Α΄ Μνήμες που δε σβήνουν
Αξεθώριαστες παραμένουν στο πέρασμα του χρόνου ένα σωρό θύμισες από τα καλοκαίρια της δεκαετίας του ΄70 στις βενζίνες. Συχνές οι μνημονικές επιστροφές σε ένα ίσως μακρινό αλλά οπωσδήποτε προσφιλές παρελθόν, είτε με τις καθιερωμένες, κυριακάτικες καλοκαιρινές μας αναδρομές σε παλιότερες εποχές, είτε μέσα από κάθε αναπόφευκτη, νοσταλγική αναπόληση στα αναγκαία διαλείμματα χαλάρωσης από τη σύγχρονη, αγχωτική πραγματικότητα του καθημερινού βίου.
Οι παρελθοντικές μας διαδρομές πισωγυρίζουν βαθύτερα στο χρόνο-στο Μεσοπόλεμο ή τις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60- αλλά θεωρείται δεδομένη η συνέχεια τους με τις κατοπινές βιωματικές καταθέσεις του γράφοντα, ώστε να παρουσιάζεται μια όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη καταγραφή της καλοκαιρινής δραστηριότητας με τις βενζίνες και τα δρομολόγια σε Πευκάκια και Αλυκές. Για αυτό ας μας επιτραπεί η κατάθεση προσωπικών αναμνήσεων από το μήνα Αύγουστο -στα χρόνια της δεκ. του ΄70 και των αρχών του ΄80- πάντοτε στο πλαίσιο των επίκαιρων καλοκαιρινών μας αναδρομών.
Δεν είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύονται βιωματικές εμπειρίες από την καλοκαιρινή καθημερινότητα των δρομολογίων που εκτελούσαν οι βενζίνες. Πάνε τώρα κάποια χρόνια που δημοσιεύσαμε ένα πρωτοφανές γεγονός που συνέβη στο χώρο όπου πρόσδεναν οι βενζίνες και ταυτόχρονα φόρτωναν και τα φέρυ-μπόουτς για τις Β. Σποράδες. Ήταν θυμάμαι Αύγουστος του 1979, όταν ένα φορτηγό φορτωμένο μπύρες επιχείρησε να εισέλθει με τη μούρη στο πλοίο, υποχώρησε η πόρτα της καρότσας του κι έγινε το έλα να δεις, καθώς το φορτίο κατέληγε στο οδόστρωμα της παραλίας μέσα σε εκκωφαντικές αλκοολούχες εκρήξεις δημιουργώντας πανδαιμόνιο. Επίσης η επιστροφή της μνήμης στάθηκε σε ένα ακόμη ιδιαίτερο γεγονός, μια εκδρομή στο Τρίκερι, που συνοδεύτηκε από θρησκευτικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους εκδρομείς Μάρτυρες του Ιεχωβά και την τοπική κοινωνία με άρον-άρον αναχώρηση. Κι ετούτο το γεγονός συνέβη τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου του 1979.
Υπάρχουν βέβαια κι ένα σωρό άλλες αναμνήσεις ενδιαφέρουσες, κυρίως ευχάριστες, αλλά ενίοτε και αρνητικές, που παραμένουν ζωντανές κι επανέρχονται με ενάργεια στο προσκήνιο της θύμισης.
Β΄ Κορύφωμα της κίνησης
Για να’ναι και κάπως επίκαιρο το σημερινό δρομολόγιο μνήμης, θα μνημονεύσουμε γεγονότα και καταστάσεις κατά το μήνα Αύγουστο, όπου και παρατηρούνταν από τις αρχές του ως λίγο μετά το δεκαπενταύγουστο, η κορύφωση της καλοκαιρινής κίνησης, η οποία κατόπιν υποχωρούσε ταχύτατα, ολοκληρώνοντας τη θερινή περίοδο στις αρχές -άντε μέσα- του Σεπτέμβρη. Πράγματι εκείνες τις μέρες κι από τα τέλη Ιουλίου ακόμη ζούσαμε τις πλέον έντονες καλοκαιρινές στιγμές, με αυξημένο φόρτο εργασίας -συνεχή δρομολόγια- που συνεπάγονταν πρόσθετη κόπωση, αλλά και αυξημένα έσοδα που απέδιδαν καλό μεροκάματο. Η δρομολογιακή κίνηση γνώριζε το αποκορύφωμα της στις μέρες της εμποροπανήγυρης του Βόλου (6 έως 12/8), όταν συνέρρεαν επισκέπτες από όλη τη Μαγνησία αλλά και διάφορα μέρη της Θεσσαλίας. Πέρα από την επίσκεψή τους στο παζάρι, όλοι σ’ αυτό το ετερόκλητο πλήθος -ειδικά όσοι προέρχονταν από τη θεσσαλική ενδοχώρα- επιδίωκαν να απολαύσουν και ορισμένα θαλασσινά μπάνια κατά την έλευσή τους στο Βόλο. Περισσότερο βέβαια αυξάνονταν η κίνηση στο Σαββατοκύριακο που τύχαινε να συμπέσει με το παζάρι και προηγούνταν του Δεκαπενταύγουστου. Και για να καταδείξουμε με νούμερα αυτή τη διαφορά, ενώ στις άλλες Κυριακές της φουλ σεζόν οι μεγαλύτερες βενζίνες έκοβαν κατά μέσο όρο 800 εισιτήρια, την Κυριακή εκείνη έφθαναν ή και ξεπερνούσαν τα 1200. Ανάλογη παρατηρούσαν η αύξηση και τις καθημερινές στις μέρες της εμποροπανήγυρης. Επίσης η αργία της Παναγίας -το μικρό Πάσχα του καλοκαιριού- ισοδυναμούσε δρομολογιακά με μια «καλή» Κυριακή.
