Με τον όρο Λευκή Τρομοκρατία στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια στην Ελλάδα, εννοείται συγκροτημένη δράση παρακρατικών, ενόπλων ομάδων της δεξιάς, εναντίον πολιτών αριστερής ιδεολογίας, με κάθε μορφής βίαιες εκδηλώσεις από τους συνήθεις ξυλοδαρμούς έως ακόμη και στυγερές δολοφονίες. Ετούτες οι συμμορίες δραστηριοποιούνται κυρίως μετά τα Δεκεμβριανά και τη Συμφωνία της Βάρκιζας και με την ανοχή ή ακόμα και τη συμβολή του επίσημου κράτους, εξαπολύουν πογκρόμ διώξεων κατά των αντιφρονούντων, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, προκαλώντας σωρεία, εγκληματικού χαρακτήρα, πράξεων. Αναλαμβάνουν δηλαδή τη λεγόμενη «βρώμικη δουλειά» που οι νόμιμοι αρμόδιοι φορείς δεν μπορούν να κάνουν, τουλάχιστον φανερά, γι´ αυτό και αποδέχονταν την ύπαρξη ένοπλων άτακτων που επιδίδονταν σε ακραίες συμπεριφορές. Μόνον όταν οι ομάδες αυτές υπερέβαιναν κάποια όρια, αγνοώντας ακόμη και τη νόμιμη εξουσία, τότε μόνον το κράτος παρέμβαινε κι επιχειρούσε να τις αφοπλίσει, αφού διακυβεύονταν πλέον η αξιοπιστία του και η δυνατότητα, από μέρους του, επιβολής τη έννομης τάξης.
Η επίκληση του «κομμουνιστικού κινδύνου» αποτελούσε την απόλυτη δικαιολογία για την ανεξέλεγκτη δίωξη των αριστερών από τους ένοπλους παρακρατικούς και την πλήρωναν, δίχως διακρίσεις όλοι όσοι είχαν την «ατυχία» να συμμετάσχουν στην Εθνική Αντίσταση, μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ. Χώρια που πολλές φορές η εκδικητική μανία δεν εκπορεύονταν από ιδεολογική διάσταση, αλλά προέκυπτε μέσω προσωπικών, οικογενειακών ή τοπικών διαφορών. Μπροστά σ´ αυτή την ανελέητη επιθετικότητα των παρακρατικών και την αδυναμία (ή τη σκόπιμη αδιαφορία) του επίσημου κράτους να τους συμμαζέψει, οι διωκόμενοι αριστεροί αναγκάστηκαν να συγκροτούν πλέον τις δικές τους ένοπλες ομάδες αυτοάμυνας για την επιβίωσή τους.
Η αντιπαράθεση άρχισε να γενικεύεται ώσπου φθάσαμε στα τέλη Μαρτίου του 1946, όπου την νύχτα της παραμονής των εκλογών (31-3-46) πραγματοποιήθηκε η επίθεση ανταρτών στον αστυνομικό σταθμό Λιτόχωρου, γεγονός που οριοθετεί και την απαρχή του Εμφύλιου Πολέμου, έστω κι αν πήρε κάποιους μήνες ως την ολοκληρωμένη πολεμική σύγκρουση, με τη διαρκώς διογκούμενη αντιπαράθεση.
Στις τοπικές εφημερίδες, εκείνα τα χρόνια (1945-46), συναντούμε ένα σωρό δημοσιεύματα για την εγκληματική δραστηριότητα των ακροδεξιών παρακρατικών, αλλά και τις παραπλήσιες, πολλές φορές, συμπεριφορές των συγκροτούμενων αριστερών ομάδων. Οι ειδήσεις αυτές σοκάρουν συχνά με την αιματηρή βιαιότητα των γεγονότων που περιγράφουν και καταδεικνύουν το έσχατο όριο του διχασμού όπου είχε περιέλθει η ελληνική κοινωνία. Η ανεξέλεγκτη, εγκληματική δράση των μεν, προκαλεί την αναγκαστική εξισορρόπηση της κατάστασης από τους δε, ώστε ο εμφύλιος πόλεμος να προσδιορίζεται σαν ένας οδυνηρός μονόδρομος.
Πολυάριθμα, σε καθημερινή βάση, τα περιστατικά αυτής της θεματολογίας, προκαλούν το ενδιαφέρον και του σημερινού αναγνώστη, αφού αποτυπώνουν τα τραγικά αδιέξοδα μιας σημαδιακής εποχής. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει και ο τρόπος με τον οποίο καταγράφονται στις δύο εφημερίδες του Βόλου: Η «Θεσσαλία» με σαφώς πιο συντηρητική τοποθέτηση, καταλογίζει όλες τις ευθύνες για εγκληματικές πράξεις στις «κομμουνιστικές συμμορίες», ενώ αντίθετα υποβαθμίζει και δικαιολογεί ως ενέργειες αυτοάμυνας και προστασίας, τις ωμότητες των παρακρατικών ομάδων.
