Οι δύο βασικοί προορισμοί των δρομολογίων που εκτελούσαν οι βενζίνες σε όλη τη διάρκεια της παρουσίας τους στο λιμάνι του Βόλου, ήταν τα Πευκάκια και οι Αλυκές. Περιστασιακά υπήρχαν και άλλες γραμμές, όπως προς Σουτραλί και Αγριά, ή πραγματοποιούνταν ακόμη έκτακτες, ημερήσιες εκδρομές, με παράκτιους πλόες, σε διάφορες ακρογιαλιές του Παγασητικού.
Τα Πευκάκια, όπως αναφέραμε και παλιότερα, ως «χώρος λήψης λουτρού», αρχίζει να χρησιμοποιείται από την τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα και δώθε, όντας πλησιέστερα στον Βόλο, ενώ ακολουθούν οι Αλυκές από το 1928. Η εκροή λυμάτων του εργοστασίου αχυροκυτταρίνης στη Λάρισα, μέσω της σήραγγας της Κάρλας και του χείμαρρου Ξηριά, γύρω στα 1967-68, οριοθετεί και το τέλος της παραλίας στα Πευκάκια για κολυμβητική χρήση, καθώς τα νερά θεωρούνταν ακατάλληλα και επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία. Ό,τι αποβάλλονταν στον Παγασητικό κατέληγε πρώτα-πρώτα εκεί. Η λήψη μέτρων και ο περιορισμός των αποβλήτων, τα κατοπινά χρόνια (το θέμα προβάλλει σοβαρό και απαιτεί ιδιαίτερη ενασχόληση), οδήγησε σε μικρή ανάκαμψη την δεκαετία του ’70, αλλά με διαρκώς φθίνουσα πορεία τα επόμενα καλοκαίρια. Τα Πευκάκια γνώρισαν επίσης δρομολογιακή βραδινή έξαρση στα χρόνια του μεσοπολέμου αλλά και μεταπολεμικά, ως το 1967 που έκλεισε το ομώνυμο ονομαστό κέντρο. Έπειτα από μια νεκρή τριετία, επανήλθε η ζωηρή κίνηση από το 1971 έως το 1990 περίπου, με τη λειτουργία του γνωστού κέντρου (ντίσκο) Μπούρτζι.
ΤΑ ΜΠΑΝΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Επειδή η μετάβαση για μπάνιο απαιτούσε κάποιο, μικρό έστω, κόστος, αρκετοί συμπολίτες για να μην επιβαρύνουν το φτωχό τους βαλάντιο, έκαναν το θαλάσσιο λουτρό τους, όχι στις θεσμοθετημένες για αυτό το σκοπό ακτές (Άναυρος, Πευκάκια, Αλυκές), αλλά έξω από το λιμάνι, προς τον Αγ. Κωνσταντίνο, ή ακόμη και μέσα σε αυτό, κάτι που απαγορευόταν ρητά από τον κανονισμό λιμένος. Στο άρθρο 11, με τίτλο «Λουτρά» του κανονισμού του 1923 (παρ. 1) αναφέρεται: «Απαγορεύομεν να λούωνται κατά μήκος της παραλίας από του τελωνείου, μέχρι των λουτρών Αναύρου, εντός του λιμένος της προβλήτος, και του λιμενοβραχίονος…». Πολλοί βολιώτες για να αποφύγουν τα έξοδα του εισιτηρίου μετάβασης, αλλά και τη «χρήση δικαιώματος λουτρού» δηλ. την πληρωμή εισόδου στις οργανωμένες πλαζ, αρχικά του Αναύρου και κατόπιν και των Αλυκών, προτιμούσαν ακόμη και τον χώρο του λιμανιού για μπάνιο. Νεαροί κολυμβητές μάλιστα ευχαριστιούνταν ιδιαίτερα να πραγματοποιούν επιδεικτικές βουτιές από τον κυματοθραύστη! Το φαινόμενο ετούτο φαίνεται πως γνώριζε έξαρση και στη δεκαετία του ’30, οπότε παρουσιάζεται η παρέμβαση του λιμεναρχείου σε μια προσπάθεια να παρέχονται φθηνά, λαϊκά μπάνια.
