Η κατάληψη του Μπιζανίου από τον Ελληνικό Στρατό και το ανώτερο ήθος του Ελληνα Μεράρχου
Του Νίκου Τσεκούρα, Συνταξιούχου Δάσκαλου
Ι- ΚΑΤΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ: 4-3-1913
Το Μπιζάνι ήταν παλιά έδρα του νομού Ιωαννίνων και κατείχε δεσπόζουσα αμυντική θέση. Από τη θέση αυτή οι Τούρκοι φρουροί, μπορούσαν να ελέγχουν τις δυο οδικές αρτηρίες που οδηγούσαν στην πλατεία των Ιωαννίνων και έπαιρναν τα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα τους, σε πιθανές εξορμήσεις του ελληνικού στρατού, για την κατάληψη των Ιωαννίνων.
Τα προκεχωρημένα τούρκικα χωριά: (Μανωλιάσσα, Κανάτα και Αυγό), είχαν σύγχρονα αμυντικά οχυρά, συνάμα δε, υποστηρίζονταν και από σύγχρονο βαρύ πυροβολικό.
Και επειδή τα εχθρικά πολεμικά προσόντα ήταν και πολλά και αξιόλογα, οι δε εξορμήσεις του ελληνικού στρατού που γίνονταν κατά μέτωπο, ήταν λανθασμένες, δεν επιτυγχάνονταν ο επιδιωκόμενος σκοπός τους.
Για το λόγο αυτό, το ελληνικό στρατιωτικό αρχηγείο στις 4 Μαρτίου 1913, επινόησε και έθεσε σε εφαρμογή το έξυπνο σχέδιο της παραπλάνησης του εχθρού με βολές πυροβολικού και με επιθέσεις μονάδων πεζικού, στον τομέα: Μπιζάνι, Κουτσελιό και Κατρίτσα.
Το δε Β΄ τμήμα της στρατιάς, συγκεντρώθηκε με μυστικότητα απέναντι στον τομέα της Μανωλιάσσας Άγιος Γεώργιος Τσούκα. Έτσι με την εφαρμογή του έξυπνου σχεδίου της παραπλάνησης, το Μπιζάνι εγκλωβίστηκε από τον ελληνικό στρατό.
Να τονίσω ότι, στην κατάληψη του Μπιζανίου 4-6-1913, πέραν από τα στρατευμένα παιδιά μας, συμμετείχαν και έλληνες στρατιώτες εθελοντές από τα νησιά, τη Μάνη, την Αρκαδία, την Κρήτη και την Κύπρο και έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για τη λευτεριά. Αναφέρω ακόμα ότι στη μάχη για την κατάληψη του Μπιζανίου, από μέρος των ελλήνων συμμετείχε ο στρατηγός Σαπουντζάκης καθώς και ο αρχηστράτηγος του ελληνικού στρατού, ο διάδοχος Κωνσταντίνος και από μέρος των τούρκων ο ΕΣΑΤ-ΠΑΣΣΑΣ.
Το πρωί της επόμενης μέρας, το Β΄ τμήμα της στρατιάς, εξαπέλυσε αιφνιδιαστικά επίθεση με ιδιαίτερη σφοδρότητα και το θαύμα έγινε.
- Το Μπιζάνι κατελήφθηκε.
Μετά την κατάληψη του Μπιζανίου που έγινε στις 21 Φεβρουαρίου 1913, επακολούθησε βαθιά εισχώρηση στο Δυτικό τμήμα των επιχειρήσεων. Το 1o Σύνταγμα των ευζώνων μαζί με το 9ο τάγμα υπό του ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου τα κατάφερε και έφτασε στις παρέες των Ιωαννίνων.
Απερίγραπτη ιαχή σηκώθηκε από τη μια άκρη, έως την άλλη της πολυβασανισμένης πολιτείας. Η φωνή και τα μάτια των Ιωαννιτών, εκείνο το πρωί, έμοιαζε ανθρώπων, που δεν είδαν θαύμα. Μέσα σε λίγες ώρες, το έδαφος σκεπάστηκε από κόκκινα κουρέλια. Ο καθένας έβγαζε από το κεφάλι του το φέσι που το φορούσε θέλοντας και μη, το ξέσκιζε και το πετούσε κομμάτια καταγής.
