Οι συχνές περιπτώσεις ναυτικών ατυχημάτων σε πλοία της ακτοπλοΐας οφείλονται, πέρα από τις ευνόητες αντιξοότητες της ναυσιπλοΐας (κακοκαιρία, δύσκολα σημεία) ή τις άλλες συνήθεις αιτίες (βλάβες, ανθρώπινο λάθος) και σε έναν επιπλέον παράγοντα : την αδιάκοπη εκτέλεση δρομολογίων και την αποφυγή καθυστερήσεων μέσα στον διαρκή, οξύ ανταγωνισμό των εταιριών, που συνήθως ξεπερνούσε τις δυνατότητες και τις αντοχές πλοίων και πληρωμάτων, με αποτέλεσμα να προκαλούνται ατυχή και οδυνηρά ακόμα περιστατικά.
Η ταχύτερη δυνατή εκτέλεση του πλου,ανάγκαζε συχνά τους καπεταναίους σε υποχρεωτικές συντομεύσεις του, παρακάμπτοντας, όπου αυτό ήταν δυνατό, την προκαθορισμένη πορεία. Άλλοτε πλέοντας πλησιέστερα στις ακτές και άλλοτε διερχόμενοι από επισφαλή σημεία, χάρη στην πολύχρονη εμπειρία, και την αδιαφιλονίκητη ναυτοσύνη που διέθεταν. Πολλές φορές όμως μέσα σε τούτη ασταμάτητη κινητικότητα συνέβαινε και η κακιά στιγμή.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΠΕΡΑΣΜΑ
Στο ταξίδι Χαλκίδας – Βόλου (και το αντίστροφο) υπάρχει ένα σημείο που απαιτούσε προσοχή. Στο απώτατο βορειοδυτικό άκρο της Ευβοίας εκτείνεται η χερσόνησος της Λιχάδας με το ομώνυμο ακρωτήριο,αλλά και τη συστάδα νησίδων, τα Λιχαδονήσια, που παρεμβάλλονται εκεί στη συμβολή Β. Ευβοϊκού -Μαλιακού και διαύλου των Ωρεών.
Για την ασφαλή διέλευση των πλοίων επιβάλλεται η παράκαμψη όλων των νησίδων από τη μεριά της Φθιώτιδας, καθώς τόσο μεταξύ τους όσο και ανάμεσα στην πλησιέστερη νησίδα και το ακρ. Λιχάδα υπάρχουν επικίνδυνα αβαθή. Κι αν μεταξύ των μικρών νήσων η διέλευση είναι αδύνατη, από τον δίαυλο του ακρωτηρίου, με ιδιαίτερη γνώση και προσοχή είναι δυνατή η πλεύση,παρά την αμμόγλωσσα της ξηράς, αλλά και τις ξέρες τις άλλης πλευράς.
Οι έμπειροι πλοίαρχοι των ακτοπλοϊκών διέρχονταν σχεδόν πάντοτε από το συγκεκριμένο στενό, αποφεύγοντας τη χρονοβόρα παράκαμψη των Λιχαδονήσων,παρά την ρητή διαταγή απαγόρευσης της διέλευσης του διαύλου. Ο περίπλους της νησιωτικής συστάδας μεταφράζονταν σε αύξηση χρόνου και χρήματος ! Όμως υπήρξαν περιπτώσεις ατυχημάτων πλοίων της ακτοπλοΐας στο επικίνδυνο πέρασμα με αποκορύφωμα την προσάραξη – ναυάγιο του α/π Αμβρακία στις 25/10 1939 όπου απωλέστηκαν και 7 επιβάτες.
Πιο ελαφρές υπήρξαν οι αβαρίες του α/π Ελληνίς (18/11/35) που προσάραξε και αποκολλήθηκε μόνο του και κατάφερε να πλεύσει ρυμουλκούμενο στο Βόλο. Στις 5/9/1927 στον ίδιο δίαυλο, συγκρούστηκαν τα α/π Κανάρης και Μαρία Λ. που είχαν αντίθετες πορείες, με μικροτραυματισμούς επιβατών και σημαντικές υλικές ζημιές.
Επρόκειτο πράγματι για ένα επικίνδυνο σημείο για αυτό και είχε απαγορευτεί η διέλευση.
