Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, φιλόλογου
Οι μέρες κυλάνε, ο Δεκαπενταύγουστος πέρασε και σε λιγότερο από ένα μήνα θα αρχίσει και η φετινή σχολική χρονιά, όμως μιλώντας με αρκετούς φίλους – γονείς τις τελευταίες ημέρες, αντιλήφθηκα πολύ περισσότερο από άλλες χρονιές το άγχος που τους διακατέχει σχετικά με το καθημερινό διάβασμα των παιδιών τους που φοιτούν κατά κύριο λόγο στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. (Στο Λύκειο δεν θα αναφερθώ σήμερα γιατί εκεί μιλάμε για άλλα δεδομένα).
Για το λόγο αυτό μέσα από την -πάντα- φιλόξενη στήλη του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ θα επιχειρήσω να βοηθήσω τους γονείς με ορισμένες συμβουλές σχετικά με το καθημερινό διάβασμα των παιδιών, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης δεν είναι τόσο εύκολο, όπως παλιότερα, για μια οικογένεια, ώστε να πάρει καθηγητή στο σπίτι ή να απευθυνθεί σε κάποιο φροντιστήριο.
Μπορεί λοιπόν το κουδούνι που σηματοδοτεί το σχόλασμα να αποτελεί μια ανάσα ανακούφισης για τους μαθητές που δεν βλέπουν την ώρα να αφήσουν πίσω τους τα θρανία και να ξεχυθούν για παιχνίδι αλλά στην πραγματικότητα κάθε άλλο παρά προάγγελος ανεμελιάς και απόλυτης ελευθερίας είναι. Τα παιδιά μετά τη λήξη του σχολικού ωραρίου, ετοιμάζονται για ένα δεύτερο γύρο διαβάσματος αυτή τη φορά στο σπίτι.
Τα παιδιά μοιάζουν, όμως, με εμάς. Όταν επιστρέφουν από το σχολείο, το μόνο που θέλουν είναι να ξεκουραστούν και να χαλαρώσουν. Το πιο λογικό, λοιπόν, είναι να προσπαθούν να αποφύγουν τη μελέτη. Εξάλλου, δεν είναι εύκολο για ένα παιδί να καταλάβει -όπως εμείς οι ενήλικοι- την αξία και τη σημασία της μάθησης. Για εκείνο, το ότι μετά από τον υποχρεωτικό «εγκλωβισμό» του στο σχολείο είναι αναγκασμένο να συνεχίσει να διαβάζει, μοιάζει σχεδόν… αδιανόητο. Και φυσικά μην ξεχνάμε μέσα όλα αυτά και τις υπόλοιπες δραστηριότητες που πιθανώς να έχει να φέρει εις πέρας κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τρόπος οργάνωσης του διαβάσματος
Ο τρόπος που θα οργανώσει ένα παιδί το διάβασμά του παίζει καταλυτικό ρόλο, όχι μόνο στην επίδοσή του στο σχολείο, αλλά κυρίως στην εικόνα και τη σχέση που θα αναπτύξει με τη μάθηση γενικότερα. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι γονείς ότι δεν «διαβάζουμε» όλοι μαζί τα μαθήματα της επόμενης μέρας, αλλά στην ουσία βοηθάμε ή καλύτερα μαθαίνουμε το παιδί (ιδίως στις πρώτες τάξεις του δημοτικού) να οργανώνει τη μελέτη του, ώστε να είναι αποδοτική και όσο το δυνατόν λιγότερο κουραστική. Αυτό ενισχύει την αίσθηση της υπευθυνότητας στο παιδί και του δίνει μια εικόνα για τις δυνατότητες, τις αδυναμίες του και τον εκτιμώμενο χρόνο που απαιτείται.
Η διαδικασία του διαβάσματος λοιπόν μπορεί να γίνει πιο εύκολη:
•Με τη δημιουργία ενός πλάνου μελέτης. Δείτε μαζί το πρόγραμμα της επόμενης μέρας, βοηθήστε το παιδί να οργανώσει τα βιβλία και τα τετράδια αλλά και από τι πρέπει να ξεκινήσει να διαβάζει.