Γ΄ Παζάρι και βενζίνες
Το πλήθος των επισκεπτών του παζαριού που προέρχονταν κυρίως από τα ενδότερα της Θεσσαλίας (πιο πολύ από μέρη της Λάρισας) συνδύαζαν, όπως είπαμε, τον ερχομό τους στο Βόλο και με μια θαλάσσια εκδρομή για μπάνιο, που πολλές φορές έπαιρνε το χαρακτήρα του γουικ εντ με διήμερη ή τριήμερη παραμονή.
Θυμάμαι ζωντανά εικόνες που παρέπεμπαν σε παλιότερες εκδρομικές πρακτικές, με οικογένειες και παρέες να συρρέουν ομαδικά, με εφόδια και μπαγκάζια για τη μοναδική ίσως καλοκαιρινή-λουτρική εξόρμηση. Προτιμούσαν τα Πευκάκια περισσότερο καθώς εύρισκαν χώρο για πρόχειρη εγκατάσταση -στρωματσάδα- στη δροσιά των πεύκων κοντά στη θάλασσα. Πολλοί παρέμεναν ολόκληρο το Σαββατοκύριακο, δύο και τρεις μέρες απολαμβάνοντας προνόμια ανύπαρκτα στον τόπο τους. Υπήρχαν βέβαια και ντόπιες οικογένειες που προτιμούσαν αυτό το σύντομο και πρωτόγονο «ελεύθερο κάμπινγκ».
Στις Αλυκές όπου ολόκληρη η παραλία είχε αξιοποιηθεί και υπήρχαν παραθαλάσσια εξοχικά κέντρα το φαινόμενο αυτό της υπαίθριας εγκατάστασης είχε έκλειψει κατά τη δεκ. του ΄70 που αναφερόμαστε, αλλά κι εκεί στα όποια απόμερα σημεία απέμεναν, έβλεπες ποικιλόμορφες υπαίθριες εγκαταστάσεις. Ο κόσμος αυτός λαχταρούσε ένα θαλασσινό μπάνιο και το επιδίωκε με ελάχιστες απαιτήσεις.
Δ΄ Ξεγνοιασιά και γέλιο
Στις βενζίνες εργαζόμασταν τότε στα 1976 – 1980 πέντε έξι νεαροί – έφηβοι ως βοηθοί με καθήκοντα ναύτη και εισπράκτορα εισιτηρίων. Από κοντά μας συγκεντρώνονταν κάποιοι γνωστοί και φίλοι, συνομήλικοι ή μικρότερης ηλικίας που αφιλοκερδώς μας βοηθούσαν με αντάλλαγμα δωρεάν βόλτα ως τις Αλυκές. Είχαμε δημιουργήσει μια καλή παρέα όπου κυριαρχούσε η ανεμελιά στην καλοκαιρινή μας καθημερινότητα. Πιο συχνές μας ενασχολήσεις στο περιθώριο της εργασίας μας, η επιδίωξη γνωριμιών με συνομήλικες νεαρές επιβάτιδες, αλλά και το ποδόσφαιρο στο χώρο της προκυμαίας, στα ενδιάμεσα κενά των δρομολογίων, όταν αραίωνε η κίνηση. Ακόμη στο πλαίσιο αναζήτησης ευτράπελων καταστάσεων που θα έκαναν ακόμη πιο ευχάριστο τον καθημερινό βίο, περιμέναμε πως και πως να καταφθάσει στις μέρες του Αυγούστου, στη διάρκεια του παζαριού, εκείνο το πολύμορφο λεφούσι των επιβατών που προέρχονταν από τη θεσσαλική ενδοχώρα. Και τούτο γιατί πάντοτε μας προξενούσε ιλαρότητα η συμπεριφορά τους με τον αδικαιολόγητα υπέρμετρο φόβο τους, όντας ανίδεοι περί τα θαλασσινά, κατά την επιβίβαση και το ταξίδι ως τα Πευκάκια ή τις Αλυκές. Εκείνη η άδολη εφηβική μας «κακεντρέχεια», επιθυμούσε να φυσά κάπως ενισχυμένη μπουκαδούρα για να καταγράφουμε περιπαίζοντας τις αντιδράσεις των στεριανών, επιβατών μας, που ενίοτε οξύνονταν, με υπερβολές κι επιφωνήματα τρόμου. Ήταν και τούτο μια εύθυμη νότα στα καθημερινά αυγουστιάτικα δρομολόγια.