ΠΑΡΑΛΙΓΟ ΠΡΟΣΑΡΑΞΗ
Η πρακτική της διέλευσης στο μπουγάζι της Λιχάδας συνεχίστηκε και στα μεταπολεμικά χρόνια. Ανάλογο, αν και λιγότερο σοβαρό, καταγράφεται και το ατυχές συμβάν με το α/π Καδιώ που διέρχονταν από το συγκεκριμένο μέρος κατά την εκτέλεση του δρομολογίου Πειραιάς – Χαλκίδα- Βόλος -Θεσσαλονίκη. Το Καδιώ, πρώην καναδική κορβέτα,είχε μετασκευαστεί σε επιβατηγό και ήταν ένα από τα νέα πλοία που επανασύστησαν, μετά τον πόλεμο,την κατεστραμμένη ελληνική ακτοπλοΐα.
Ανήκε αρχικά στην μοναδική γυναίκα εφοπλιστή την σαντορινιά Καδιώ Γ. Σιγάλα – έφερε και το όνομά της – για να περάσει στη συνέχεια στην διαχείριση των παιδιών της. Το παραπάνω δρομολόγιο εκτελούσε από τις 8/6/1954,ενώ προηγούμενα δραστηριοποιούνταν σε άλλες εθνικές και μεσογειακές γραμμές. Δύο βδομάδες μετά την έναρξη πλόων από τον Βόλο συνέβη το ατύχημα στην προσπάθειά του να περάσει από το στενό της Λιχάδας, καθ΄ υπέρβαση των κανόνων ασφαλούς ναυσιπλοΐας, όπως άλλωστε συνήθιζαν τα καράβια της ακτοπλοΐας.
Ευτυχώς το συμβάν δεν ήταν σοβαρό και το πλοίο πέρασε πάνω από τα αβαθή με ελαφριά πρόσκρουση. Έπλευσε με μειωμένη ταχύτητα στο Βόλο κι έπρεπε να γίνει έλεγχος για διαπίστωση των όποιων ζημιών. Άλλωστε, ότι και να είχε πάθει, δεν ήταν δυνατόν να τεθεί κι άλλο σε κίνδυνο η ασφάλεια των επιβατών.
Διαβάζουμε στην εφ. Ταχυδρόμος :
«Το ατμόπλοιον Καδιώ προσέκρουσεν εις αβαθή.Οι επιβάται συνέχισαν το ταξίδιον με ωτομοτρίς.
Την 6:30 π.μ της χθες το ατμόπλοιον Καδιώ προερχόμενον εκ Πειραιώς – Χαλκίδος και Αιδηψού και κατευθυνόμενον εις Βόλον, προσέκρουσεν εις τα αβαθή των Λιχαδονήσων ενώ διήρχετο το στενόν Εύβοιας – Λιχαδονήσων. Το πλοίον δεν προσήραξεν,διότι λόγω της ταχύτητός του απεσπάσθη αμέσως εκ του πυθμένα. Διαπιστωθέντος δε ότι δεν εγίνετο εισροή υδατών, συνέχισε τον πλουν του προς Βόλον με μειωμένην την ταχύτητάν του εις 4 μίλια και κατέπλευσε εις τον λιμένα μας την 1:15 μετάμεσημβρινήν.
Το Καδιώ μετέφερε εκ Πειραιώς δια Θεσσαλονίκην 116 επιβάτας, καθώς γενικόν φορτίον. Ως εγνώσθη, μεταξύ των επιβατών εσημειώθη πανικός, διότι οι περισσότεροι εξ αυτών εκοιμόντο και αφυπνίσθησαν εκ του τραντάγματος που προεκλήθη εκ της προσκρούσεως. (σημειωτέον ότι η πρόσκρουσις εγένετο εις σημείον πλησίον του τόπου όπου κατά το παρελθόν είχε ναυαγήσει το ατμόπλοιον Αμβρακία). Ευτυχώς ουδείς εκ των επιβατών, ετρυματίσθη.
Ευθύς ως το Καδιώ κατέπλευσε εις τον λιμένα, το λιμεναρχείον του Βόλου διέταξεν δύτην, όπως εξετάση τα ύφαλα μέρη του σκάφους και προβή εις διαπίστωσιν των ζημιών. Ως ανέφερεν μετά την εξέτασιν ο δύτης, εκ της προσκρούσεως προεκλήθει στρέβλωσις ενός πτερυγίου της έλικος του Καδιώ, επίσης του πηδαλίου του ως και του τελικού αξόνος του.
