Γρηγόρης Καρταπάνης: Βενζίνες – προσπάθειες και προβλήματα στα 1953

γρηγόρης-καρταπάνης-βενζίνες-προσπ-177212

Προλεγόμενα

Ελκυστική παρουσία κατέγραψαν οι βενζίνες του Βόλου στον τομέα των τοπικών καλοκαιρινών δρομολογίων κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Η αρχική, δειλή τους εμφάνιση προς τα μέσα της δεκαετίας του ’20, συνοδεύτηκε από συνεχή ανοδική τάση με αύξηση του αριθμού των σκαφών, προϊόν της καθολικής αποδοχής του καινούργιου και προσφιλούς μέσου μεταφοράς, από την κοινωνία του Βόλου και όχι μόνο.

Τα Πευκάκια στο ξεκίνημα και κατόπιν από το 1928 οι Αλυκές, αποτελούν τους κύριους προορισμούς για τις βενζίνες, ενώ δεν λείπουν και οι πιο μακρινές διαδρομές σε ακτές του Παγασητικού, όπως και οι ναυλώσεις για ημερήσιες εκδρομές από συλλόγους, σωματεία και άλλους φορείς ή παρέες. Στην περίοδο της Κατοχής τα καλοκαιρινά δρομολόγια περιορίζονται αφόρητα, μέσα στις κάθε μορφής απαγορευτικές διατάξεις και περιορισμούς.

Μολαταύτα συνεχίζεται, έστω και κουτσουρεμένη, η θαλάσσια συγκοινωνία κυρίως προς τις Αλυκές, αφού τα Πευκάκια θεωρούνταν στρατιωτική περιοχή, με τις πυριτιδαποθήκες δίπλα στο κτήμα Σέφελ και τα πυροβολεία στο λόφο πλάι στο ναυπηγείο, που έλεγχαν την είσοδο του λιμανιού.

Συγκρότηση ενιαίου φορέα

Νέα ώθηση στη δρομολογιακή δραστηριότητα δίνεται αμέσως μετά την απελευθέρωση – όπως επισημάναμε και σε προηγούμενα άρθρα μας- με την αύξηση των σκαφών και την δημιουργία νέων γραμμών ή πύκνωση των παλιών ,εκείνα τα πρώτα μεταπολεμικά καλοκαίρια .

Από τις αρχές όμως της δεκαετίας του 50, αφού παρήλθε και η δύσκολη περίοδος του Εμφυλίου, παρατηρείται μια γενικότερη και πιο συγκροτημένη ανάπτυξη στις παραλίες του Βόλου, με αναβάθμιση των ακτών για τους λουόμενους και με τη δημιουργία αξιόλογων εξοχικών – παραθαλάσσιων ως επί το πλείστον – κέντρων, που προσελκύουν όλο και περισσότερο κόσμο.

Οι βενζίνες ακολουθούν την διαγραφόμενη ανοδική πορεία, ανταποκρινόμενες στις νέες απαιτήσεις για την πληρέστερη εξυπηρέτηση του διαρκώς διευρυνόμενου επιβατικού κοινού. Πέρα από τις παραδοσιακές γραμμές Πευκακίων και Αλυκών, δημιουργούνται καινούργιες (Σουτραλί – Πλατανίδια) ενώ πυκνώνουν οι προσεγγίσεις στο παραλιακό μέτωπο των πρώτων. Οι ιδιοκτήτες των σκαφών για να αποφύγουν τον αθέμιτο, πολλές φορές, ανταγωνισμό μεταξύ τους αποφάσισαν την συγκρότηση ενός ενιαίου φορέα, με κοινό ταμείο , τακτική που όπως φαίνεται είχε εφαρμοστεί και παλιότερα, ίσως χωρίς να ευωδοθεί απόλυτα.

Αναφέρονται και πριν από το 1940 συνεργασίες σκαφών, αλλά χωρίς την συμμετοχή όλων, αφού γίνεται λόγος σε ενημερωτικές καταχωρίσεις στον Τύπο για «ανεξάρτητους βενζινακάτους», γεγονός που καταδείχνει ότι οι προσπάθειες του συνεταιρισμού δεν είχαν τελεσφορήσει πλήρως. Ετούτη τη φορά όμως , στα 1953, συστάθηκε νέος επίσημος συλλογικός φορέας με τίτλο «Ένωσις Θαλασσίων Εκδρομικών Συγκοινωνιών Ακτών Παγασητικού(Ε.Θ.Ε.Σ.Α.Π., ενώ για συντομία συχνά αναφέρεται ως Ένωσις Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών Παγασητικού), ο οποίος εγκρίθηκε από το Πρωτοδικείο Βόλου στις 16-5-1953 και καταχωρήθηκε στο βιβλίο Αναγνωρισμένων Σωματείων με αύξοντα αριθμό 1002.