Σε διαφορετική γραμμή ο «Ταχυδρόμος», που ανέκαθεν εκπροσωπεί τον μεσαίο, δημοκρατικό, χώρο, υιοθετεί πιο αντικειμενική αντιμετώπιση της κατάστασης με μια πιο καθαρή ματιά και δεν διστάζει να δημοσιεύει, καταγγέλλοντας θαρραλέα, τις φονικές επεμβάσεις παρακρατικών συμμοριών.
ΕΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ ΣΥΜΒΑΝ
Ανάμεσα στα εκατοντάδες περιστατικά της περιόδου αυτής, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε ένα πραγματικά όχι συνηθισμένο γεγονός: Ομάδα ενόπλων παρακρατικών που δρούσε στην περιοχή του Πηλίου, επιτέθηκε με σκάφος, σε πλεούμενο των τοπικών συγκοινωνιών στον Παγασητικό και συνέλαβε επιβάτες που ανήκαν στην αντίθετη παράταξη. Πρόκειται για μια καθαρά πειρατικού χαρακτήρα επιχείρηση. Εκείνη την εποχή, Ιούνιος του 1946, όπου ήδη ο Εμφύλιος εντείνονταν όλο και περισσότερο, παρατηρούνται στο Πήλιο πολλά βίαια επεισόδια.
Διαβάζουμε για τον εντοπισμό αριστερών που τροφοδοτούσαν αντάρτικες ομάδες, όπως και την επιδρομή ροπαλοφόρων στα Άνω Λεχώνια που απήγαγαν και μετέφεραν στο Μαλάκι γνωστούς αριστερούς του χωριού, τους οποίους αφού ξυλοκόπησαν βάναυσα, απελευθέρωσαν και οι ελαφρότερα τραυματισμένοι μετέφεραν τους υπόλοιπους στο Βόλο για τις πρώτες βοήθειες. Το γεγονός ερμηνεύεται ως αντίδραση για το φόνο εθνικόφρονα πολίτη στον Άγιο Λαυρέντιο και αποδόθηκε στην συμμορία του περιβόητου Καλαμπαλίκη, την ίδια που πραγματοποίησε, όπως θα δούμε πιο κάτω και το «ρεσάλτο» στον Παγασητικό. Η εν λόγω ένοπλη ομάδα είχε αναπτύξει , ιδιαίτερα βίαιη παρουσία στην περιοχή του Πηλίου και της καταλογίζονται σοβαρές εγκληματικές πράξεις.
Διαβάζουμε στην εφ. Ταχυδρόμος στις 22/6/1946:
«Εξ αριστεροί απήχθησαν χθες εκ του πλοιαρίου Μαίρη Φ. Σοβαρά κακοποίησις και δύο άλλων αριστερών εις το χωρίον Καλά Νερά. Και εις φόνος αριστερού εις Μουσαφακλί».
Όπως βλέπουμε, το δημοσίευμα εμπεριέχει και άλλα συμβάντα με θύματα αριστερούς.
Ας δούμε το πρώτο τμήμα του, όπου περιγράφεται η «πειρατική» ενέργεια εν πλώ, καταμεσίς σχεδόν του Παγασητικού:
«Εν συνεχεία προς τα προχθεσινά γεγονότα τα οποία έλαβον χώρα εις τα Λεχώνια, το Μαλάκι και το Δέλτα της Αφήσσου με δράστας τους ενόπλους της ομάδας Καλαμπαλίκη, και νέα έκτροπα έλαβον χώραν χθές με τους ίδιους δράστας εις τα Καλά Νερά και την παρά το Λεφόκαστρον θαλασσίαν περιοχήν. Χθές περί την 9:30 π.μ 15 περίπου ένοπλοι επιβαίνοντες βενζινακάτου, προσήγγισαν εις το κατευθυνόμενον προς Βόλον πλοιάριον Μαίρη Φ. το οποίον εκτελεί την θαλασσίαν συγκοινωνίαν Βόλου – Λαύκου – Μηλίνας και δια πυροβολισμών εξηνάγκασαν τούτο να σταματήση. Αμέσως τότε οι ένοπλοι ανήλθον επί του πλοιαρίου και εκ των επιβατών συνέλαβαν και απήγαγον τους Δ. Καφέν και Αγιώτην, κατοίκους Μετοχίου, Κ. Μπουρμπούλιαν και Χατζηγιάννην, κατοίκους Λαύκου και Παρ. Στάμου και Στεφ. Βογιατζήν κατοίκους Αργαλαστής. Τους συλληφθέντας οι ένοπλοι οδήγησαν προς άγνωστον κατεύθυνσιν – Άπαντες οι ανωτέρω είναι γνωστοί ως αριστεροί…».
Παρακάτω στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται η σύλληψη άλλων δύο αριστερών στα Καλά Νερά, από την ίδια ομάδα, που τη γλίτωσαν, αφού υπέστησαν σοβαρό τραυματισμό από ξυλοδαρμό και μεταφέρθηκαν κι αυτοί στο νοσοκομείο και σε κλινική του Βόλου. Ακόμη υπήρξε ένας φόνος αριστερού στο χωριό Κοκκίνα (Μουσαφακλί) με δράστες της ένοπλης συμμορίας Τσέλιου από τα Μελισσάτικα που επέδραμαν έφιπποι και οπλισμένοι σαν αστακοί.
