ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Φυσικές καταστροφές – πλημμύρες

φυσικές-καταστροφές-πλημμύρες-808335

Του Γεώργιου Βλόντζου, Αντιπύραρχου, Διοικητή της Π.Υ. της ΒΙΠΕ, M.Sc

Οι πλημμύρες σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρούνται πλέον από τους ποιο συχνούς τύπους φυσικών καταστροφών. Μερικές από τις πιο σημαντικές επιπτώσεις τους είναι η έκθεση της ανθρώπινης ζωής και περιουσίας σε κίνδυνο, η έντονη διάβρωση εδαφών, η καταστροφή γεωργικών και κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και η μόλυνση υδατικών μαζών. Οι πλημμύρες και στον Ελληνικό χώρο αποτελούν τις πιο σημαντικές κατηγορίες φυσικών καταστροφών, τόσο από οικονομικής πλευράς όσο και από πλευράς κόστους σε ανθρώπινες ζωές. Το γεωλογικό ανάγλυφο της Ελλάδας αποτελεί την αιτία για τη σφοδρότητα εκδήλωσης των πλημμυρικών φαινομένων σε σχέση με την κεντρική Ευρώπη, όπου τα πλημμυρικά φαινόμενα εξελίσσονται αργά.

Ο Θεσσαλικός κάμπος μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1930 μαστιζόταν από τις πλημμύρες, οι οποίες ήταν ανεξέλεγκτες και κατέστρεφαν γεωργικές εκτάσεις και οικισμούς, ενώ δημιουργούσαν απέραντα έλη. Τα έλη αυτά αποτελούσαν εστία κουνουπιών, τα οποία μετέδιδαν στους κατοίκους ελονοσία, η οποία κατά τη δεκαετία του 1940 είχε λάβει διαστάσεις μάστιγας. Το ελληνικό κράτος, από τις αρχές του αιώνα χρειάστηκε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αντιπλημμυρικής προστασίας των πεδιάδων της Θεσσαλίας. Για τον σκοπό αυτό κάλεσε ξένους τεχνικούς, όπως τον Ιταλό μηχανικό Νόμπιλε, την αγγλική εταιρεία J.Jackson, την εταιρεία Macdonald κ.ά.

Αργότερα, το έτος 1934, η Αγγλική εταιρεία ΒΟΟΤ ανέλαβε τη μελέτη και κατασκευή όλων των αντιπλημμυρικών έργων στη θεσσαλική πεδιάδα. Όλοι οι μελετητές προέβλεπαν τον εγκιβωτισμό των ποταμών με ανυπέρβλητα αναχώματα. Τα έργα αυτά εγκαταλείφτηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 και συνεχίστηκαν μετά. Στην ουσία ολοκληρώθηκαν το έτος 1961 με την αποξήρανση της λίμνης Κάρλας (Παπακρίβος, 2008), (πηγή Κουγιουμτζίδου Κυριακή Γεωλόγος M.Sc « Εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ, για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, στο Υδατικό Διαμέρισμα της Θεσσαλίας» M.Δ.Ε. 2011).

Στον Νομό Μαγνησίας και Σποράδων υπάρχουν αρκετοί χείμαρροι και ρέματα (Βρύχωνας, Πλατανόρεμα, Χολόρεμα, Ξηριάς, Άναυρος, Κραυσίνδωνας, Κερασιώτης κ.λπ.) όπου εμφανίζονται έντονα πλημμυρικά φαινόμενα. Κύρια αιτία αποτελεί η αστικοποίηση, η οποία συνεπάγεται αύξηση της επιφανειακής απορροής και κατά επέκταση αυξημένο κίνδυνο πλημμύρας. Η επίδραση της αλλαγής χρήσης γης στην επιφανειακή απορροή και στις πλημμύρες γενικότερα, εξαρτάται από τη φύση και την ένταση της αστικοποίησης και ειδικότερα από την αναλογία ανάμεσα στις αδιαπέραστες και στις καλυμμένες με πράσινο περιοχές (Λέκκας 1994 σελ. 81). Με βάση την επεξεργασία των ιστορικών συμβάντων, οι περιοχές όπου έχουν σημειωθεί στο παρελθόν σημαντικές πλημμύρες είναι: 1ον οι χαμηλές περιοχές της κλειστής λεκάνης της Κάρλας και 2ον η παραθαλάσσια ζώνη της περιοχής του Βόλου. Επεισόδια πλημμύρας καταγράφονται επίσης στα ρέματα του Πηλίου και στην παράκτια ζώνη του Πηλίου προς το Αιγαίο Πέλαγος (πηγή http://www.ypeka.gr/Default. aspx?tabid=252&language=el-GR).

Οι πιο καταστροφικές πλημύρες στον Νομό Μαγνησίας ήταν οι εξής:

Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 1955: Βόλος. Απολογισμός 27 νεκροί και 23 τραυματίες. Υλικές ζημιές ανυπολόγιστες, δεκάδες οικίες εξαφανίστηκαν και εκατοντάδες άλλες πλημμύρισαν. Καταστράφηκαν παραπήγματα και σκηνές ανθρώπων που ζούσαν εκεί μετά την πληγή του μεγάλου σεισμού του ’55 λίγους, μόλις λίγους μήνες πριν.

Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2006: Η Μαγνησία κηρύσσεται ακόμα μια φορά σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, μεγάλες καταστροφές σε Νεάπολη, Βόλο, Αγριά και Χόρτο. Το νερό που έπεσε μέσα σε μερικές ώρες μόνο στο Πολεοδομικό Συγκρότημα ήταν ίσο με αυτό τριών μηνών. Η Π.Υ. δέχθηκε περισσότερες από 300 κλήσεις.

Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009: Μόλις τρία χρόνια μετά η Μαγνησία αντιμετώπισε τον πλημμυρικό κίνδυνο για ακόμη μια φορά. Μεγάλες καταστροφές και τρεις άνθρωποι νεκροί στην περιφέρεια. Τα αντιπλημμυρικά έργα στο πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου περιόρισαν τις ζημίες, στην περιφέρεια όμως εμφανιστήκαν εικόνες από τις στιγμές του ’55. (πηγή εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ).

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου