Γρ. Καρταπάνης: Μουντιαλικές Αναδρομές (Μέρος Γ΄): Σουηδία 1958 –60 χρόνια πριν

γρ-καρταπάνης-μουντιαλικές-αναδρομέ-806515

Στο πλαίσιο της ποδοσφαιρικής ιστορίας θαρρώ πως επιτρέπονται κάποιες αναφορές σε παλιότερες διοργανώσεις, μέσα από τις επίκαιρες μουντιαλικές αναδρομές μας. Η υπενθύμιση τελικών φάσεων Παγκοσμίου Κυπέλλου, που καθεμιά παρουσιάζει το δικό της ξεχωριστό ενδιαφέρον, θεωρείται χρήσιμη κι ελκυστική για τον κάθε ποδοσφαιρόφιλο, που εκτός από την παρακολούθηση των τωρινών αγώνων – αυτό είναι άλλωστε το πρωτεύον – ενδιαφέρεται για τα περασμένα, αυτά που δεν γνώρισε και γοήτευσαν τον κόσμο κάποιες άλλες εποχές. Μια συνοπτική αναδρομή στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας το 1958 – εξήντα χρόνια πρωτύτερα – περιλαμβάνει το σημερινό μας δημοσίευμα.

***

Η εν λόγω διοργάνωση, η δεύτερη συνεχόμενη που πραγματοποιήθηκε στην Ευρώπη, μετά από εκείνη στην Ελβετία του 1954, παρουσιάζει κάποια ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά, γενικότερου ή ειδικότερου ενδιαφέροντος:

1) Αποτελεί το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο που διοργανώθηκε μετά την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, της UEFA, η οποία έγινε κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης του Π.Κ. του 1954. Μετά από αυτό το γεγονός πολλά πράγματα θ’ άλλαζαν στο ποδόσφαιρο.

2) Οι συμμετοχές στην προκριματική φάση είναι περισσότερες από κάθε άλλη φορά καθώς αρχικά φθάνουν τις 55 για να περιοριστούν, μετά από κάποιες υπαναχωρήσεις, στις 48, από τις οποίες 11 χώρες λάμβαναν μέρος για πρώτη φορά.

3) Επιχειρείται αξιοκρατική δημιουργία των ομίλων ώστε να είναι ισοδύναμοι μεταξύ τους, με κριτήριο την δυναμικότητα των ομάδων, τόσο στα προκριματικά, όσο και εκείνων που προκρίθηκαν στη τελική φάση.

4) Εφαρμόζεται το σύστημα διεξαγωγής της τελικής φάσης που διατηρήθηκε ως και το Π.Κ. του 1970: Τέσσερις όμιλοι των τεσσάρων ομάδων με βαθμολογία απ’ όπου προκρίνονται οι δύο πρώτοι κι αποκεί και πέρα άρχιζαν οι νοκ-αουτ συναντήσεις: προημιτελικοί, ημιτελικοί, τελικοί.

Ακόμη, στο Π.Κ. της Σουηδίας συμβαίνουν τα εξής: Για πρώτη φορά συμμετέχει η Σοβιετική Ένωση, όπως και οι τέσσερεις βρετανικές ομάδες (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία, Β. Ιρλανδία), ενώ απουσιάζουν η Ιταλία, πρωταθλήτρια του 1934 και 1938, για πρώτη φορά στην ιστορία της (η δεύτερη συνέβη στο φετινό μουντιάλ), όπως και η επίσης δις πρωταθλήτρια Ουρουγουάη και η Ισπανία. Το πιο σημαντικό όμως είναι η έναρξη της παντοδυναμίας της Βραζιλίας που θα κατακτήσει τρία από τα τέσσερα Παγκόσμια Κύπελλα, (1958, 1963, 1970), κάτι που ταυτίζεται βέβαια και με την πρώτη εμφάνιση στα γήπεδα της Σουηδίας του σχεδόν 18χρονου τότε Πελέ. Στο αγωνιστικό μέρος υπήρξαν ενδιαφέρουσες συναντήσεις, ορισμένα εντυπωσιακά σκορ και κάποια «ρεκόρ» που θα δούμε στη συνέχεια.

