Μνημειώδες εύρημα με παγκόσμια ακτινοβολία είναι ο θολωτός τάφος του Περιφερειακού, που ήρθε στο φως το 2004, στη διάρκεια του έργου του Περιφερειακού (έργο που επισπεύσθηκε τότε για τις ανάγκες διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων) και σήμερα, δεκατέσσερα χρόνια μετά, παραμένει αναξιοποίητος αναμένοντας την ανάδειξή του.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Ο μυκηναϊκός τάφος, με τα πλούσια κτερίσματα και τα υπέροχα χρυσά κοσμήματα που εκτίθενται σε περίοπτη θέση στη νέα πτέρυγα του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου, δεν έχει καταστεί ακόμη επισκέψιμος στο κοινό, «εγκλωβισμένος» στην έλλειψη κονδυλίων από την πολιτεία και τις χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται μέχρι την ανάδειξή του.
Το εξαιρετικά σημαντικό μνημείο που βρίσκεται στις παρυφές της πόλης, στην περιοχή Καζανάκι, και βρέθηκε στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος απασχολώντας τα ΜΜΕ σε Ελλάδα και εξωτερικό, αναμένει ακόμη τις αναγκαίες παρεμβάσεις για να λάβει τη θέση που του αρμόζει μεταξύ των επισκέψιμων μνημείων της Μαγνησίας.
Βούληση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Mαγνησίας είναι να καταστεί επισκέψιμο το πολύ σημαντικό, κατά γενική ομολογία, μνημείο, ενώ όπως ανέφερε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η αρχαιολόγος Ματούλα Αλεξάνδρου, «η ανάδειξη του θολωτού τάφου του Περιφερειακού και όλων γενικά των μνημείων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Για να αναδειχθεί ο τάφος και να γίνει επισκέψιμος, πρέπει πρώτα να γίνει στερέωση του μνημείου», διευκρινίζει.
Κατά το πρόσφατο παρελθόν είχαν ληφθεί μέτρα προσωρινής στερέωσης, ενώ υπάρχει, παράλληλα, μελέτη στερέωσης που πρέπει να επικαιροποιηθεί, προκειμένου να διερευνηθεί αν υπάρχουν περισσότερα δεδομένα, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διαδικασία ανάδειξης του μνημείου.
Το μνημείο είναι καλυμμένο με μεταλλικά στέγαστρα προκειμένου να αποτραπεί η πιθανή είσοδος επίδοξων «εισβολέων» και ταυτόχρονα να προστατευθεί από τις καιρικές συνθήκες, ενώ προγραμματίζεται στο προσεχές διάστημα η αποψίλωση της πυκνής βλάστησης που έχει καλύψει περιμετρικά τον τάφο. Όπως εξηγεί η αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, η οποία συμμετείχε στην ομάδα που διενήργησε την ανασκαφή, οι διαδικασίες αποψίλωσης και ευπρεπισμού του χώρου πραγματοποιούνται δύο φορές τον χρόνο, φθινόπωρο και άνοιξη, τόσο στους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους, όσο και ευρύτερα στα μνημεία της Μαγνησίας.
Ελλειψη κονδυλίων
Η έλλειψη κονδυλίων και η ανάγκη ενίσχυσης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας με επιπλέον προσωπικό, είναι θεμελιώδη ζητήματα για τη συνέχιση της αρχαιολογικής έρευνας και τη δημιουργία επισκέψιμων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων στη Μαγνησία, που βρίθει σημαντικών ευρημάτων.
Στην περίπτωση του τάφου, ειδικότερα, πρέπει να ληφθεί υπόψη η παράμετρος ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η έρευνα σε όλο το μήκος του δρόμου στον οποίο βρίσκεται ο τάφος. «Πρέπει να διερευνηθεί το τμήμα του δρόμου του αρχαίου τάφου που δεν έχει ολοκληρωθεί, γιατί είναι εκτός του ορίου απαλλοτρίωσης, και όλα αυτά απαιτούν χρόνο και υπομονή», επισημαίνει η κ. Αλεξάνδρου.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί, ότι τα μέτρα προσωρινής στερέωσης του μνημείου έγιναν με την εποπτεία της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, και σε συνεργασία με τους μηχανικούς της ίδιας υπηρεσίας, καθώς χρειάζεται επιπλέον προσωπικό το τεχνικό τμήμα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας.
Το πρόβλημα της υποστελέχωση και της διάθεσης κονδυλίων για την ανάδειξη των μνημείων, μπορεί να διευθετηθεί με την παρέμβαση της πολιτείας και του Υπουργείου Πολιτισμού, στην προκειμένη περίπτωση, διότι πρέπει να δοθεί βαρύτητα στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου.
Στο μεταξύ, απαιτείται αγώνας δρόμου από την πλευρά της Εφορείας προκειμένου να διευθετηθούν εκκρεμότητες και να δρομολογηθούν τα έργα που βρίσκονται σε αναμονή. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η κ. Αλεξάνδρου, «καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες, διότι όλα τα προβλήματα δεν λύνονται στο ίδιο χρονικό διάστημα. Ακόμη προσπαθούμε και για τον αρχαιολογικό χώρο του Διμηνίου, να εγκριθούν κάποιες μελέτες που υπάρχουν, προκειμένου να εξασφαλιστεί, στη συνέχεια, χρηματοδότηση και να ολοκληρωθούν ορισμένες εργασίες».
