Αν στα πιο ήρεμα νερά του Παγασητικού κόλπου καταγράφεται ένας σημαντικός αριθμός ναυαγίων,λιγότερο ή περισσότερο σοβαρών, τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανένας τί μπορεί να έχει συμβεί στις αλίμενες ακτές του Ανατολικού Πηλίου,εκτεθειμένες όπως είναι στο έλεος του πελάγους.
Πράγματι σε ολόκληρη την ακτογραμμή από το Μαυροβούνι (παράλια Λάρισας) ως τις απώτατες απολήξεις της Μαγνησιακής χερσονήσου δεκάδες περιπτώσεις ναυτικών ατυχημάτων, κάθε είδους, επισημαίνονται διαχρονικά, με κυριότερη αιτία τις κακές καιρικές συνθήκες, ιδιαίτερα στην χειμερινή περίοδο.
Βέβαια δεν είναι τούτη η πρώτη φορά που υπενθυμίζουμε τέτοια γεγονότα στην εν λόγω περιοχή, στην οποία εκείνα τα χρόνια του Μεσοπολέμου, δεν υπήρχε κάποια στοιχειώδης προφύλαξη –ελλείψει φυσικών όρμων-για τα σκάφη σε περίπτωση ισχυρών ανέμων που σάρωναν ολόκληρο το δυσπρόσιτο παραλιακό μέτωπο για δεκάδες μίλια.
Οι ανελκύσεις στις ακρογιαλιές του Χορευτού ή του Αϊ Γιάννη κυρίως και η προσωρινή, πρόχειρη αγκυροβολία, σε μικρούς επισφαλείς ορμίσκους, ανάλογα με τη διεύθυνση του καιρού (όπως λ.χ. στη Νταμούχαρη),αποτελούσαν τις μοναδικές λύσεις για τα πλεούμενα του τόπου και όσα τύχαινε να πλέουν εκεί.
Γι΄ αυτό και τα ναυάγια που καταγράφονται οφείλονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στις κακές καιρικές συνθήκες,με τη συντριβή συνήθως του σκάφους στα βράχια της αλίμενης ακτογραμμής κι αποτελούν συχνά πανομοιότυπα, οδυνηρά περιστατικά-ειδικά όταν υπήρχαν και ανθρώπινες απώλειες-που σημάδευαν την τοπική κοινωνία και απασχολούσαν την σχετική ειδησεογραφία.
Ας μνημονεύσουμε κάποιες περιπτώσεις τέτοιων γεγονότων στην περίοδο 1929-1938.
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΠΟΠΛΟΥ
Όπου προέβαλε μικρός κάβος που σχημάτιζε κάποιον ορμίσκο, παρέχοντας προσωρινή δυνατότητα αγκυροβολίας,αν το επέτρεπε βέβαια η διεύθυνση του ανέμου, αναζητούσαν απάγκιο τα πλεούμενα – κυρίως μικρά εμπορικά ιστιοφόρα-που ταξίδευαν στην περιοχή,ώσπου να περάσει το κακό. Οι αγκάλες αυτές όμως ήταν ιδιαίτερα επισφαλείς και στην παραμικρή αλλαγή του καιρού έπρεπε τα αγκυροβολημένα σκαριά να σαλπάρουν άμεσα αναζητώντας ασφαλέστερο (αλλά πού;) καταφύγιο.
Εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος τις συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιούνταν η αναγκαστική αναχώρηση, με ιδιαίτερη επικινδυνότητα, καθώς μπορούσαν να προκληθούν σοβαρά ατυχήματα, όπως στην πιο κάτω περίπτωση, με τα αγκυροβολημένα ιστιοφόρα στον όρμο Θεοτόκος,στην περιοχή Προμιρίου, κοντά στο ακρωτήριο Σηπιάδα:
‘’Το προχθεσινόν ναυάγιον προήλθον εκ συγκρούσεως.
Σχετικώς με το ναυάγιον του ιστιοφόρου Ασπασία το οποίον ως γνωστόν συνέβη την νύκταν της παρελθούσης Πέμπτης εις τον όρμον Θεοτόκον της περιφέρειας Πλατανιάς επληροφορήθημεν τα εξής: Την νύκτα της παρελθούσης Πέμπτης ήσαν αγκυροβολημένα εις τον άνω όρμον 7 ιστιοφόρα, τα οποία είχον καταφύγει εκεί ίνα προφυλαχθώσιν από την σφοδράν τρυκιμίαν. Τα εν λόγω ιστιοφόρα περί τας πρωινάς ώρας,λόγω της σφοδρότητας του ανέμου και της μεγάλης θαλασσοταραχής, ήτις ενέσκηψεν εις τον όρμον, εθεώρησαν καλόν να εξέλθουν του όρμου προς αποφυγήν ενδεχομένης συγκρούσεως εάν παρέμενον εντός αυτού. Κατά τον απόπλουν, λόγω της σφοδρότητας του ανέμου και της θαλασσοταραχής, κατά την προσπάθειαν της αναχωρήσεως το ιστιοφόρον Ευαγγελίστρια επέπεσεν επι του ιστιοφόρου Ασπασία και του προξένησε ρήγματα εκ των οποίων εισέρχετο ύδωρ και το οποίον εβυθίσθη εντός συντόμου χρονικού διαστήματος. Αί ανακρίσεις δια το ως άνω ναυάγιον εκτελούνται ενταύθα από το Λιμεναρχείον και μέχρι στιγμής εγνώσθη ότι το σκάφος έφερε εμπορεύματα αξίας 25 χιλιάδων δραχμών’’. (Ταχυδρόμος 24/1/1929).
ΠΟΥ ΝΑ ΒΡΕΘΕΙ ΛΙΜΑΝΑΚΙ
Οι αλίμενες ακτές δεν αποτελούσαν γνώρισμα μόνον της περιοχής του Πηλίου,αλλά εκτείνονταν και βορειότερα στις απολήξεις του Μαυροβουνίου, όπου και εκεί παρουσιάζονταν η ίδια διαμόρφωση της ακτογραμμής, σε μια εποχή που δεν υπήρχε κανένα τεχνητό, ‘’αλιευτικό καταφύγιο’’. Η εικόνα, σε κατάσταση κακών καιρικών συνθηκών, καταγράφεται ενιαία από το Τσάγεζι ως τον Πλατανιά με την πρόκληση πολλών, πανομοιότυπων σχεδόν, ναυαγίων, όπως η βύθιση ιστιοφόρου, στην περιοχή του Σκλήθρου, το οποίο είχε αποπλεύσει από το Βόλο:
‘’Ναυάγιον ιστιοφόρου παρά το Σκλήθρον Αγυιάς.
Προχθές λόγω της κρατούσης θαλασσοταραχής το αποπλεύσαν εντεύθεν κενόν ιστιοφόρον Άγιος Νικόλαος υπό πλοίαρχον τον Β. Ζαμπέταν εναυάγησε παρά το Σκλήθρον Αγυιάς. Το πλήρωμα αποτελούμενον εκ του πλοιάρχου και δύο ανδρών, διεσώθη επιβάν της λέμβου του ιστιοφόρου. Αι ζημίαι εκ του ναυαγίου υπερβαίνουν τας 50 χιλιάδας δραχμών. Σχετικών ανακρίσεων επελήφθη το λιμεναρχείον μας.’’ (Ταχυδρόμος 26/2/1929).
ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΥ
Tα δύο προηγούμενα περιστατικά του 1929 ευτυχώς περιορίστηκαν σε υλικές ζημιές, σημαντικές βέβαια, αφού συνέβη και ολική απώλεια σκάφους, δίχως όμως να υπάρξουν θύματα. Αντίθετα στο παρακάτω συμβάν,περίπου δύο χρόνια αργότερα –τέλη του 1930- που έγινε στο νότιο τμήμα του Ανατολικού Πηλίου, απωλέστηκαν δυστυχώς οι πέντε, από τους εφτά συνολικά, επιβαίνοντες στο μικρό αλιευτικό σκάφος. Το ψαροκάικο είχε αναχωρήσει, μάλλον κρυφά,από τη Σκόπελο και προσέγγισε σε ακτή του Πηλίου για να συμπληρώσει το πλήρωμά του, όπως και έγινε, αλλά κατά την αναχώρησή του, λόγω της σφοδρής κακοκαιρίας που ξέσπασε μπατάρισε και προκλήθηκε το ναυάγιο.
Οι δύο διασωθέντες δεν γνώριζαν τι απέγιναν οι συνάδελφοί τους:
«Το προχθεσινόν ναυάγιον αλιευτικού πλοιαρίου εις Αργαλαστήν. Επνίγησαν πέντε εκ του πληρώματος;
Κατά πληροφορίας άτινας επιβεβαίωσεν και το ενταύθα λιμεναρχείον, την παρελθούσαν Δευτέραν έλαβεν χώραν ναυάγιον αλιευτικού πλοιαρίου κατά το οποίον εις επνίγη και αγνοείται η τύχη 4 εκ του πληρώματος, δια τους οποίους ελάχισται ελπίδες διαφυγής του πνιγμού υπάρχουν.
Τα του ατυχήματος αυτού έχουν ως εξής : Το παρελθόν Σάββατον ο ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοιαρίου Παναγία Κονίστρα, Ευάγγελος Γουνελάκης έδωκεν εντολή να αναχωρήσει τούτον εκ Σκοπέλου,άνευ εμπείρου κυβερνήτου και ναυτιλιακών εγγράφων και με μόνον τρείς αλιείς ως πλήρωμα,δια να μεταβεί εις Συκήν Πηλίου προς καταρτισμόν αλιευτικού πληρώματος. Πράγματι το εν λόγω αλιευτικόν πλοιάριον μετέβη εις Συκήν και αφού παρέλαβεν 4 ανδρας ανεχώρησεν την Δευτέραν δια Σκιάθον. Δύο μίλλια όμως ανοιχτά της ακτής Αργαλαστής το πλοιάριον κατελήφθη υπό ισχυράς θαλασσοταραχής και ανετράπη.
Οι επιβαίνοντες αυτού ανερρίχθησαν υπό της τρόπιδος αυτού. Επειδή όμως εξηκολούθει η θαλασσοταραχή και τούτο παρεσύρετο υπό των κυμάτων ολοέν προς την ανοικτήν θάλασσαν, 3 εκ των ανδρών απεφάσισαν να το εγκαταλείψουν διανύοντες κολυμβώντες τα 4 μίλλια τα οποία τους εχώριζαν από την ξηράν.
Εκ των τριών έφθασαν εις την απέναντι ακτήν μόνον δύο, εξ ων ο Χρήστος Μπουνέλας αφίκετο ενταύθα και ανέφερε το γεγονός εις το λιμεναρχείον. Το όνομα του μετ’ αυτού διασωθέντος το αγνοεί, ως και των άλλων εκτός του φίλου του Κων. Καλατζή όστις απέμεινεν με άλλους 3 εις την τρόπιδα του ανατρέποντος πλοιαρίου. Ανακρίσεις διεξάγει ο εδώ Λιμενάρχης». (Σημαία 28/11/1930)
Την επομένη, νέο δημοσίευμα,μας πληροφορεί για το οδυνηρό συμβάν καθώς εντοπίστηκε ναυαγισμένο σκάφος στην ακτή Θεοτόκος του Προμιριού και μάλλον επρόκειτο για το αλιευτικό Παναγία Κόνιστρα.
Νεότερα για την τύχη των αγνοουμένων δεν υπήρξαν, ενώ και οι ανακρίσεις δεν είχαν ολοκληρωθεί :
‘’ Η ανάκρισις δια το ναυάγιον εις ουδέν το διαφωτιστικόν ήγαγεν.