***

Στην προκριματική φάση, στο δρόμο δηλαδή για τη Σουηδία, συνέβησαν πολλά και ενδιαφέροντα, όπως και αποχωρήσεις ομάδων για διάφορους λόγους, πέρα από τους χτυπητούς αποκλεισμούς που αναφέραμε πιο πάνω. Η Εθνική Ελλάδος πραγματοποίησε μια από τις χειρότερες παρουσίες της στην ιστορία του θεσμού. Κληρώθηκε σε όμιλο με αντιπάλους την Γιουγκοσλαβία και τη Ρουμανία, με ισχνό τελικό απολογισμό: μια ισοπαλία και 3 ήττες.

Ας εστιάσουμε τώρα την προσοχή μας στην τελική φάση που διεξήχθη στα γήπεδα της Σουηδίας από τις 8 ως τις 29 Ιουνίου.

Στον α’ όμιλο κληρώθηκαν η πρωταθλήτρια του 1954, Δ. Γερμανία, η Β. Ιρλανδία, η Τσεχοσλοβακία και η Αργεντινή. Στην πρεμιέρα οι Βορειοϊρλανδοί επικράτησαν δύσκολα των Τσεχοσλοβάκων (1-0) και οι Γερμανοί σαφώς πιο εύκολα των νοτιοαμερικανών με 3-1, παίρνοντας προβάδισμα για τη συνέχεια. Στο επόμενο ματς η Γερμανία κόλλησε στο 2-2 με τους πάντα υπολογίσιμους Τσεχοσλοβάκους, κάτι που θεωρήθηκε επιτυχία μιας και στο ημίχρονο έχαναν 2-0. Το γνωστό γερμανικό πείσμα έφερε γι’ άλλη μια φορά αποτέλεσμα! Η νίκη της Αργεντινής επί της Β. Ιρλανδίας με 2-1 μπέρδεψε την κατάσταση και η πρόκριση δεν ξεκαθάρισε ούτε μετά την τρίτη αγωνιστική. Μπορεί η Δ. Γερμανία να πρώτευσε στον όμιλο μετά την ισοπαλία 2-2 με τους σκληροτράχηλους Βορειοϊρλανδούς, αλλά οι δεύτεροι ισοβάθμησαν με την Τσεχοσλοβακία που διέλυσε την Αργεντινή με 6-1. Τότε ακόμη δεν λαμβάνονταν υπόψη η διαφορά τερμάτων και χρειάστηκε αγώνας μπαράζ, όπου η Β. Ιρλανδία επικράτησε με 2-1 και αποκλείστηκε η Τσεχοσλοβακία αν και είχε καταφανώς καλύτερο συντελεστή τερμάτων. Το κριτήριο της διαφοράς τερμάτων εφαρμόστηκε από το επόμενο Π.Κ. στη Χιλή, το 1962, απαλείφοντας τους επίπονους και ψυχοφθόρους αγώνες κατάταξης.

***

Στον β’ όμιλο αγωνίζονταν οι: Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Παραγουάη και Σκωτία με τις δύο πρώτες να προκρίνονται. Οι τρικολόρ υπήρξαν η ευχάριστη έκπληξη της διοργάνωσης, αφού αρχικά δεν υπολογίζονταν στα φαβορί, αλλά ευτύχησαν να έχουν κάποιους κορυφαίους ποδοσφαιριστές στο ρόστερ τους, όπως τον Ραϊμόν Κοπά και τον υπερσκόρερ Ζίστ Φοντέν. Στην πρεμιέρα του ομίλου διέλυσε την Παραγουάη με 7-3 (χατ-τρικ ο Φοντέν) αλλά στη συνέχεια έχασε από τους Γιουγκοσλάβους με 3-2. Όμως η νίκη με 2-1 επί της Σκωτίας την έφερε στην πρώτη θέση του ομίλου, παρότι ισοβάθμησαν με τους «Πλάβι». Προφανώς εδώ, αφού δεν κρίνονταν πρόκριση, η διαφορά τερμάτων έδινε την τελική κατάταξη.Οι Γιουγκοσλάβοι εκτός από τη νίκη επί της Γαλλίας, έφεραν δύο ισοπαλίες με Σκωτία (1-1) και Παραγουάη (3-3). Παραγουάη και Σκωτία απογοήτευσαν με την πρώτη να επιδεικνύει μόνο τη νίκη επί της δεύτερης με 3-2.

