Του Αριστείδη Γ. Θεοδωρόπουλου, εκπαιδευτικού
Στις 13 Σεπτεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και γεραίρει τη μνήμη του Αγίου Αριστείδου, του επιφανούς και ευγλωττότατου αυτού Αθηναίου φιλοσόφου και πανευφήμου μάρτυρος του Χριστού, ο οποίος έμεινε ευρύτερα γνωστός στην Εκκλησιαστική Ιστορία και Πατρολογία από την περίφημη απολογία του υπέρ των διωκομένων χριστιανών, η οποία είναι και το αρχαιότερο σωζόμενο απολογητικό κείμενο.
Ο επιφανής αυτός χριστιανός φιλόσοφος, φλογερός απολογητής και ένδοξος μάρτυς του 2ου μ.Χ. αιώνα γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε κλασική φιλοσοφία στην περίφημη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών.Μυήθηκε στην ευσέβεια και την πίστη στον ένα και αληθινό Θεό από τους θεόπνευστους ιεράρχες της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών, Άγιο Ιερόθεο και Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη, των οποίων υπήρξε περίδοξος και ευπειθέστατος μαθητής. Στη συνέχεια αναδείχθηκε ένθερμος υπερασπιστής του χριστιανισμού και των χριστιανών, αφού αγωνίσθηκε με το περίφημο απολογητικό του έργο σε μία ιδιαίτερα
δύσκολη και κρίσιμη εποχή για την πορεία της Εκκλησίας. Μέσα μάλιστα από την απολογία του, η οποία έχει τον τίτλο «Περί θεοσεβείας», κατόρθωσε να αποδείξει την ορθότητα και ανωτερότητα της χριστιανικής πίστεως, τις αιώνιες αλήθειες του Ευαγγελίου του Χριστού, αλλά και το εξαίρετο ήθος των χριστιανών, ενώ στηλίτευσε την άδικη και σκληρή στάση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας απέναντι στους χριστιανούς, καθώς και τον έκλυτο βίο των ειδωλολατρών.Στις δύσκολες στιγμές του υπερασπιστικού του αγώνα υπέρ των διωκομένων χριστιανών ένα απομονωμένο σπήλαιο, το οποίο βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλαγιά του ιστορικού λόφου του Λυκαβηττού των Αθηνών και φέρει σήμερα το όνομά του, αποτέλεσε το ασφαλές πνευματικό καταφύγιο, στο οποίο κατέφευγε για να προσευχηθεί και να αντλήσει δύναμη για τη συνέχιση του επίπονου αγώνα του.
Η ακλόνητη όμως πίστη του στον Χριστό και ο κοπιώδης αγώνας του υπέρ των διωκομένων χριστιανών και υπέρ της διαδόσεως του σωτηριώδους μηνύματος της χριστιανικής αλήθειας προκάλεσαν έντονη δυσφορία και αγανάκτηση στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό (117-138 μ.Χ.), ο οποίος αποφάσισε και τη δίωξή του. Αρχικά μετέβη στη Ρώμη για να απολογηθεί, αλλά στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου συνέχισε να κηρύττει τον Χριστό παρά το πλήθος των βασανιστηρίων, στα οποία υποβλήθηκε. Στο τέλος της επίγειας βιοτής του οδηγήθηκε στην αγορά των Αθηνών, όπου υπέστη τον δι’ αγχόνης μαρτυρικό θάνατο στις 13 Σεπτεμβρίου του 120 ή 134 μ.Χ., ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και εορτάζει την πάντιμη μνήμη του.
Η φλογερή πίστη και το αγωνιστικό φρόνημα του διαπρεπούς Αθηναίου φιλοσόφου και μάρτυρος του 2ου μ.Χ. αιώνα υμνούνται και γεραίρονται και μέσα από την Ασματική του Ακολουθία, την οποία εποίησε το 1990 ο Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας δρ. Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας. Ο ίδιος χαρισματικός υμνογράφος εποίησε το 2006 Παρακλητικό Κανόνα και το 2009 Χαιρετιστηρίους Οίκους προς τιμήν του Αγίου.
Η διάδοση του ονόματος του Αγίου σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια συντέλεσε και στη διάδοση της τιμής του με την ανέγερση ιερών ναών επ’ ονόματί του στην Κρήτη (Ζερβιανά Κισάμου, Ανώγεια και Κυνηγιανά Μυλοποτάμου, Στύλος Αποκορώνου, Λυγαριά Ηρακλείου, Λατζιμάς Ρεθύμνου), τη Σαντορίνη (Έξω Κατοικιές Φηρών), την Τήνο (Στενή, Πανάχραντος Πόρτου), τη Λέσβο (Μονή Λειμώνος), την πόλη του Καρπενησίου και την Αρκίτσα Φθιώτιδος, ενώ ο Άγιος τιμάται και στην ενορία του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου στη συνοικία Γαρδικάκι των Τρικάλων.
Πολλοί αγιογράφοι, με πρώτο τον κορυφαίο Φώτη Κόντογλου (1895-1965), έχουν ιστορήσει τη μορφή του Αγίου σε ναούς και μοναστήρια της πατρίδος μας.
Αξιομνημόνευτη είναι η ολόσωμη τοιχογραφία του ενδόξου Αθηναίου αγίου που κοσμεί τον βυζαντινού ρυθμού μετά τρούλου και περικαλλούς μαρμάρινου κωδωνοστασίου Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Βόλου, ο οποίος αποτελεί έργο του επιφανούς αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου. Η τοιχογραφία του Αγίου Αριστείδου στον ιστορικό και μνημειώδη Ναό του πολιούχου Βόλου, ο οποίος θεμελιώθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1928 και εγκαινιάσθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1934, ιστορήθηκε από τον περίφημο αγιογράφο Βίκτωρα Στούπκα και αποδίδει αριστοτεχνικά τη μορφή του διαπρεπούς Αθηναίου φιλοσόφου, φλογερού απολογητού και ενδόξου μάρτυρος του 2ου μ.Χ. αιώνα. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τη συγκεκριμένη τοιχογραφία ως μία από τις πλέον αντιπροσωπευτικές και εκφραστικές εικονογραφικές παραστάσεις, που απεικονίζουν τον ένδοξο Αθηναίο άγιο.
Βιβλιογραφία
Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης, Εκδόσεις Νεκτάριος Παναγόπουλος, Α΄ Έκδοση, Αθήνα 2008