Ενδιαφέρον για τα ευρήματα
Ο πλούτος των ευρημάτων, και ιδιαιτέρως των χρυσών κοσμημάτων και αντικειμένων που έφερε στο φως η αρχαιολογική έρευνα, κατέπληξε τους πάντες – και τον διεθνή ερευνητικό χώρο. Κάποιοι ταύτισαν τον τάφο με τη Μήδεια, άλλοι με τον Ιάσονα και άλλοι με τους Αργοναύτες, λαμβάνοντας υπόψη τα εκπληκτικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στη διάρκεια των ανασκαφών.
Οι φωτογραφίες των χρυσών του τάφου έκαναν τον γύρο του κόσμου, ενώ στο μεταξύ, προσελκύουν την προσοχή των εκατοντάδων επισκεπτών του Μουσείου, καθώς εκτίθενται σε περίοπτη θέση στη νέα πτέρυγα του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου.
Τα ευρήματα του τάφου του Περιφερειακού εκτίθενται με πρωτότυπο τρόπο και πλαισιώνονται με εποπτικό υλικό, κείμενα και φωτογραφίες. «Ο τρόπος παρουσίασης των ευρημάτων, τόσο στην παλιά όσο και στην καινούργια πτέρυγα, ελκύει τον επισκέπτη», αναφέρει η κ. Αλεξάνδρου. Στη νέα πτέρυγα ειδικότερα, εκτίθενται τα καινούργια ευρήματα που εντάσσονται στο τρίπτυχο «Ιωλκός – Φερές – Δημητριάδα» και προέρχονται από το Διμήνι, από τον μυκηναϊκό τάφο στο Καζανάκι, το κάστρο των Παλαιών, τα Πευκάκια, τη Δημητριάδα, τις Φερές.
Τα ευρήματα του τάφου στο Καζανάκι δεσπόζουν στην έκθεση του Μουσείου και αποσπούν σχόλια θαυμασμούαπό τους επισκέπτες. Οσο για την ανάδειξη του τάφου, εντάσσεται στον προγραμματισμό της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, όπως προαναφέρθηκε, με τη Ματούλα Αλεξάνδρου να υπογραμμίζει ότι: «Υπάρχουν ορισμένες προτεραιότητες για την υπηρεσία. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι και δρομολογούμε παρεμβάσεις στις οποίες περιλαμβάνεται ο τάφος στο Καζανάκι», ενώ υπενθυμίζει, κλείνοντας, ότι απαιτήθηκαν προσπάθειες ετών μέχρις ότου αποδοθούν στο κοινό, ως επισκέψιμα μνημεία, οι θολωτοί τάφοι του Διμηνίου.
Ερευνες στα χρυσά
Ενδιαφέροντα δεδομένα προέκυψαν, εξάλλου, από τις συγκριτικές μελέτες του χρυσού που βρέθηκε στον τάφο, με χρυσό από τη Γεωργία και χρυσά από τους θολωτούς τάφους των Μυκηνών. Οι έρευνες διεξήχθησαν στο Μουσείο του Λούβρου με πρωτοβουλία της τότε προϊσταμένης της Εφορείας, Βασιλικής Αδρύμη – Σισμάνη, η οποία ήταν επικεφαλής των ανασκαφών του μνημείου, νυν διευθύντρια επί τιμή του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλικών Σπουδών.
Οι έρευνες έδειξαν ότι ο χρυσός στα πολύτιμα ευρήματα του τάφου του Περιφερειακού προέρχονται από ποτάμι, διαπίστωση που ακουμπά στον μύθο του χρυσόμαλλου δέρατος.
«Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό μνημείο του 14ου αιώνα πΧ, όπου βρέθηκαν επτά νεκροί, τέσσερις ενήλικες και τρία παιδιά, τους οποίους, σε μια συγκεκριμένη στιγμή, τους έκαψαν μαζί, ενδεχομένως ως αντίδραση στην ανακτορική εξουσία», ανέφερε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η κ. Αδρύμη, ενώ προσέθεσε ότι υπάρχουν διάφορες ερμηνείες για την καύση. Το πλήθος των ευρημάτων περιλαμβάνει 900 περίπου αντικείμενα από υαλόμαζα, 200 και πλέον χρυσά, δεκάδες ακέραια αγγεία και πολλά ακόμη.
Η ίδια πραγματοποιεί διαλέξεις σε διάφορες χώρες του εξωτερικού για το κορυφαίο εύρημα, κατόπιν προσκλήσεων από πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα με διεθνή ακτινοβολία. Εχει ήδη πραγματοποιήσει διαλέξεις στο Λονδίνο, το Παρίσι, τη Μασσαλία, το Βέλγιο, ενώ τον προσεχή Δεκέμβριο έπεται διάλεξη στη Χαιδελβέργη, με θέμα τη μυκηναϊκή Θεσσαλία και την πτώση των ανακτόρων. Είναι προφανές ότι το εύρημα έχει διεθνή απήχηση και όπως τονίζει η ίδια «δίνει προστιθέμενη αξία στη Μαγνησία».