***

Στον γ’ όμιλο οι διοργανωτές αντιμετωπίζουν την Ουαλία, την Ουγγαρία και το Μεξικό. Η φιναλίστ του 1954 Ουγγαρία δεν είχε καμιά απολύτως σχέση με εκείνη την ομάδα, αφού είχαν αποχωρήσει όλοι σχεδόν οι παίκτες της και πραγματοποίησε μέτρια εμφάνιση. Μολαταύτα διεκδίκησε, χωρίς επιτυχία, την πρόκριση της σε αγώνα μπαράζ με την Ουαλία (1-2). Οι οικοδεσπότες δεν άφησαν περιθώρια αμφισβήτησης και επιβλήθηκαν διαδοχικά του Μεξικού (3-0) και της Ουγγαρίας (2-1), ενώ έμειναν στο 0-0 με την Ουαλία και κατέκτησαν την πρώτη θέση στον όμιλο. Οι Ουαλοί με τρείς ισοπαλίες (Ουγγαρία 1-1, Μεξικό 0-0 και Σουηδία 0-0) ισοβάθμησαν με την Ουγγαρία που νίκησε, τελευταία αγωνιστική, το Μεξικό με 4-0. Στο μπαράζ, όπως είπαμε νίκησαν οι βρετανοί και προκρίθηκαν στους οχτώ, σε τούτη τη μοναδική ως σήμερα παρουσία τους σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου.

***

Ο δ’ όμιλος ήταν μάλλον ο πλέον ισχυρός: Βραζιλία, Αγγλία, Σοβιετική Ένωση και Αυστρία. Η «Σελεσάο» έδειξε από νωρίς τα δόντια της κατανικώντας με 3-0 την Αυστρία. Αν και κόλλησε στο 0-0 με την Αγγλία, η νίκη της με 2-0 επί της Σοβ. Ένωσης την έφερε πρώτη στον όμιλο. Για τη δεύτερη θέση χρειάστηκε κι εδώ αγώνας κατάταξης αφού Αγγλία και Σοβ. Ένωση ισοβάθμησαν με τρεις βαθμούς : οι βρετανοί με τρεις ισοπαλίες ( με Σοβ. Ένωση 0-0, με Βραζιλία 0-0 και με Αυστρία 2-2) και οι σοβιετικοί είχαν ακόμη τη νίκη με 2-0 επί της Αυστρίας, που ήταν και η αδύναμη του ομίλου. Στο μπαράζ η Σοβιετική Ένωση επικράτησε με 1-0 και προκρίθηκε. Όπως είδαμε στους τρεις από τους τέσσερις ομίλους χρειάστηκε αγώνας μπαράζ για την πρόκριση στους προημιτελικούς. Να σημειώσουμε ότι στο ματς Βραζιλία- Σοβ. Ένωση εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε Π.Κ. ο Έντσον Αράντες Ντο Νασιμέντο, δηλαδή ο Πελέ, που δεν είχε συμπληρώσει ακόμη τα δεκαοχτώ του χρόνια.

***

Στους προημιτελικούς τα πράγματα εξελίχθηκαν, παρά τις όποιες δυσκολίες, μάλλον ομαλά και φυσιολογικά. Η Δ. Γερμανία με τον αέρα της κατόχου έπαιξε έξυπνα με την Γιουγκοσλαβία και διαχειρίστηκε με επιτυχία το προβάδισμα που πήρε στο σκορ με γκολ του Ραν στο 12ο λεπτό, απέναντι σ’ έναν αντίπαλο που έδειξε κατώτερος άλλων εμφανίσεών του. Οι οικοδεσπότες Σουηδοί μπροστά στον κόσμο τους επιβλήθηκαν καθαρά επί της Σοβιετικής Ένωσης με 2-0. Η Γαλλία είχε μάλλον το ευκολότερο έργο επί της Β. Ιρλανδίας – καταπονημένης και από το μπαράζ – την οποία και συνέτριψε με 4-0. Τέλος η Βραζιλία, αν και ιδιαίτερα δύσκολα κατέβαλε με 1-0 την μαχητική Ουαλία με τον Πελέ να πετυχαίνει το πρώτο του γκολ σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου, στα μισά του β’ ημιχρόνου και να δίνει τη λύση και την πρόκριση.

***

Στην τετράδα πλέον η Βραζιλία, απαλλαγμένη ίσως και από το άγχος του φαβορί κατανίκησε με 5-2 την ευχάριστη έκπληξη του Π.Κ. Γαλλία με χατ-τρικ του Πελέ και πέρασε στον τελικό. Στον άλλο ημιτελικό οι διοργανωτές, με ανατροπή, επικράτησαν με 3-1 των Γερμανών που στόχευαν σε επανάληψη του «θαύματος της Βέρνης» αλλά δεν τα κατάφεραν. Θ’ αντιμετώπιζαν πια τους Γάλλους στον τελικό της παρηγοριάς.

Στον μικρό τελικό η Γαλλία ήταν ανώτερη με την επιθετική της υπεροπλία σε κέφια. Το τελικό 6-3, με καρέ, του Φοντέν, καταδεικνύει το όμορφο και γεμάτο ματς που διεξήχθη, αφού πέρα από τη γαλλική παραγωγική επίθεση και οι Γερμανοί ήταν όπως πάντοτε αξιόμαχος αντίπαλος.

Στον μεγάλο τελικό στο στάδιο Ρασούντα της Στοκχόλμης η Βραζιλία υπήρξε σαφώς πληρέστερη των γηπεδούχων που μάλλον υπερέβαλλαν εαυτούς φθάνοντας ως τον τελικό, όπου και προηγήθηκαν νωρίς – νωρίς (3’ Λιντχολμ). Η ολική ανατροπή ξέσπασε άμεσα με δύο γκολ του Βαβά στο 9’ και στο 32’ για ν’ ακολουθήσουν στο β’ ημίχρονο άλλα τρία γκολ, δύο του Πελέ (55’, 90’) κι ένα του Ζαγκάλο (68’), ενώ ενδιάμεσα (80’) είχε μειώσει ο Σίμονσον. Η Βραζιλία ήταν πλέον πρωταθλήτρια κόσμου για πρώτη φορά στην ιστορία της και στην απαρχή μελλοντικών θριάμβων.

***

Να σημειώσουμε και μερικά «ρεκόρ» που καταγράφηκαν στους αγώνες της τελικής φάσης του Π.Κ. του 1958.

1) Διεξήχθησαν οι πιο πλούσιοι σε γκολ τελικοί (μικρός και μεγάλος) όλων των εποχών σε Παγκόσμιο Κύπελλο: Γαλλία – Γερμανία 6-3 και Βραζιλία – Σουηδία 5-2, με συνολικά 16 τέρματα. Επίσης η Βραζιλία στον ημιτελικό και στον τελικό έφερε το ίδιο σκορ: 5-2.

2) Ο Γάλλος φορΖιστ Φοντέν αναδείχτηκε πρώτος σκόρερ με 13 τέρματα, ρεκόρ ακατάρριπτο ως σήμερα σε μια μόνο τελική φάση. Τα 13 τέρματα σημείωσε: 3 με Παραγουάη, 2 με Γιουγκοσλαβία, 1 με Σκωτία, 2 με Β. Ιρλανδία, 1 με Βραζιλία και 4 με Γερμανία. Σκόραρε και στα 6 παιχνίδια με μέσο όρο πάνω από δύο γκολ ανά ματς. Αν και σταμάτησε νέος το ποδόσφαιρο (27 ετών) λόγω τραυματισμών, σε 20 συμμετοχές με τους «Πετεινούς» σημείωσε 30 τέρματα!

3) Το πιο ξεχωριστό για πολλούς, ίσως, γεγονός στο Π.Κ. της Σουηδίας, αποτέλεσε και η παρθενική εμφάνιση του νεαρού Πελέ που έμελε να μαγέψει με την παρουσία του, ως τις αρχές τουλάχιστον της δεκαετίας του ’70. Σε τούτη τη διοργάνωση όμως ως πρωτοεμφανιζόμενος,πέρα από το περίσσιο ταλέντο του, έδωσε τα διαπιστευτήριά του και ως σκόρερ, αφού στις τέσσερις συναντήσεις που αγωνίστηκε, σημείωσε έξη τέρματα (ένα χατ-τρικ) και αναδείχτηκε, μαζί με τον Χ. Ραν της Γερμανίας, δεύτερος σκόρερ.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας, το 1958 υπήρξε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διοργάνωση.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου