Λάτρης της τέχνης και του πολιτισμού δηλώνει η ταλαντούχα συντηρήτρια έργων τέχνης Πολύνα Ξηραδάκη, η οποία συμμετέχει με πολύ μεράκι στην προσπάθεια διάσωσης δεκάδων έργων street art και γκράφιτι, από το φθοροποιό άγγιγμα του χρόνου. Συνιδριτικό μέλος της περίφημης ομάδας St.a.co – street art conservators που αναπτύσσει σημαντική εθελοντική δράση, η 27χρονη Βολιώτισσα η οποία ζει στην Αθήνα, ιχνηλατεί την δημιουργική έκφραση σε κάθε γωνιά της πόλης, προκειμένου να δώσει, στη συνέχεια, ζωή, μαζί με τα μέλη της ομάδας, σε δεκάδες γκράφιτι που προσδίδουν χρώμα σε γκρίζους τοίχους.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Η χαρισματική κόρη του τραπεζίτη Γιώργου Ξηραδάκη και εγγονή του χειρούργου Κώστα Ξηραδάκη, που άφησε εποχή στον Βόλο, ακολουθεί τη δική της διαδρομή με οδηγό τις φιλότεχνες καταβολές της οικογένειας και την αγάπη της για την τέχνη.
Σπούδασε στο Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης στο ΤΕΙ Αθήνας και εκπονεί το μεταπτυχιακό της στον τομέα της Μουσειολογίας στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
«Τα βιώματά μου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και μου δημιούργησαν την ανάγκη να ασχοληθώ με τον συγκεκριμένο χώρο. Πάντα είχα μια έφεση στα καλλιτεχνικά και εκφράστηκε με τον συγκεκριμένο τρόπο» υπογραμμίζει η Πολύνα.
Μέσο έκφρασης είναι για την ίδια η συντήρηση γκράφιτι, η επαφή με την τέχνη, το ζωντάνεμα έργων τέχνης με ορατά τα σημάδια της φθοράς. «Η δουλειά του συντηρητή είναι αρκετά πολύπλοκη και ενδιαφέρουσα, από την άποψη ότι έρχεσαι σε επαφή με την τέχνη και σε υλικό επίπεδο, και σίγουρα ο ρόλος σου είναι να προσπαθείς να διατηρήσεις αυτή την πολιτιστική κληρονομιά».
Εργάζεται ως επαγγελματίας συντηρήτρια στον ιδιωτικό τομέα και παράλληλα συμμετέχει ενεργά στην ομάδα St.a.co, η οποία δημιουργήθηκε το φθινόπωρο του 2012 από φοιτητές και καθηγητές του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης, και πλέον συμμετέχουν στην ομάδα επαγγελματίες συντηρητές, φοιτητές και καθηγητές της σχολής.
Βασικός στόχος και κύριο μέλημα της ομάδας είναι η τεκμηρίωση της τέχνης του δρόμου. Όπως εξηγεί η ίδια, «γίνεται φωτογραφική τεκμηρίωση και καταγραφή της κατάστασης διατήρησης των έργων που βρίσκονται στον δρόμο». Τα μέλη της ομάδας περιηγούνται σε γειτονιές της πόλης, αποτυπώνουν φωτογραφικά τα έργα σε διάφορες φάσεις και τις αλλαγές που επιφέρει ο χρόνος, έχοντας πάντα στη διάθεσή τους ένα κιτ πρώτων βοηθειών, με όλα τα απαραίτητα σύνεργα για συντήρηση του φθαρμένου έργου, επιτόπου, όταν παρίσταται ανάγκη.
Ομάδα πρότυπο
Η γενικότερη φιλοσοφία της ομάδας, ωστόσο, είναι αρχικά η μελέτη, η αποτύπωση, η φωτογραφική τεκμηρίωση και η μελέτη της κατάστασης διατήρησης των έργων που βρίσκονται στον δρόμο, και στη συνέχεια τα μέλη ακολουθούν τις καταλληλότερες, για την περίσταση, μεθόδους συντήρησης.
Ο ευρύτερος κύκλος της ομάδας απαρτίζεται από 25 περίπου άτομα (τον πυρήνα της ομάδας αποτελούν 9 άτομα), τα οποία δραστηριοποιούνται στο κέντρο, αλλά και εκτός Αθήνας. «Οι περιοχές δράσης είναι: Μεταξουργείο, Ψυρρή, Εξάρχεια, Σύνταγμα, Πλάκα, αλλά και εκτός κέντρου, όπως η Νίκαια και το Χαλάνδρι. Εξαρτάται πού μένουν τα μέλη μας, γιατί μπορεί ο καθένας να τεκμηριώνει και άλλες περιοχές της Αθήνας» σημειώνει η Πολύνα Ξηραδάκη.
Στο μεταξύ, η δραστήρια ομάδα διευρύνει διαρκώς τον κύκλο της και προσπαθεί να επεκταθεί στη Θεσσαλονίκη αλλά και τον Βόλο, όπου υπάρχουν, σημειωτέον, δύο μέλη, συντηρητής έργων τέχνης και φοιτητής, αντίστοιχα, στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
«Προχωρούμε με μικρά και σταδιακά βήματα, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε και σε άλλες πόλεις ομάδες», τονίζει η ίδια.