Παρατηρείται μία συγκροτημένη ενωτική προσπάθεια με σκοπό τη διεύρυνση – ανάπτυξη των τοπικών θαλάσσιων συγκοινωνιών και εκδρομών τους καλοκαιρινούς μήνες. Η δημιουργία νέων γραμμών και η αύξηση προσεγγίσεων στη ακτοπλοϊκή γραμμή Πευκακίων Αλυκών στοχεύει κυρίως σε αυτή τη διεύρυνση της δρομολογιακής δραστηριότητας για τις βενζίνες, όπως επίσης και ο τομέας των ημερήσιων θαλασσίων εκδρομών μέσω Παγασητικού.

Οι απαιτήσεις των καιρών και η αύξηση των χερσαίων συγκοινωνιών επέβαλλαν μια αρτιότερη και πιο πολύμορφη εξυπηρέτηση από την τοπική ακτοπλοΐα. Ειδικά η εφαρμογή της ευρύτερης εκδρομικής δραστηριότητας από σωματεία, συλλόγους κ.λ.π. αποτελούσε μια νέα πρόκληση και για τις βενζίνες που έπρεπε να ανταποκριθούν άμεσα και αποτελεσματικά .

Άλλωστε ο περιορισμένος χρόνος εργασίας των σκαφών – μόλις 3 – 4 μήνες το καλοκαίρι – απαιτούσε την πλήρη εκμετάλλευσή του.

Ξεκίνημα με ελπίδες

Το καλοκαίρι του 1953 ξεκινά με διάθεση και ευοίωνες προοπτικές για τις βενζίνες που προσδοκούν το δικό τους μερίδιο στη αυξημένη καλοκαιρινή κίνηση. Αύξηση του αριθμού των σκαφών, πληρέστερη κάλυψη των γραμμών Πευκακίων Αλυκών με περισσότερες προσεγγίσεις και δρομολόγια ως το Σουτραλί στοχεύουν στην προσέλευση πολυάριθμου επιβατικού κοινού μέσα από το νεοσύστατο ενιαίο φορέα . Άλλωστε η Ε.Θ.Ε.Σ.Α.Π επιδιώκει μια οργανωμένη κι εξυπηρετική παρουσία που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κόσμου.

Στην αφετηρία της καλοκαιρινής περιόδου διαβάζουμε στη εφ. Ταχυδρόμος:

«Αρχίζουν από αύριον τα δρομολόγια δια βενζινακάτων με τας ακτάς Παγασητικού. Από της αύριον Κυριακής αρχίζει τακτική συγκοινωνία δια βενζινακάτων με τα Πευκάκια , Αμπελάκια , Αλυκές , Σουτραλί και με το νεοσύστατον κέντρον του κ. Βούλγαρη το οποίον ευρίσκεται εις το μέσον της διαδρομής Πευκακίων Αλυκών. Οι λουόμενοι θα εξυπηρετηθούν εφέτος δια 15 βενζινακάτων αι οποίαι κατόπιν σχετικής εντολής του κ. λιμενάρχου εβάφησαν ομοιομόρφως και ευπρεπίσθησαν. Αύται είναι αι: Νικόλαος του Αντ. Αγγελάρα , Άγιος Νικόλαος του Ιωαν. Κοκινάρη, Άγιος Γεώργιος του Κ.Χριστόπουλου, Φώφη του Απ. Σινέλη, Ιωαν. του Ιωαν. Μπατσή, Γεώργιος του Γ . Μπόλα, Έλεν του Ιω. Κρικίδη, Μιλτιάδης του Πρ. Κυρίτση, Νεφέλη του Πρ. Κυρίτση, Λέων του Στ. Κυπραίου, Γερο – Κωσταντής του Κ. Λιάκου, Άντώνιος του Μοσχάτου, Σπύρος του Στ. Καραγιάννη. Εκτός των ανωτέρων αι οποίαι ήσαν δρομολογημέναι και κατά την περυσινήν θερινήν περίοδον θα δρομολογηθούν και αι ναυπηγηθείσαι εφέτος βενζινάκατοι των κ.κ Δρακάτου και Γ. Βούλγαρη. Η βενζινάκατος του δευτέρου θα εξυπηρετήση αποκλειστικά τους λουόμενους οι οποίοι θα προτιμούν την πλαζ την ευρισκόμενην πλησίον του κέντρου του. Οι κάτοχοι των ανωτέρω πλοιαρίων συνέπηξαν σωματείον υπό την επωνυμίαν «Συγκοινωνίαι Ακτών Παγασητικού». Οι ανωτέρω θα ναυλώνουν τις βενζινακάτους των εις εκδρομικά σωματεία και συλλόγους δια την πραγματοποίησιν εκδρομών εντός του Παγασητικού» ( 16-5-1955).

