Του Ευθύμιου Ζιγγιρίδη,
ΒΕngMSc AMIEEMILT, Συμβούλου Στρατηγικών Επενδύσεων
Οταν η Αμερική και η Ευρώπη φτερνίζονται η ελληνική οικονομία παθαίνει «πνευμονία». Τα τελευταία χρόνια η οικονομία της Ευρώπης και της Αμερικής έχουν παρουσιάσει σημαντική άνοδο ιδιαίτερα μετά την κρίση του 2008. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε φάση πλήρους απασχόλησης με τα αντισυμβατικά μέσα (ποσοτική χαλάρωση) να έχουν τερματιστεί και τα επιτόκια να ανεβαίνουν. Η θέσπιση των φορολογικών μειώσεων της προεδρίας Τραμπ έρχεται στην κορυφή του οικονομικού κύκλου, κάτι που θα μπορούσε να παρατείνει τη διάρκεια αυτής της φάσης. Η Ευρωζώνη, στην οποία ανήκει η χώρα μας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του περασμένου Ιανουαρίου, το 2017 αναμενόταν να πιάσει κατά μέσο όρο ανάπτυξη 2,5% που είναι το ισχυρότερο ποσοστό μετά το 3% του 2007. Η καλή πορεία των οικονομικών της Ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια ωθείται και από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ αλλά και από τις χαμηλές τιμές στην ενέργεια. Μετά το 2014 η τιμή του πετρελαίου προσγειώθηκε από τα 100 δολάρια το βαρέλι στα 30-40 δολάρια ΤΟ 2016.
Οι ιδιαίτερα ευνοϊκές αυτές συνθήκες βοήθησαν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά να αυξήσουν τη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών. Η εξέλιξη αυτή είχε αντίκτυπο στις ελληνικές εξαγωγές και τον αριθμό των τουριστών που επισκέφθηκαν τη χώρα μας. Μολονότι οι διεθνείς συγκυρίες ήταν ευνοϊκές, η ελληνική οικονομία μόλις κατάφερε άνοδο 1,4% μετά από 8 χρόνια ύφεσης. Κάτι αντίστοιχο συνέβη στις ΗΠΑ το 1929 και μετά από 4 χρόνια ύφεσης οι ρυθμοί ανάπτυξης έφτασαν από 5% έως 9 %. Όταν μια οικονομία έχει φθάσει στον πάτο συνήθως εκτινάσσεται προς τα πάνω ειδικά όταν οι διεθνείς συνθήκες είναι ευνοϊκές. Δυστυχώς η ελληνική οικονομία δεν κατάφερε έως τώρα να εκτιναχθεί. Οι γνωρίζοντες ελάχιστα οικονομικά, αντιλαμβάνονται πως μια οικονομία μετά από μια μεγάλη κρίση κατά την οποία έχασε πάνω από το 25% του ΑΕΠ αντιδρά σαν πιεσμένο ελατήριο και εκτινάσσεται βίαια.
Τα επόμενα χρόνια οι διεθνείς συνθήκες δεν θα είναι τόσο ευνοϊκές για τους παρακάτω λόγους:
- Αύξηση του πετρελαίου στα 65 ευρώ το βαρέλι σε σχέση με τις αρχές του 2017 που κόστιζε 45 ευρώ το βαρέλι και στις αρχές του 16 στα 30 ευρώ το βαρέλι. Τα τελευταία χρόνια λοιπόν η Ελλάδα εξοικονόμησε 10 δισ. ευρώ με την πτώση του πετρελαίου ωστόσο η άνοδος των τελευταίων 3 ετών στέγνωσε και εξαφάνισε αυτό το «περίσσευμα».
- Άλλος παράγοντας που επηρεάζει την ελληνική οικονομία είναι η εκτόξευση τις τελευταίες εβδομάδες του διατραπεζικού δανεισμού Libor. To Libor είναι το αντίστοιχο Euribor της ευρωζώνης. Στα τέλη του 2017 ήταν 1,7% και τώρα ανέρχεται στο 2,5%. Αυτό σημαίνει ότι οι δανειολήπτες πληρώνουν περισσότερο για τα δάνεια τους επομένως δεν έχουν αρκετά χρήματα για να καταναλώσουν. Όλα τα προηγούμενα κραχ του 2000 και του 2008 συνέβησαν όταν κινήθηκαν τα επιτόκια του Libor από το 3 στο 7% και από το 1 στο 5,5% αντίστοιχα. Όταν λοιπόν το Libor αυξάνεται συμβάλλει μαζί με άλλους παράγοντες σε μια οικονομική κρίση.
- Τα δημοσιονομικά πλεονάσματα τα οποία επιτυγχάνονται λόγω της αποστράγγισης των αποθεμάτων των πολιτών και των επιχειρήσεων κάτι που σημαίνει στην μη διάθεση χρημάτων στην αγορά επομένως στην δυσκολία των περισσότερων επιχειρήσεων να επιβιώσουν.
- Οι προστατευτικές πολιτικές της κυβέρνησης των ΗΠΑ βάζοντας δασμούς σε εισαγόμενα προϊόντα θα οδηγήσουν τις ΗΠΑ σε οικονομικό πόλεμο με Ασιατικές χώρες και η μη ελεύθερη διακίνηση του εμπορίου θα αυξήσει τις τιμές και κατ επέκταση θα αρχίζει να επηρεάζεται ανοδικά ο πληθωρισμός. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα αυξήσει τα μηδενικά επιτόκια κάτι που σημαίνει συγκράτηση της αναπτυξιακής πορείας των τελευταίων ετών. Αυτό μαζί με το επικείμενο τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης στην ΕΕ θα έχει αρνητικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη της Ευρώπης και κατ επέκταση της Ελλάδας η οποία σε κάθε περίπτωση βρίσκεται ήδη σε δύσκολη θέση.
Ο συνδυασμός των οικονομικών αρνητικών συγκυριών μαζί με τις διεθνείς αρνητικές γεωπολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις (βλέπε ευρωσκεπτιστικές κυβερνήσες στη ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός ΕΕ, Η Ρωσία απειλεί στην Μέση Ανατολή, οι ΗΠΑ έχουν κυβέρνηση η οποία θεωρείται αναχρονιστική σε όλα τα επίπεδα κτλ) είναι ένα εκρηκτικό μείγμα το οποίο δεν ξέρει κανείς πότε θα εκραγεί.
Το 2018 και το 2019 θα είναι πολύ δύσκολες χρονιές για την χώρα μας αφού οι διεθνείς οικονομικές και πολιτικές συγκυρίες δεν θα είναι ευνοϊκές. Ο μόνος τρόπος αντίδρασης είναι η αλλαγή στο μίγμα οικονομικής πολιτικής προκειμένου να σώσουμε ό,τι έχει απομείνει από την ελληνική οικονομία. Ας συνέλθουν λοιπόν στην ελληνική κυβέρνηση και ας στρίψουν το τιμόνι σε ασφαλείς θάλασσες.