Την επομένη 23/6/46 πάλι από την εφ. Ταχυδρόμος πληροφορούμαστε την τραγική κατάληξη για δύο από τους έξι συλληφθέντες από το πλοιάριο Μαίρη Φ. Αλλά και οι υπόλοιποι εκτός από έναν υπέστησαν σοβαρότατες σωματικές βλάβες.
Και τα έξι θύματα σημειώνεται πως ήταν φιλήσυχοι οικογενειάρχες του νοτίου Πηλίου, δίχως να τους προσάπτεται κάποια κατηγορία, με μοναδικό τους ατόπημα την … αριστερή ιδεολογία:
«Εκ των εξ απαχθέντων εκ του Μαίρη Φ. δύο απέθανον εκ κακοποιήσεως. Τρείς άλλοι βαρύτατα τραυματισμένοι. Ο ένας μόνον αφέθη ελέυθερος. Όπως και χθες εγράφομεν ένοπλοι ομάδες του Καλαμπαλίκη, επιβαίνουσαι μιας βενζινακάτου και μιας λέμβου εσταμάτησαν προχθές το πλοιάριον Μαίρη Φ., ενώ έπλεε τούτο εκ Μηλίνης πρός Βόλον, απαγαγούσαι εξ εκ των επιβατών του. Χθες εγνώσθη ότι δύο εξ αυτών εξετελέσθησαν ήδη υπό των ενόπλων, οι τρείς εκακοποιήθησαν βαρύτατα και ο έκτος μόνον αφέθη ελέυθερος, χωρίς να πειραχθή από τους Καλαμπαλίκηδες. Ιδού αι γνωσθείσαι σχετικώς με το νέον έγκλημα πληροφορίαι:
Αφού οι ένοπλοι ανήλθον επι της Μαίρης Φ., διέταξαν τους επιβάτας του πλοιαρίου να συγκεντρωθούν εις την πλώραν του σκάφους, ανέθεσαν δε εν συνεχεία εις δύο εκ των επιβατών να συγκεντρώσουν τας ταυτότητας όλων, όπερ και εγένετο. Εκ του ελέγχου των ταυτοτήτων οι Καλαμπαλίκηδες εξεχώρισαν εξ και τους διέταξαν να τους ακολουθήσουν, επιτρέψαντες κατόπιν εις το πλοιάριον να συνεχίση το πλούν του προς Βόλον.
Οι εξ απαχθέντες ήσον οι: Νικ. Ζουμπούλης 55 περίπου ετών, κτηματίας εξ Αργαλαστής, Κωνστ. Μπουρμπούλιας 25 περίπου ετών, παντοπώλης εκ Λαύκου, Δημ. Τρ. Καφές, πρώην ελασίτης εκ Μετοχίου Αργαλαστής (αδελφός του ανθυπολοχαγού του ΕΛΑΣ, Καφέ, του φονευθέντος κατά τα τέλη του 1944 πλησίον των Αθηνών), Παρίσης Στάμος, πατήρ 4 τέκνων, εξ Αργαλαστής, Στεφ. Βογιατζής εξ Αργαλαστής και Ιω. Χατζηγιάννης εκ Λαύκου.
Αι πληροφορίαι τας οποίας είχον οι ένοπλοι περί των εξ απαχθέντων, ήσαν ότι ούτοι ανήκον εις την αριστεράν παράταξιν, χωρίς τίποτε ειδικώς να βαρύνη κανένα εξ αυτών. Οι απαχθέντες ωδηγήθησαν εις την θέσιν Άγιος Σώστης της παραλίας του Καλάμου και εκεί υποβλήθησαν εις φοβεράν κακοποίησιν υπό της ομάδος Καλαμπαλίκη, πλην μόνον του Ιω. Χατζηγιάννη, όστις αφέθη ελέυθερος χωρίς ουδέν να πάθη κατόπιν δηλώσεως του ότι δεν τυγχάνει αριστερός αλλ´αποδεδειγμένος βασιλόφρων. Συνεπεία της κακοποιήσεως οι Νικ. Ζουμπούλης και Κων. Μπουρμπούλιας εξέπνευσαν εν τέλει. Των άλλων τριών η κατάστασις εκ των κακώσεων είναι σοβαρά. Λέγεται ότι του Δ. Καφέ εβλάβη και ο εις οφθαλμός, δια δε τον Σπ. Βογιατζήν λέγεται ότι θα απομείνη ανάπηρος κατά τον ένα πόδα».
Αυτά κι άλλα πολλά παρόμοια συνέβαιναν εκείνη την εποχή αν είχε κάποιος την … ατυχία να είναι αριστερών πεποιθήσεων. Μαύρες εποχές που πρέπει να τις θυμόμαστε για ένα και μόνο λόγο: την ολοκληρωτική αποφυγή παρόμοιων συμπεριφορών αδιαλλαξίας και βιαιότητας, που οδηγούν μόνο στην καταστροφή.