Σε δημοσίευμα με τίτλο «Τα Πευκάκια ωρίσθησαν δια δωρεάν κολύμβημα», στην εφ. Λαϊκή Φωνή (13/6/1934) διαβάζουμε: «Υπό του λιμεναρχείου εξεδόθη χθες διάταξις δια της οποίας απαγορεύεται καθ’ όλην την έκτασιν του κυματοθραύστου το κολύμβημα δια λόγους ασφαλείας των λουωμένων. Δια να μην αποστερηθούν όμως δια του μέτρου τούτου αι λαϊκαί τάξεις των μέσων καθαριότητος (!) το λιμεναρχείον ώρισε την ακτήν των Πευκακίων ως τόπον δωρεάν κολυμβήματος και υποβίβασε εις το ήμισυ τα εισιτήρια των βενζινακάτων, ήτοι δραχμάς δύο μετ’ επιστροφής, μέχρι της 8ης πρωινής ώρας». Έξυπνη κίνηση που δεν επηρέαζε τα έσοδα των βενζινακάτων στις ώρες αιχμής, αλλά επιπρόσθετα επιδίωκε και την αύξηση επιβατών, με φθηνότερο εισιτήριο, στα πρωινά δρομολόγια, ενώ και τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα είχαν τη δυνατότητα του καθημερινού μπάνιου.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ»
Στα Πευκάκια υπήρχαν προπολεμικά δύο εξοχικά κέντρα: Τα «Πευκάκια» (μετέπειτα Μπούρτζι), και παραπλεύρως τα «Αμπελάκια», όπου και τα δύο συνέχισαν την λειτουργία τους για δεκαετίες μετά την απελευθέρωση. Το πρώτο, τα «Πευκάκια» του Κυρίτση, πρωτολειτούργησε το 1919, στην πρώιμή του μορφή, προτού χτιστεί το χαρακτηριστικό σταυροειδές οίκημα. Δώδεκα χρόνια αργότερα εγκαινιάζεται και το δεύτερο κέντρο, τα «Αμπελάκια». Διαβάζουμε την σχετική ανακοίνωση: «Αμπελάκια Χριστομάνου. Την προσεχή Κυριακή 14ην τρέχοντος και ώραν 11ην πρωινήν τελούνται τα εγκαίνια του νέου εξοχικού κέντρου Αμπελάκια, κειμένου επί της έναντι ρομαντικής ακτής, ιδιοκτησίας κ. Χρηστομάνου, όπου οι προσερχόμενοι θέλουσι εύρη πάσαν δυνατήν περιποίησιν. Τιμαί προσιταί δια κάθε βαλάντιον. Τρέξατε να απολαύσητε ήλιο, αέρα και θάλασσα. Συγκοινωνία τακτικωτάτη εις οποιανδήποτε ώραν δια των βενζινακάτων, «Σοφίας Μπέλλου, Ύδρας, Ηρούς και Αγγελικής». (Σημαία 11/6/1931).
Κι ετούτο το εξοχικό κέντρο διέθετε μπαλκόνι με πανοραμική θέα προς τον Βόλο και το Πήλιο, όπως και τη δική του αποβάθρα για να προσεγγίζουν οι βενζίνες, από την οποία ελάχιστα απομεινάρια διακρίνονται σήμερα. Στη μεταπολεμική περίοδο τα «Αμπελάκια» λειτουργώντας υπό διάφορες διευθύνσεις, είχαν και λαϊκή ορχήστρα με αξιόλογες παρουσίες τοπικών, κυρίως, καλλιτεχνών. Το κέντρο έκλεισε οριστικά το 1979.
ΕΡΓΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ
Ο εξωραϊσμός των παραλιών του Βόλου για την τουριστική τους αναβάθμιση απασχολούσε κατά καιρούς, άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο τους αρμόδιους τοπικούς φορείς. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η διαθέσιμη για κολύμπι ακρογιαλιά στα Πευκάκια, επεκτάθηκε ως το φάρο και παραπέρα, καθώς δεν χρησιμοποιούνταν πλέον οι πυριτιδαποθήκες (η μια ανατινάχθηκε στην Κατοχή) και αποδεσμεύτηκε η παραλία στη στρατιωτική περιοχή. Τα οικήματα όμως των αποθηκών, λαβωμένα και από τους σεισμούς, ήταν πλέον ετοιμόρροπα και αποτελούσαν σοβαρό κίνδυνο για όσους προσέγγιζαν στην παραλία. Το καθημερινό μπάνιο, ιδιαίτερα της Κυριακές, συνδυάζονταν με ημερήσια εκδρομή και πολύς κόσμος συγκεντρώνονταν στον ίσκιο των πεύκων ή στις παρυφές των κτιρίων για ανάπαυση και δροσιά. Οπότε μια κατάρρευση πιθανότατα θα προκαλούσε θύματα. Το ζήτημα της κατεδάφισης των παλιών αποθηκών απασχολεί τον τοπικό τύπο γύρω στο 1960, αλλά δεν ολοκληρώνονταν, είτε από αδυναμία των τοπικών αρχών (Δήμος – Νομαρχία), είτε από την άρνηση της αρμόδιας στρατιωτικής υπηρεσίας να προχωρήσει σε αυτή.
