Του Κων. Απ. Σουλιώτη, Επ. λυκειάρχη
Οι Μακεδόνες, πριν και μετά την έλευση του Χριστού, ήταν ξακουστοί και όλοι παντού αναφέρονταν σ’ αυτούς και τους εγκωμίαζαν, γιατί τα κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του βασιλιά των Μακεδόνων ξεπερνούσαν κάθε λογική σκέψη αφού, κατά τον Ιωάννη το Χρυσόστομο, ενώ ξεκίνησε από μια μικρή πόλη, κυριάρχησε σ όλη την οικουμένη λόγω της μεγαλοψυχίας του και της μεγαλοφροσύνης του.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας αναφερόμενοι στον Μ. Αλέξανδρο τον χαρακτηρίζουν ως έναν μοναδικό Ηγέτη. Τονίζουν και επαινούν τον καλό του χαρακτήρα, τη σωφροσύνη του, την αγνότητα του, τη φιλικότητα του, τη φιλανθρωπία του, τη Θεοσέβειά του, την αγάπη του προς τους γονείς του και τους δασκάλους του, την εκτίμηση του προς τους ανθρώπους της αρετής, την αφιλοχρηματία του, την εντιμότητά του και την δικαιοσύνη, την εξυπνάδα του, την αλάθητη λήψη των δύσκολων αποφάσεων του, την οραματικότητά του και πολλά άλλα.
Επιγραμματικά θα αναφερθούμε σε μερικές από τις αρετές του Μ. Αλεξάνδρου, για τις οποίες οι Πατέρες αναφέρονται με εξαιρετικά λόγια
- Για την ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ του ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης γράφει ότι ο Αλέξανδρος ελευθέρωσε τους αιχμαλώτους των Σάρδεων, ύστερα από το αίτημα του Αθηναίου πολιτικού Φωκίωνα. Ο ιερός Φώτιος γράφει ότι σπάνια υπήρχε μέρα που ο Αλέξανδρος δεν είχε ευεργετήσει άνθρωπο και όταν καμιά φορά συνέβαινε αυτό έλεγε με μεγάλη στενοχώρια: «Σήμερον ουκ εβασίλευσα».
- Για τη ΦΙΛΙΑ του ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσης γράφει ότι οι σοφοί της εποχής του Αλεξάνδρου τον θαύμαζαν για τα καλά του λόγια που έλεγε στους φίλους του «ο θησαυρός μου είναι οι φίλοι μου». Και ο Μάξιμος ο Ομολογητής λέγει ότι μια μέρα ρώτησε κάποιος τον Αλέξανδρο: «πού τους έχεις τους θησαυρούς σου;», και ο Αλέξανδρος του έδειξε τους φίλους του και είπε: «σ’ αυτούς εδώ, στους φίλους μου».
- Για την ΑΓΝΟΤΗΤΑ του πολλοί πατέρες -Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιερός Φώτιος, Μάξιμος ο Ομολογητής, Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, ο Μέγας Βασίλειος και άλλοι- σχολιάζοντας για όσα γράφει ο Πλούταρχος για τον Μ. Αλέξανδρο ότι «όλοι θαυμάζουν τον Αλέξανδρο γιατί είχε επιδείξει πιο μεγάλη αγνότητα απέναντι στις γυναίκες των Περσεών παρά ανδρεία απέναντι στους Πέρσες…» μνημονεύουν την μεγάλη αυτή αρετή του Αλεξάνδρου. Ο Μ. Βασίλειος π.χ. γράφει σχετικά: «… Οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου παρουσίασαν ενώπιόν του στα Σούσα την αιχμάλωτη οικογένεια του νικημένου Δαρείου. Ανάμεσα στα μέλη της ξεχώριζαν για την εξαιρετική ομορφιά τους η σύζυγος και οι θυγατέρες του Πέρση Βασιλιά. Ο Αλέξανδρος τις σεβάστηκε και αυτός ο τόσο νεαρός άνδρας, ούτε τριάντα ετών τότε, αλλά και κυρίαρχος του κόσμου, δεν επέτρεψε στον εαυτό του ούτε καν το κεφάλι του και τα μάτια του να σηκώσει για να δει το πρόσωπο τους. Γιατί θεώρησε πως είναι ντροπή γι αυτόν που κατανίκησε τόσους άνδρες να νικηθεί από γυναίκες. («αισχρόν είναι κρίνων τον άνδρα ελόντα γυναικών ηττηθήναι»).Με απλά λόγια οι πατέρες -και όχι μόνο- αναγνωρίζουν και περιγράφουν ότι η αγνότητα ήταν η μεγαλύτερη αρετή του νεαρού Αλεξάνδρου της Εκκλησίας
- Και θα κλείσω τις αναφορές των Πατέρων της Εκκλησίας στο πρόσωπο και τις αρετές του Μ. Αλεξάνδρου με μια ρήση του την οποία καταγράφει ο Μάξιμος ο Ομολογητής: « Όποιος υποσχέθηκε πως θα φυλάξει κάποιο μυστικό και δεν το φύλαξε, αλλά το φανέρωσε, είναι ή άδικο0ς ή πολύ ακρατής («άδικος έστιν ή ακρατής άγαν»). Αυτός, δηλαδή, που το φανέρωσε, για να εισπράξει κάποιο κέρδος, είναι άδικος. Αυτός πάλι που το φανέρωσε χωρίς κάποιο όφελος, είναι ακρατής. Και οι δύο είναι εξίσου κακοί («…ίσως δε γ’ εισίν αμφότεροι κακοί»).
Αυτός ήταν ο Αλέξανδρος και ο καλός του χαρακτήρας φαίνεται ξεκάθαρα και από όσα είπε στο συμπόσιο των αρχόντων όλης της Ανατολής και των στρατηγών του, που έκανε στην πόλη Ώπη (πρόκειται για τον λεγόμενο όρκο του Αλεξάνδρου). Είπε ο Μ. Αλέξανδρος:»… θεωρείτε την Οικουμένη Πατρίδα σας… Δεν με ενδιαφέρει η καταγωγή ούτε η ράτσα των ανθρώπων. Τους καταμερίζω με ένα μόνο κριτήριο, την αρετή… Τον Θεό δεν πρέπει να τον νομίζετε σαν έναν αυταρχικό Κυβερνήτη, αλλά σαν κοινό Πατέρα όλων, ώστε η διαγωγή σας να μοιάζει με τη ζωή που κάνουν τα αδέλφια στην Οικογένεια… Τον όρκο κρατείστε τον σαν συμβόλαιο αγάπης…»(Αρριανού: Αλεξάνδρου Ανάβασις 7,11).