•Συχνά διαλείμματα! Αν το παιδί μπορεί να συγκεντρωθεί για 20 λεπτά είναι πολύ δύσκολο να απαιτούμε να κάνει όλες τις εργασίες μαζί. 20 λεπτά διάβασμα, 5 λεπτά διάλειμμα!
•Με τη δημιουργία ενός συστήματος επιβράβευσης! Αρκετά παιδιά αποδίδουν καλύτερα όταν προσδοκούν για κάτι που τους αρέσει! Προσοχή όμως γιατί θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι με τους όρους της συμφωνίας!
•Με την ύπαρξη ρεαλιστικών προσδοκιών! Θέλουμε να καλλιεργήσουμε αίσθημα εμπιστοσύνης με το παιδί. Θυμηθείτε, πρέπει να επιβραβεύουμε την κάθε προσπάθεια του παιδιού!
•Με την απομάκρυνση αντικειμένων που μπορεί να τραβούν την προσοχή του παιδιού! Προσπαθήστε να απομονώσετε διασπαστικούς παράγοντες όπως τηλεόραση, φωνές κ.λ.π.
•Με το ξεκίνημα του διαβάσματος με το πιο «βαρετό» ή δύσκολο μάθημα και τελειώστε με το πιο εύκολο για το παιδί!
•Με ηρεμία και ψυχραιμία, ακόμα και σε δύσκολες μέρες! Αν το παιδί σας αρνείται να διαβάσει ή αγχώνεται ή το αφήνει για αργότερα, μην θυμώνετε! Δώστε του λίγο χρόνο, προσπαθήστε να μπείτε στην θέση του, ενθαρρύνετέ το και αποφύγετε φωνές και εντάσεις που θα κάνουν την κατάσταση ακόμα χειρότερη.
Η ιδανική ώρα για μελέτη
Το καλύτερο είναι, μόλις το παιδί επιστρέφει από το σχολείο, να ξεκουράζεται για περίπου μία ώρα, και στη συνέχεια να ξεκινάει οποιαδήποτε δραστηριότητα απαιτεί σκέψη. Αποφύγετε να του ζητάτε να κάνει επανάληψη λίγο πριν φύγει για το σχολείο ή το βράδυ λίγο πριν από τον ύπνο. Το διάβασμα της τελευταίας στιγμής, δηλαδή λίγο πριν από το σχολείο, πιθανότατα θα δημιουργήσει άγχος τόσο σε εσάς όσο και στο παιδί, ενώ επίσης και το πολύ πρωινό ξύπνημα είναι λίγο επώδυνο. Οι βραδινές πάλι ώρες, εκτός του ότι είναι κουραστικές, δεν βοηθούν στο αποτελεσματικό διάβασμα. Δεδομένου ότι η κούραση της ημέρας είναι συσσωρευμένη, υπάρχει δυσκολία στη συγκέντρωση αλλά και στην αντίληψη του παιδιού.
Τέλος θα ήταν παράλειψη να μην τονιστεί ότιοι γονείς δεν πρέπει να επωμίζονται τα καθήκοντα του παιδιού τους. Με το να κάνουν τις σχολικές εργασίες, οι γονείς υπερπροστατεύουν και υποκαθιστούν το παιδί, μετατρέποντάς το σε ένα είδος μαριονέτας. Δυστυχώς, πολλές φορές πρυτανεύει στους γονείς, όχι μόνο η άγνοια, αλλά και η τάση της απόρριψης της έννοιας αγωγή του νέου ανθρώπου, σαν να είναι αυτή που θα τον εμποδίσει να προκόψει μέσα στην κοινωνία μας. Βοηθάμε τα παιδιά όταν χρειάζεται, αλλά δεν «διαβάζουμε» για αυτά…