Κατόπιν τούτου το λιμεναρχείον απηγόρευσε τον απόπλου του Καδιώ, προς συνέχισιν του εις Θεσσαλονίκην ταξιδιού του και επελήφθη ανακρίσεως προς εξακρίβωσιν των αιτιών αι οποίαι επροκάλεσαν την πρόσκρουσιν. Το εσπέρας της χθες οι επιβάται του πλοίου συνέχισαν το ταξίδιον των προς Θεσσαλονίκην δια ωτωμοτρίς μέσω Λαρίσης». (23/6/1954)
Οι ανακρίσεις συνεχίστηκαν και την επόμενη μέρα, οπότε και πραγματοποιήθηκε, νέος προσεκτικός έλεγχος των υφάλων και των ζημιών ώστε να εκτιμηθεί επακριβώς η σοβαρότητα της κατάστασης και να υπάρξουν ασφαλή συμπεράσματα. Ευτυχώς είχαν αποφευχθεί τα χειρότερα :
«Εκ της επιθεωρήσεως ταύτης διεπιστώθη ότι το πλοίον δύναται να πλεύσει εις Πειραιά δια των ίδιων του δυνάμεων, αλλά με ηλαττωμένην ταχύτητα. Εις Πειραιά το Καδιώ θα δεξαμενιστεί προς επισκευήν των ζημιών του». (Ταχυδρόμος 24/6/1954).
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΖΗΜΙΩΝ
Παρά τις πρώτες ενθαρρυντικές ενδείξεις ότι το ατμόπλοιο μπορούσε να ταξιδέψει αυτόνομα ως τον Πειραιά, ο δοκιμαστικός πλους που ακολούθησε κατέδειξε ότι αυτό δεν ήταν δυνατόν, και απαιτούνταν ρυμουλκό :
«Την μεσημβρίαν της χθες το Καδιώ απέπλευσεν εκ του λιμένος και εξήλθεν εις δοκιμαστικόν πλούν. Του ατμοπλοίου επέβαιναν εκτός του πληρώματος, ο λιμενάρχης Βόλου κ. Ν. Μιχαλιτσάνος, ο συμπολίτης πράκτωρ του Λούδ και ασφαλιστής- πραγματογνώμων αβαριών κ. Γ. Βαφειάδης και ο ειδικός μηχανικός εξετάσεως πλοίων (νηογνώμων) κ. Κατσουλάκος, αφιχθείς εις Βόλον εξ Αθηνών. Το Καδιώ έπλευσεν έως τα ανοικτά του Αναύρου και περί την 12:30 μ.μ επανέπλευσεν εις τον λιμένα μας, όπου και συνεχίσθη η εκφόρτωσις του φορτίου του του προοριζομένου δια Θεσσαλονίκην, εφόσον, ως γνωστόν το πλοίον θα έπλεεν εις Πειραιά προς επισκευήν. Ο νηογνώμων κ. Κατσουλάκος εγνωμάτευσεν κατόπιν του γενομένου δοκιμαστικού πλου, ότι το Καδιώ δεν δύναται να πλεύσει δια των ίδιων του μέσων αλλά καθιστάται αναγκαίον όπως τούτο ρυμουλκηθή. Διότι το Καδιώ κατά την πρόσκρουσιν του εις τα αβαθή των Λιχαδονήσων υπέστη σοβαρώτατην ζημίαν, ως άλλωστε διεπιστώθη και υπό του ενεργήσαντος την εξέτασιν δύτου, ήτοι στρέβλωσιν του άξονος της έλικός του. Συνέπεια της στρεβλώσεως ταύτης η κίνησις της έλικος είναι ενδεχόμενον να προκαλέσει κατά τη λειτουργία της σοβαρότατην βλάβην εις την μηχανήν κατά τη διάρκεια του πλού…..» (Ταχυδρόμος 25/6/1954).
Η απασχόληση ρυμουλκού βέβαια απαιτούσε σημαντικά έξοδα που προβλημάτιζαν την πλοιοκτήτρια εταιρία, σύμφωνα με την συνέχεια του παραπάνω ρεπορτάζ. Από την άλλη όμως η πιθανότητα πρόκλησης σοβαρότερης ζημιάς,από το στραβωμένο αξονικό σύστημα και την προπέλα, αντιστάθμιζε τα πράγματα, καθώς μια τέτοια βλάβη μπορούσε να προκαλέσει ακόμα και εισροή υδάτων με απρόβλεπτη συνέπεια.
Το Καδιώ απέπλευσε ρυμουλκούμενο στις 26 Ιουνίου από το ρυμουλκό Έβρος, όπως μας πληροφορεί το σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Ταχυδρόμος, στο οποίο βεβαιώνεται και η άμεση επισκευή του πλοίου με επανέναρξη των δρομολογίων του σε σύντομο χρονικό διάστημα:
«Υπολογίζεται ότι τας πρωινάς ώρας της αύριον το Καδιώ θα έχη φθάσει εις τον Πειραιά, όπου και θα εισέλθει αμέσως εις δεξαμενήν προς επανόρθωσιν των εκ της προσκρούσεως προκλειθησών ζημιών του. Η εν λόγω δεξαμενή είναι ήδη έτοιμος δια να δεχθεί το ατμόπλοιον. Ως εγνώσθη ακόμη κι εις την περίπτωσην όπου ο άξων του Καδιώ είχε υποστεί βλάβη, η επισκευή του ατμόπλοιου δεν θα καθυστερήσει διότι ήδη υπάρχει έτερος εις Πειραιά έτοιμος να αντικαταστήσει τον παλαιόν. Πιστεύεται ότι, εκτός απροόπτου το οποίον μάλλον πρέπει να αποκλεισθή, η εκτέλεσις της επισκευής δεν θα βραδύνη και ότι την προσεχή Παρασκευήν το Καδιώ θα εκτελέσει το δρομολόγιόν του μεταξύ Πειραιώς και Κρήτης, τη δε μεταπροσεχή Τρίτην θα πλεύση εις Βόλον δια την εκτέλεσιν του δρομολογίου Βόλου-Θεσσαλονίκης. Επίσης πιστεύεται ότι στο προσεχές μέλλον και συγκεκριμένως κατά την διάρκειαν της εκθέσεως Θεσσαλονίκης θα επιτραπεί εις το Καδιώ να εκτελέσει την συγκοινωνίαν Θεσσαλονίκης – Βόλου προς εξυπηρέτισην των επισκεπτών της εκθέσεως» (27/6/1954).
ΓΡΗΓΟΡΗ ΕΠΑΝΟΔΟΣ
Το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα της αποκατάστασης των ζημιών φαίνεται πως δεν διαταράχτηκε με απρόβλεπτες καθυστερήσεις και στις 6 Ιουλίου ανακοινώνεται στον τοπικό τύπο(6/7) ότι το α/π Καδιώ επαναρχίζει τους πλόες του από το Βόλο την Τρίτη 13 του μήνα όπως είχε αρχικά δηλωθεί.
Το γεγονός της επανάληψης του δρομολογίου, αφότου αποκαταστάθηκαν οι βλάβες από την παραλίγο προσάραξη, καταγράφεται στην τοπική ειδησεογραφία με λεπτομέρειες :
«Το Καδιώ επανήρχισε την ατμοπλοικήν συγκοινωνίαν. Από χθες επανήρχισε η ατμοπλοική συγκοινωνία δια του Καδιώ μεταξύ Πειραιώς – Βόλου- Θεσσαλονίκης. Το Καδιώ κατέπλευσε εις τον λιμένα μας την πρωίαν της χθες εκ Πειραιώς με 150 επιβάτες εκ των οποίων οι 30 απεβιβάσθησαν εις Βόλον, οι υπόλοιποι δε συνέχισαν δια Θεσσαλονίκην. Την 9ην πρωινήν το Καδιώ απέπλευσεν δια Θεσσαλονίκην. Το δρομολόγιο εκτελείται εκάστην Τρίτην».(Ταχυδρόμος 14/7/1954).
Σύμφωνα με τα γεγονότα το ατύχημα δεν υπήρξε σοβαρό και βέβαια δεν κινδύνεψαν ανθρώπινες ζωές, ενώ και οι υλικές ζημιές δεν ήταν σπουδαίες, μιας και μπορούσε να είχαν συμβεί χειρότερα. Η απρόσμενη αβαρία σίγουρα κόστισε αρκετά χρήματα στην πλοιοκτήτρια εταιρία, αν συνυπολογιστεί και η απώλεια δρομολογίων τόσων ημερών. Το γεγονός καταδείχνει την επικινδυνότητα κάποιων αμφιλεγόμενων πρωτοβουλιών κατά την εκτέλεση ταξιδιού, προκειμένου να περιοριστεί η διάρκειά του. Για αυτή την τακτική ίσως να ευθύνονται και οι ναυτιλιακές εταιρίες με άτυπες εντολές για ευνόητους λόγους ! Από την πλευρά μας, νομίζω πως καταγράψαμε άλλη μια ενδιαφέρουσα πτυχή της ακτοπλοΐας του τόπου μας.
Το ατμόπλοιο Καδιώ.