Ε΄ Υπήρχαν και δυσκολίες
Στο Αυγουστιάτικο αποκορύφωμα της κίνησης παρακαλούσαμε να μη συνέβαινε κάποια απρόσμενη καλοκαιριάτικη κακοκαιρία, γεγονός που θα σήμαινε την απώλεια σημαντικών εσόδων στην εποχιακή αυτή ενασχόληση. Όμως συχνά ξεσπούσε το λεγόμενο «μπουρίνι του παζαριού» -προοίμιο της φθινοπωρινής αλλαγής που πλησίαζε- και δημιουργούσε τη σχετική αναστάτωση. Μια φορά θυμάμαι, στα 1976 νομίζω, όταν μας πέτυχε γερό μπουρίνι σε κάποιο δρομολόγιο επιστρέφοντας στο Βόλο. Ώσπου να φτάσουμε από το φανάρι στα Πευκάκια στο λιμάνι και να εισπλεύσουμε ασφαλείς-μισό μίλι πορεία-ταλαιπωρηθήκαμε αφού βρεθήκαμε στο αποκορύφωμα του σύντομου καιρικού ξεσπάσματος. Ευτυχώς είχαμε λιγοστούς επιβάτες που απάγκιασαν στα πιο ασφαλή σημεία του ανοιχτού χώρου της βενζίνας, ώστε να αποφεύγουν τις ριπές του νερού από τα κύματα που χτυπούσαν το σκάφος, αλλά και την καταρρακτώδη βροχή. Με μικρή ταχύτητα, για να απαλύνεται η επαφή των κυμάτων, ξεπεράσαμε τη δυσκολία, αλλά κάποιος ανεμοστρόβιλος άρπαξε πάνω από το σκέπαστρο, δύο επιμήκη κουτιά με σωσίβια τα οποία μαζέψαμε αργότερα με βάρκα από την ακτή των Πευκακίων όπου τα ώθησαν τα κύματα.
Κάποιο άλλο Σαββατοκύριακο του Δεκαπενταύγουστου, το 1980 ή ΄81 αν θυμάμαι καλά, μια πρόσκαιρη αναστάτωση του καιρού νωρίς το απόγευμα, έδειξε να περιορίζει την κίνηση εκείνης της μέρας. Άλλωστε βρισκόμασταν πια σε μια εποχή που διαγράφονταν η φθίνουσα πορεία της δρομολογιακής δραστηριότητας με 4 μόνον βενζίνες στις τοπικές γραμμές. Αποφασίσαμε λοιπόν να μην εκτελέσουμε άλλο δρομολόγιο και κινήσαμε για τα σπίτια μας, όταν κατέφθασαν ξαφνικά αρκετές δεκάδες επιβατών που επιθυμούσαν να μεταβούν στις Αλυκές. Προφανώς είχε έρθει κάποιο πούλμαν με οργανωμένο κυριακάτικο περίπατο και άμεσα επαναδραστηριοποιηθήκαμε ευχαριστημένοι από την απρόσμενη και θετική αυτή εξέλιξη.
Επίλογος
Εκπνέοντας ο Αύγουστος αραίωναν και τα δρομολόγια, καθώς η κίνηση ακολουθούσε κατιούσα πορεία. Τότε οι βενζίνες αναλάμβαναν την εκτέλεση θαλάσσιων εκδρομών από διαφόρους συλλογικούς φορείς, με προορισμό διάφορα μέρη του Παγασητικού, αλλά κι αυτές οι εναλλακτικές λύσεις ακολουθούσαν τη γενική συρρίκνωση, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80.
Οι Αυγουστιάτικες βιωματικές καταθέσεις, μέσα από την καλοκαιρινή ενασχόλησή μας στις βενζίνες, μαζί με τις υπόλοιπες μνήμες, ταξίδεψαν και πάλι το γράφοντα σε ένα ακόμη νοσταλγικό δρομολόγιο αναμνήσεων σε κάποιες άλλες εποχές, αναμφίβολα πιο αυθεντικές και χαρισάμενες.