Διαβάζουμε στον Ταχυδρόμο στις 3/8/1961: « Να κατεδαφισθή η αποθήκη Πευκακίων. Εις την παραλίαν των Πευκακίων παραμένει όρθιον δια να απειλή πάντοτε την ζωήν των ανύποπτων διερχομένων, το ερείπιον της παλαιάς στρατιωτικής αποθήκης πυρομαχικών. Επιβάλλεται όπως το ταχύτερον δοθή εντολή εις την κατεδάφισιν υπό τμήματος μηχανικού του στρατού άπαξ. Μάλιστα η αποθήκη αυτή πληγείσα καιρίως από τους σεισμούς κατέστη ετοιμόρροπος και επομένως λίαν επικίνδυνος».
Το αίτημα προβάλει σοβαρό και δεν πρέπει να είναι η πρώτη φορά που τίθεται, αλλά και πάλι δεν σημειώνεται καμιά εξέλιξη. Τελικά οι αποθήκες πυρομαχικών θα γκρεμιστούν το επόμενο καλοκαίρι, λίγο προτού την επικείμενη άφιξη της Βρετανικής Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτιστών στο πλαίσιο καθαρισμού του χώρου, ώστε να στρατοπεδεύσει η πολυάριθμη μονάδα, όπως έχουμε επίσης επισημάνει σε παλιότερο άρθρο μας.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
Πόλο έλξης για εκδρομείς και λουόμενους αποτελούσαν στα Πευκάκια -τι άλλο- τα ευάριθμα πεύκα, που παρείχαν δυνατότητα δροσιάς και απόλαυσης. Άλλοτε υπήρχαν περισσότερα, καθώς πολλά, στο πέρασμα του χρόνου ξεράθηκαν ή όντας γερασμένα κατέρρευσαν από ισχυρούς ανέμους. Ο κύριος όγκος των πεύκων της περιοχής βρίσκονταν όπως και σήμερα στο κτήμα Σέφελ, ένα πραγματικό πνεύμονα πρασίνου 135 στρεμμάτων. Στις παρυφές του άλσους υπήρχαν για κάμποσα χρόνια αναψυκτήρια που εξυπηρετούσαν τους λουόμενους, αλλά και πολλοί από αυτούς εύρισκαν καταφύγιο από τη ζέστη και στον πευκώνα με τη σιωπηρή συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Το ενδεχόμενο πυρκαγιάς από απροσεξία παρέμενε όμως πάντοτε σοβαρό και μια φορά κόντεψε να γίνει το κακό, όταν προφανώς από αναμμένο τσιγάρο πήραν φωτιά ξερά χόρτα και λίγο έλειψε να μεταδοθεί και στο άλσος του κ. Σέφελ, με οδυνηρά αποτελέσματα.
Να τι γράφει η εφ. Ταχυδρόμος στις 12/7/1960: «Το αλσύλλιον των Πευκακίων ηπειλήθη χθές να καταστραφεί ολοσχερώς από πυρκαϊάν. Το πυρ κατεσβέσθη την τελευταίαν στιγμήν». Και συνεχίζει ο συντάκτης: «Διεσώθη δε κυριολεκτικώς την τελευταίαν στιγμήν όταν το πυρ έφθασε μέχρις αποστάσεως δύο το πολύ μέτρων από των πευκώνα, ο οποίος, αυτονόητον, λόγω του ευφλέκτου των δένδρων… θα μεταβάλλετο εντός ολίγης ώρας εις παρανάλωμα. Δέον να σημειωθεί ότι μεταξύ των δένδρων δεν μεσολαβούν νεκροί χώροι και ούτω η πυρκαϊά θα αναπτύσσετο εν συνεχεία και άνευ αναπαύλας. Τελικώς το πυρ κατεσβέσθη χάρις εις τας έντονους προσπαθείας της πυροσβεστικής υπηρεσίας η οποία ειδοποιηθείσα κατέφθασεν εγκαίρως και των εργαζομένων πλησίον εργατών. Κατά τας υπαρχούσας ενδείξεις το πυρ προήλθε πιθανότατα από απορριφθέν ανημμένον σιγαρέττον εκδρομέως, εφιστάται δε εν προκειμένω η προσοχή παντός μεταβαίνοντος εις την περιοχήν Πευκακίων. Διότι αρκεί και σπινθήρας ακόμη, κατά την εποχήν αυτήν του καύσωνος, δια να πυρποληθή το αλσύλλιον, το οποίον εδημιουργήθη μετά τόσας προσπαθείας του κ. Σέφελ και το οποίον αποτελεί κόσμημα, αλλά και πνεύμονα για την πόλιν». Εύστοχες οι επισημάνσεις του συντάκτη της εποχής, καθώς η καταστροφή, όπως φαίνεται αποφεύχθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Μέσα στον πευκώνα πάντως υπήρχε πηγάδι με αντλιοστάσιο και δίκτυο νερού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί κάποιο, μικρής έκτασης ίσως, ανάλογο φαινόμενο.
Στα Πευκάκια πλέον σήμερα, η προσέλευση λουόμενων καταγράφεται μηδαμινή για αυτό και πραγματοποιούμε νοσταλγικές καλοκαιρινές αναδρομές.
ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