Σχετικώς με το προχθεσινόν ναυάγιον του αλιευτικού πλοιαρίου Παναγία Κονίστρα και την τύχην του υπολοίπου πληρώματος ουδέν νεώτερον κατέστη δυνατόν να εξακριβωθή, η δε επ’ αυτού ανάκρισις εσταμάτησεν καθότι ο διασωθείς και αφιχθείς ενταύθα Χρ. Μπουνέλος δεν προσήλθεν χθες εις ανάκρισιν, άγνωστον δια ποίον λόγον.Αργά μόνον το απόγευμα της χθες ελήφθη τηλεγράφημα του Λιμενικού Σταθμάρχου Λαύκου δι ου αναφέρει εις το ενταύθα Λιμεναρχείον, ότι παρά την θέσιν Θεοτόκος της περιφέρειας του ανευρέθη ναυαγισμένον αλιευτικόν πλοιάριον, του πληρώματος του δε η τύχη αγνοείται.Πιθανώς το εν λόγω πλοιάριον να είνε η Παναγία Κονίστρα». (Σημαία 19/11/1930)
Βέβαια η τύχη του υπόλοιπου πληρώματος ήταν ήδη γνωστή, αφού δεν είχαν δώσει σημεία ζωής σε κάποια κοντινή ακτή, όπως οι δύο διασωθέντες συνάδελφοί τους.
Δύο βδομάδες αργότερα προέκυψαν και άλλα τραγικά πειστήρια για την θλιβερή εξέλιξη του ναυαγίου:
«Εκβρασμός δύο πτωμάτων»
Κατά πληροφορίας εξ Αργαλαστής προς το εδώ Λιμεναρχείον εξεβράσθησαν εκεί δύο πτώματα ανδρών τα οποία κατά πάσαν πιθανότητα προέρχονται εκ του εξαφανισθέντος πληρώματος του προ δεκαημέρου καταβυθισθέντος μικρού ιστιοφόρου Παναγία Κονίστρα.Ως γνωστόν εκ του πληρώματος του ιστιοφόρου κατά την τρικυμιώδη εκείνην νύκτα, το οποίον απετελείτο εξ επτά ανδρών, οι δύο μόνον διεσώθηκαν κολυμβώντες, οι δε άλλοι εξηφανίσθησαν. Τα πτώματα κατά διαταγήν του εδώ εισαγγελέως, ετάφησαν» (Σημαία 14/12/1930)
ΟΜΟΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
Σίγουρα πολλές οι περιπτώσεις ναυαγίων εμπορικών, πετρελαιοκίνητων ιστιοφόρων στα ‘’δύσκολα’’ νερά των παραλιών του ανατολικού Πηλίου. Τα γεγονότα καταγράφονται σχεδόν πανομοιότυπα : όταν ξεσπούσε δυνατή φουρτούνα, φορτωμένα όπως ήταν τα συνήθως τα μικρού εκτοπίσματος σκαριά, δεν άντεχαν στην πάλη με τα κύματα και καταποντίζονταν.
«Ναυάγιον ιστιοφόρου.
Τη νύκτα της παρελθούσης Τρίτης το ιστιοφόρον Άγιος Κωνσταντίνος 28 τόννων με φορτίον ξυλανθράκων και καυσοξύλων, πλέον από Μιτζέλης εις τον λιμένα μας κατελήφθη ολίγον εντέυθεν των ακτών Μιτζέλης υπό σφοδράς θαλασσοταραχής και κατεποντίσθη. Το πλήρωμα αυτού και ο κυβερνήτης του Δ. Πιτσούλης κατόρθωσαν να σωθούν δια της λέμβου και να διεκπεραιωθούν εις την απέναντι ακτή. Το βυθίσθεν ιστιοφόρον ήτο ιδιοκτησία του κ. Κ. Καϊάφα». (Λαϊκή φωνή 11/3/1932).
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Στις ακτές του Αν. Πηλίου συνέβησαν πολλά ναυάγια
