Tης Μαρίζας Χατζησταματίου
Ψυχολόγου, M.Sc, PhD
Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας
www.my-psychology.gr
H oικονομική κρίση δε θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την ψυχολογία μας, καθώς και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Η αβεβαιότητα εργασίας, η αδυναμία εκπλήρωσης οικονομικών υποχρεώσεων και το ευρύτερο κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί σήμερα, επηρεάζουν αρνητικά τόσο την ψυχική μας ισορροπία, όσο και τις κοινωνικές συναναστροφές μας, καθώς και τη σχέση μας με το άλλο φύλο. Πιο συγκεκριμένα, καθώς λειτουργούμε υπό την πίεση στρεσογόνων παραγόντων, έχουμε την τάση να αποφεύγουμε τη συναναστροφή με άτομα ή ακόμη και με φίλους με προβλήματα, καθώς δεν αντέχουμε να ακούσουμε και τα προβλήματα των άλλων, εκτός από τα δικά μας. Πρόκειται ουσιαστικά για μία αυθόρμητη αντίδραση του οργανισμού μας, προκειμένου να αποφύγουμε την ψυχική φθορά και την αρνητική συναισθηματική διάθεση.
Η οικονομική κρίση επιπλέον δοκιμάζει και τη σχέση μας με το άλλο φύλο. Το ζευγάρι αναγκαστικά περιορίζει κάποια έξοδα όπως και εξόδους προκειμένου να κάνει οικονομία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περνάει αρκετό χρόνο μαζί στο σπίτι και η σχέση του να φθείρεται από την καθημερινή ρουτίνα. Τα οικονομικά προβλήματα επίσης δημιουργούν μια τάση για γκρίνια και μεμψιμοιρία που καθόλου δεν ευνοεί την σχέση του ζευγαριού.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση;
Η οικονομική κρίση ως φαινόμενο αποτελεί απώλεια, γιατί συνιστά απώλεια της σιγουριάς, και της ασφάλειας εφόσον όλα αλλάζουν και είναι ρευστά. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις η κρίση μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία χρόνιου στρες, αλλά γιατί να το επιτρέψουμε; Η οικονομική κρίση θα μας βασανίσει αρκετό καιρό ακόμα και θα μπορούσε να είναι λόγος για συνεχή απελπισία, απομόνωση, γκρίνια, θλίψη, απαισιοδοξία. Θα μπορούσε, ωστόσο, να είναι και μια ευκαιρία για προσωπική αυτοεξέταση, αναπλαισίωση και επαναδιαπραγμάτευση των αναγκών μας. Εξαρτάται από τον καθένα μας και από τον τρόπο με τον οποίο θα αξιολογήσει την κρίση: ως λόγο απελπισίας ή προσπάθεια αλλαγής;
Η ουσιαστική αντιμετώπιση βρίσκεται στην προσπάθεια επιβολής της λογικής σκέψης πάνω στην συναισθηματική αντίδραση του άγχους. Το άγχος έχει την ιδιότητα να επηρεάζει τη λογική μας σκέψη, και να την παραλύει. Γενικά όμως θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι το χιούμορ, είναι ένας ιδιαίτερα υγιής και αποτελεσματικός μηχανισμός άμυνας, ο οποίος θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε την ποιότητα της ζωής, κυρίως μέσω της διατήρησης των κοινωνικών επαφών μας.
Προκειμένου να μην επιβαρύνουμε την ψυχική μας υγεία ας επιστρέψουμε στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, ας επενδύσουμε σε αυτά που μας γεμίζουν ως ανθρώπους και μας ευχαριστούν, ας συνειδητοποιήσουμε ότι βιώνουμε όλοι την ίδια κατάσταση και έχουμε ανάγκη από αλληλοβοήθεια και στήριξη. Οφείλουμε λοιπόν απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό να βρούμε κάποιες τεχνικές ώστε να προστατεύσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις από την ψυχική φθορά της ρουτίνας. Η πρόκληση για όλους είναι να βρούμε νέους τρόπους να μοιραζόμαστε στιγμές και να περνάμε καλά, χωρίς να ξοδεύουμε πολλά χρήματα. Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι μπορεί να εξοικονομήσει κάποια χρήματα και λίγο χρόνο για μια έξοδο (για ένα καφέ, ποτό). Πίσω από αυτή την απλή κίνηση, κρύβεται κάτι σημαντικότερο… δείχνουμε στο σύντροφό μας ότι τον υπολογίζουμε κι ότι δεν το θεωρούμε «δεδομένο».
Ας μοιραστούμε με το/τη σύντροφό μας τους φόβους και τις ανησυχίες μας και ας στηρίξουμε ο ένας τον άλλο, χωρίς να τον κατακρίνουμε και να τον απαξιώνουμε. Έχει τεράστια σημασία η στήριξη της γυναίκας στο σύντροφό της, καθώς και η ίδια δεν έχει ξαναβιώσει στην εποχή μας τους άνδρες σε τέτοια ψυχολογική πίεση. Ο άντρας που χάνει τη δουλειά του ή που μειώνεται το εισόδημα του, νιώθει μειονεκτικά απέναντι στη γυναίκα γιατί έχει βασίσει την αυτοπεποίθησή του στη δουλειά του.
