες, των συμμετοχών των (ημέτερων) εργαζομένων σε επιτροπές, τις έκτακτες αμοιβές, τα επιδόματα ευθύνης κ.λπ. Στον ΟΣΕ, το 2007 ο μέσος όρος των ετήσιων τακτικών αποδοχών ανέρχονταν σε 32,2 χιλ. ευρώ, αλλά οι πραγματικές ετήσιες αποδοχές διαμορφώθηκαν στις 52,4 χιλ. ευρώ χάρις την υπερωριακή εργασία, τα επιδόματα κ.λπ. Το ίδιο ίσχυε και στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε., όπου οι πραγματικές αποδοχές διαμορφώθηκαν κατά μέσο όρο την ίδια χρονιά στις 59,3 χιλ. ευρώ, από 33,4 χιλ. ήταν ο μέσος όρος των τακτικών αποδοχών των εργαζομένων.
Σημειώνεται ότι οικονομικές καταστάσεις με βάση τα διεθνή λογιστικά πρότυπα δεν δημοσιεύει η ΑΜΕΛ, ενώ πολλές άλλες ΔΕΚΟ παρουσίασαν για πρώτη φορά οικονομικές καταστάσεις τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι μεταρρυθμίσεις
Τον ερχόμενο μήνα αναμένεται να παρθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Μεταξύ αυτών, το αρχικό σχέδιο για την απελευθέρωση στην αγορά ενέργειας, σοβαρά βήματα στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, το σχέδιο εξυγίανσης του ΟΣΕ αλλά και των προβληματικών ΔΕΚΟ, τον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας και το νομοσχέδιο για την αναμόρφωση των φορολογικών υπηρεσιών.
Επίσης θα εξεταστεί το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού αλλά και τα στοιχεία εκτέλεσης του φετινού για το οκτάμηνο τα οποία θα δείξουν εάν τελικά ανακάμπτουν τα φορολογικά έσοδα.
Για όλα αυτά, πίσω από τα εύσημα προόδου και την επιχείρηση περιορισμού του ρόλου της σε καθαρά συμβουλευτικό επίπεδο, η τρόικα διατήρησε ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα, σκιαγραφώντας μάλιστα τις συνέπειες εάν δεν υλοποιηθούν αυτά που έχουν συμφωνηθεί.
«Παράγοντες όπως η απασχόληση, τα τιμολόγια και οι γραμμές πρέπει να συνεκτιμηθούν στο σχέδιο εξυγίανσης του ΟΣΕ» είπε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Σ. Ντερούζ σε ερώτηση για το εάν η τρόικα προτείνει απολύσεις στον ΟΣΕ και τις προβληματικές ΔΕΚΟ, με τους ξένους αξιωματούχους να αρνούνται να αποκλείσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Για όλα αυτά τα θέματα, όπως και για το επίμαχο θέμα της ενέργειας, ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ πέταξαν το μπαλάκι στην κυβέρνηση, δίνοντας ελάχιστη χρονική ανάσα να επεξεργαστεί λύσεις αλλά κυρίως τρόπους με τους οποίους θα καταφέρει να περάσει το μεταρρυθμιστικό πακέτο. Έσπευσαν δε μέσω του εκπροσώπου της ΕΚΤ Κ. Μαζούχ να προειδοποιήσουν για τις συνέπειες σε περίπτωση που το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα δεν υλοποιηθεί.
«Εάν γίνουν οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις και αυξηθεί η παραγωγικότητα δεν θα υπάρχει λόγος για περαιτέρω περικοπές δαπανών» προειδοποίησε ο κ. Μαζούχ όταν η τρόικα ρωτήθηκε κατά πόσο έχει κλείσει το ενδεχόμενο περικοπής του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα.