Εναρξη δρομολογίων

Στα μέσα Μαΐου βέβαια που αναφέρεται η παραπάνω δημοσίευση δεν είχαν ξεκινήσει ακόμη τα δρομολόγια τουλάχιστον στην πλήρη τους μορφή. Η κίνηση παρουσιάζονταν περιορισμένη και θα αυξάνονταν όσο προχωρούσαν οι μέρες.

Η επίσημη έναρξη των δρομολογίων ορίστηκε την Κυριακή 7 Ιουνίου, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ε.Θ.Ε.Σ.Α.Π., όπου εκθέτει τις προθέσεις της για την καλύτερη εξυπηρέτηση του κόσμου:

«Η συγκοινωνία δια βενζινακάτων εντός του Παγασητικού κόλπου. Η Ένωσις ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών Παγασητικού γνωρίζει προς το κοινόν των πόλεων Βόλου, Λαρίσης και κωμοπόλεων ότι διαθέτουσα 14 τουριστικά εκδρομικά σκάφη, εφοδιασμένα με όλα τα απαραίτητα εφόδια δια την ασφάλειαν και άνεσιν των επιβατών, καθ’ υπόδειξιν του κ. Λιμενάρχου, θέτει ταύτα από σήμερον εις την διάθεσιν του κοινού και όλων των εκδρομικών σωματείων αναλαμβάνουσα εκδρομές εντός του Παγασητικού, ήτοι εις τας μαγευτικάς ακτάς Πλατανιδίων, Μαλάκι, Καλών Νερών κ.λ.π.

Η Ένωσίς μας δεν παραλείπει να γνωρίση, ότι δέχεται ιδιαίτερας συμφωνίας δια κάθε εκδρομήν με ηλαττωμένας τιμάς δια την ενίσχυσιν και ανάπτυξιν του τουρισμού αδιαφορούσα τελείως δια την μεγάλην αύξησιν της τιμής των καυσίμων. Αι προσπάθειαί μας αυταί αποβλέπουν αφ’ ενός εις το να δυνηθούν περισσότεροι να απολαύσουν τον θαλάσσιον πλούτον των ακτών του Παγασητικού και αφ’ ετέρου να ενισχύσωμεν, επαναλαμβάνομεν, την ανάπτυξιν του τουρισμού. Ομοίως από της ερχόμενης Κυριακής 7ης Ιουνίου τα αυτά σκάφη αρχίζουν τακτικά δρομολόγια εις τα μαγευτικά Πευκάκια με την απέραντον δροσιάν των , την ακρογιαλιάν των και τα κέντρα αναψυχής , δια την πλαζ Αλυκών με την εξαιρετικήν αμμώδη έκτασιν της , όπου οι λουόμενοι βρίσκουν κάθε χαράν και κάθε απόλαυσιν εις το συγχρονισμένον τουριστικόν κέντρον των και εις το δροσόλουστο Σουτραλί, προικισμένο και αυτό με τα αξιόλογα κέντρα του και τις θαυμάσιες ακρογιαλιές του. Τόπος εκκινήσεως και πληροφορίαι, παραλία έναντι καφενείου Παγασητικός. Εκ της Ενώσεως ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών Παγασητικού» ( Ταχυδρόμος 6-6-1953).