Μέχρι στιγμής έχουν συντηρηθεί περισσότερα από 50 έργα, ενώ υπάρχουν έργα τα οποία έχουν συντηρηθεί αρκετές φορές, λόγω της φθοράς που έχουν υποστεί, είτε λόγω καιρικών συνθηκών είτε από βανδαλισμούς. «Η τέχνη του δρόμου ομορφαίνει την πόλη και αξίζει να τη διατηρήσουμε. Οι επιτοίχιες ζωγραφιές πάνω σε γκρίζους τοίχους κάνουν πιο ενδιαφέρουσα την εικόνα της πόλης. Η δημόσια τέχνη εξελίσσεται συνεχόμενα, αλλάζει, θίγει κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της εποχής, και σίγουρα είναι ένα στοιχείο που δεν πρέπει να λείπει από τις μεγάλες πόλεις».
Επικοινωνία με τους καλλιτέχνες
Τον πυρήνα της ομάδας αποτελούν οι: Aννα Κουκούλη, Νικόλας Κουρλής, Εύη Μίνη, Πανδώρα Ματθιοπούλου, Ελευθερία Μαυρομάτη, Πολύνα Ξηραδάκη, Καλλιόπη Ορειάνου, Σοφία Φραγκίσκου, Μαρία Χατζηδάκη.
Η δράση της ομάδας είναι πρότυπη σε παγκόσμια κλίμακα, δεδομένου ότι οι αντίστοιχες ομάδες που δραστηριοποιούνται στην Αμερική, ασχολούνται με μεγάλης κλίμακας έργα. «Τα τελευταία χρόνια έχουν ξεκινήσει να δημιουργούνται και αντίστοιχες ομάδες με τη δικιά μας και στην Ευρώπη, που προσπαθούμε να έχουμε επικοινωνία μεταξύ μας. Η ομάδα «street art conservators», αντίστοιχα, αφιερώνει πολύ χρόνο στην τεκμηρίωση και συντήρηση μεγαλύτερων αλλά και μικρότερων έργων», γιατί «πλέον έχουμε επικοινωνία και με τους καλλιτέχνες και με πολίτες, που μπορούν να μας στείλουν φωτογραφικό υλικό κάποιου έργου που χρειάζεται συντήρηση» εξηγεί ο νεαρή συντηρήτρια.
Μια ακόμα σημαντική δουλειά που κάνει η ομάδα είναι η μελέτη των υλικών που δημιουργούνται τα συγκεκριμένα έργα. «Αυτό το επιτυγχάνουμε είτε μέσα από πτυχιακές εργασίες που εκπονούνται στο Εργαστήριο Τοιχογραφίας της Σχολής Αρχαιοτήτων και Eργων τέχνης, είτε από μέσα προτζεκτ που έχουν να κάνουν με τη μελέτη των υλικών και των τεχνικών των σύγχρονων δημόσιων τοιχογραφιών», αναφέρουν τα μέλη της ομάδας. Και φυσικά η μελέτη των ήδη συντηρημένων έργων στο πέρασμα των χρόνων, δίνει τη δυνατότητα στην ομάδα να συλλέξει δεδομένα για τις επεμβάσεις και τα υλικά συντήρησης που χρησιμοποιήθηκαν.
Ο Βόλος της δημιουργίας
Οι δεσμοί με τον Βόλο παραμένουν ακατάλυτοι, κι όπως αναφέρει η ίδια «βρίσκομαι στον Βόλο τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο. Εχω περάσει τα περισσότερα καλοκαίρια της ζωής μου στο Πήλιο και τον Βόλο όπου βρίσκεται η μισή μου οικογένεια, οπότε είναι λογικό να έχουμε άμεση επαφή με την πόλη, που είναι εκτός των άλλων καταπληκτικός προορισμός κι όποτε έρχομαι, περνάω πάρα πολύ ωραία».
Η Πολύνα σκιαγραφεί με ζωηρές πινελιές το πολιτιστικό πρόσωπο της πόλης, που έχει αγκαλιάσει τη δημόσια τέχνη με διάφορα πρότζεκτ που πραγματοποιούνται, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι έχει εικόνα για τα καλλιτεχνικά τεκταινόμενα του Βόλου και επικοινωνία με ντόπιους, αλλά και με καλλιτέχνες που επισκέπτονται την πόλη.
Ονειρό της είναι να δραστηριοποιηθεί «γενικά στον χώρο του πολιτισμού, με τη γενικότερη έννοια. Ακόμη και μέσα από τους St.a.co ή μέσα από τη δουλειά μου ως συντηρήτρια, ήδη ασχολούμαι ενεργά με αυτό, αλλά σταδιακά πιστεύω να βρω ακριβώς την ταυτότητά μου» τονίζει.
Μέσο έκφρασης είναι η επαφή με το έργο τέχνης, αλλά και την τέχνη του δρόμου, ενώ όνειρό της είναι να συνεχίσει την πορεία που χάραξε στον δρόμο της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της προσφοράς, με ζήλο και μεράκι.