Τα ευζωνάκια που ήταν ακόμη στις γύρω βουνοκορφές, όταν τα ξημερώματα, είδαν άσπρες σημαίες να κυματίζουν στα οχυρά της πόλης, έβγαλαν μυριόστομες κραυγές «Ζήτω ο στρατός μας!»
Και ούρλιαζαν και φιλιόταν με δάκρυα στα μάτια τους.
ΙΙ- Το ανώτερο ήθος του Ελληνα Μεράρχου
Να συμπληρώσω ότι, στο οχυρό βοϊδολίβαδο, συνέβη και τούτο το απίστευτο περιστατικό.
Ο Τούρκος μέραρχος του τομέα, μόλις είδε τον Έλληνα μέραρχο της έκτης μεραρχίας να πλησιάζει στο οχυρό του με το επιτελείο του, τράβηξε το σπαθί του και κάλπασε με τ’ άλογό του προς το μέρος του. Όταν πλησίασε σε λίγα μέτρα, κράτησε τ’ άλογό του, χαιρέτησε κατεβάζοντας το γυμνό σπαθί του και γυρίζοντας προς τον Ελληνα μέραρχο, του είπε, σε Γαλλική γλώσσα:
«Στρατηγέ μου, είσαστε πραγματικά άξιος, να σας παραδώσω το σπαθί μου», για να πάρει την απάντηση από τον έλληνα μέραρχο.
«Κρατήστε το ξίφος σας, κύριε συνταγματάρχα, γιατί το τιμήσατε, αγωνισθείς υπέρ της πατρίδας σας» και πράγματι δεν το πήρε· έδειξε το ΑΝΩΤΕΡΟ ΗΘΟΣ του= μεγαλοψυχία, ευγένεια ψυχής, γενναιοφροσύνη και μεγαθυμία.
Τα Γιάννενα από κείνη την ώρα, ήταν Ελληνικά!
Την άλλη μέρα, 22 Φεβρουαρίου, ο Μελάς, που ήτανε να μπει ο Κωνσταντίνος στα Γιάννενα, ο ουρανός σαν νάθελε να γιορτάσει κι αυτός, … ξαστέρωσε. Κι ένας ήλιος ανοιξιάτικος σκόρπιζε στην πολιτεία την γλυκιά θαλπωρή του.
Η είσοδος στην πολιτεία ήταν μεγαλόπρεπη και αποθεωτική. Ο Κωνσταντίνος μπροστά, ο Δαγκλής και ο Δούσμανης μετά, κατόπιν οι πρίγκιπες και ύστερα το επιτελείο.
Στην είσοδο της πόλης, τους υποδέχτηκε το Ιερατείο, με επικεφαλής το Μητροπολίτη.
«Η πορεία δια μέσου της πόλεως τηλεγραφούσε ο Κωνσταντίνος στην Κυβέρνηση, εγένετο εν μέσω αληθούς φροντίδας σύμπαντος του λαού»
«Αν και εκείνη την εποχή του έτους, συνεχίζει ο Μελάς, ήταν σπάνια τα λουλούδια, οι γυναίκες και τα κορίτσια είχαν μαδήσει τις γλάστρες τους κι έραιναν τον Κων/νο, το στρατηγό και τα σώματα της φάλαγγας από τα μπαλκόνια στολισμένα με τους πιο πολυτελείς τάπητες που είχε ο καθένας. Πολλές γυναίκες ρίχνανε ρύζι, όπως και στους γάμους.
Και η Γαλλίδα συγγραφέας Γκυ-Σαντεϊτλέρ, που βρισκόταν εκείνη τη μέρα στα Γιάννενα, στο βιβλίο της «Πολιορκημένη πόλη» περιγράφει:
«Εγελούσαν, έκλαιγαν, εφιλιούντο γέροι και νέοι, πτωχοί και πλούσιοι. Αλλόφρονες με λυγμούς εις την φωνήν, σαν παραληρούντες ή ευρισκόμενοι εις έκστασιν εφώναζαν «Ζήτω!!!».