Προβλήματα υπάρχουν

Ετούτη η οργάνωση – διεύρυνση του κύκλου εργασιών για τις βενζίνες, με περισσότερα δρομολόγια αλλά και την ανάληψη ημερήσιων εκδρομών, υπάκουε και στη αντιμετώπιση της απειλής από την ανάπτυξη των χερσαίων συγκοινωνιών. Στις Αλυκές πύκνωνε η λεωφορειακή σύνδεση, έπειτα από την ίδρυση της Κοινότητας και τη διάνοιξη του οδικού δικτύου, με σκοπό την τουριστική αναβάθμιση του τόπου.

Επίσης τα εκδρομικά λεωφορεία διόγκωναν τον ανταγωνισμό και οι ιδιοκτήτες των μικρών επιβατικών σκαφών έπρεπε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις διαφαινόμενες εξελίξεις. Διαπιστώνεται, δυστυχώς έμπρακτα, η σοβαρότητα του προβλήματος και μεσούσης της καλοκαιρινής περιόδου τα νέα δεν είναι ευχάριστα:

Διαβάζουμε πάλι στην εφ. Ταχυδρόμος:

«Η θαλάσσια συγκοινωνία Βόλου και ακτών. Εμειώθησαν αι εργασίαι των πετρελαιακάτων. Η θαλασσία συγκοινωνία μεταξύ Βόλου και ακτών του Παγασητικού διενεργείται σήμερον κατ’ άρτιον τρόπον υπο 13 πετρελαιακάτων, οι ιδιοκτήται των οποίων έχουν ιδρύσει την ένωση θαλασσίων εκδρομικών συγκοινωνιών ακτών του Παγασητικού εις την ένωσην αυτήν έχουν ενταχθεί … (αναφέρονται τα ονόματα σκαφών και ιδιοκτητών). Τα σκάφη εκτελούν τας συγκοινωνίας με τα Πευκάκια, τα Αμπελάκια, τις Αλυκές, το Σουτραλί, τα Πλατανίδια και άλλας ακτάς.

Αι τιμαί των εισητηρίων έχουν ορισθή ως κάτωθι μετ’ επιστροφής: Δια Πευκάκια – Αμπελάκια 2.000, δι’ Αλυκές 3000, δια Σουτραλί 4.000 δια Πλατανίδια 6000. Δια τας μεταβάσεις εις άλλας ακτάς γίνονται ειδικαί συμφωνίαι. Ενώ όμως οι ιδιοκτήται των πετρελαιακάτων είναι τόσο πρόθυμοι και τακτικοί εις την εξυπηρέτισην του κοινού και ενώ αι τιμαί των εισητηρίων παραμένουν αι αυταί με τας περσινάς παρά την αύξησιν των καυσίμων και άλλων υλικών, αι εργασίαι των σκαφών είναι πολύ περιορισμέναι. Εις το εν δεύτερον των περυσινών τας υπολογίζουν οι ιδιοκτήται των πετρελαιακάτων. Η μείωσις των εργασιών αποδίδεται δια μεν τις Αλυκές εις το συναγωνισμόν των λεωφορείων, γενικώτερον δε εις την οικονομικήν κρίσιν. Μόνον τις Κυριακές εργάζονται κάπως εντατικώς τα μικρά πετραλαιοκινητα και τότε πάλιν ωρισμένες μόνο ώρες. Δια τούτο οι ιδιοκτήται των ζητούν την υποστήριξιν των αρμοδίων αρχών αι οποίαι δεν είναι ορθόν να δρομολογούν και άλλα σκάφη εις τας ακτάς του Παγασητικού τας οποίας εξυπηρετούν αι πετρελαιακάτοι της Ενώσεως Θαλασσίων Εκδρομικών Συγκοινωνιών» (29-7-1953).

Να σημειώσουμε ότι στο τέλος του δημοσιεύματος γίνεται λόγος για την δρομολόγηση άλλων μεγαλύτερων σκαφών της τοπικής ακτοπλοΐας που προκαλούσαν αθέμιτο ανταγωνισμό. Πάντως ο κύριος αντίπαλος της βενζίνας υπήρξε το αυτοκίνητο. Και τα ανησυχητικά φαινόμενα για την τοπική ακτοπλοϊκή δραστηριότητα, που άρχισαν να διαφαίνονται από το 1953, συνεχίστηκαν τις επόμενες δεκαετίες με αυξανόμενους ρυθμούς ως τον οριστικό αφανισμό των «πετρελαιακάτων».

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου