Του Γκουμάκη Ιωάννη,
Πτυχιούχου Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Τους τελευταίους μήνες, ο χώρος των Βαλκανίων και του Αιγαίου υπόκειται σε αλλαγές και διαφοροποιήσεις γεωπολιτικά και οικονομικά, με έντονους ρυθμούς. Εξελίξεις και προστριβές οι οποίες επηρεάζουν άμεσα τη χώρα μας.Η «σκακιέρα» για την Ελλάδα χωρίζεται σε δύο μέτωπα: το μέτωπο του Βορρά και το μέτωπο της Ανατολής. Στα Βόρεια το «σκοπιανό», γνωστό πλέον σε όλους, βρίσκεται στο προσκήνιο, ενώ στα ανατολικά, οι τούρκικες αμφισβητήσεις και προκλήσεις, πλέον σε μορφή ευθείας παραβίασης (ιδίως μετά τον διεμβολισμό του «Γαύδος» από τούρκικη ακταιωρό στην περιοχή των Ιμίων), διαμορφώνουν ένα σκηνικό πίεσης στην ελληνική πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα.
Το Μαξίμου, ειδικότερα στο θέμα των Σκοπίων, απαντά με ενδοτισμό, υποχωρήσεις και κινήσεις καλής θελήσεως. Πιέσεις από ΗΠΑ και ΕΕ, συναντήσεις επί συναντήσεων πολιτικών αρχηγών, δηλώσεις και κινήσεις, πυροδοτούν λαϊκές αντιδράσεις και συλλαλητήρια. Στο μέτωπο του Αιγαίου, μετριοπάθεια απέναντι στις τούρκικες ενέργειες, ρήξη στις σχέσεις Αμερικής – Τουρκίας και διαδοχικές «πόρτες» της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Ερντογάν. Η Ελλάδα, μαστισμένη από οικονομική κρίση και με ελλείψεις στον τομέα των εξοπλιστικών, έναντι των προαιώνιων εχθρών της, έχει ως μοναδικό όπλο στη φαρέτρα της τη διπλωματία και τις σχέσεις της με τους «δυνατούς», διατηρώντας μία πολιτική κατευνασμού, γνωστή άλλωστε από παλαιότερες κυβερνήσεις. Μόνο που αυτή η σχέση του δυνατού με τον αδύναμο, όπως ισχύει πάντοτε, απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, υποχωρήσεις και φυσικά θυσίες.
Η ελληνική κυβέρνηση οφείλεινα μελετήσει τα ζητήματαμε ρεαλισμό, μιας και ούτε οι ΗΠΑ βρίσκονται σε οριστική ρήξη με τους γείτονες, ούτε και στην Ευρώπη φάνηκε να καταδικάζουν τα πρόσφατα επεισόδια των Ιμίων μαζικά και συντονισμένα, όπως θα έπρεπε. Το αναπάντεχο πάντρεμα Ρωσίας – Τουρκίας από την άλλη, δεν αφήνει περιθώρια στην ελληνική κυβέρνηση για ελπίδες παραδοσιακών συμμαχιών και μικροπολιτικές ψηφοθηρικών συμφερόντων. Είναι η μοίρα των σχέσεων μεταξύ των δυνατών να αφήνουν «στην απ’ έξω» τον αδύναμο. Παράλληλα, σε δηλώσεις του ο Ερντογάν, έχει καταστήσει σαφές στην παγκόσμια κοινή γνώμη, τη συμπάθεια του προς το κράτος των Σκοπίων, μιας και δε δίστασε να αποκαλέσει τους Σκοπιανούς «αδέρφια του Μακεδόνες» και να στραφεί κατάφορα κατά της Ελλάδας στο φλέγον θέμα της ονομασίας της γείτονος, θέτοντας την έτσι κάτω από την προστασία του. Συνεπώς, η Ελλάδα βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Και είναι πολύ πιθανό για την ώρα να πορευτεί μόνη της. Γι’ αυτό λοιπόν, οφείλει όσο καμία άλλη φορά, να είναι έτοιμη να προλάβει τις εξελίξεις, διπλωματικά και στρατιωτικά, όταν αυτές προκύψουν. Πρέπει η χώρα μας να εκτιμήσει την κατάσταση με προσοχή και να κλείσει τα ανοιχτά μέτωπα. Η αρχή πρέπει να γίνει από τα Σκόπια.
Το παράθυρο που άνοιξε στο θέμα της ονομασίας ξανά, ίσως αποβεί μοιραίο αν περάσει ανεκμετάλλευτο. Η ελληνική πλευρά οφείλει να αναζητήσει και να διεκδικήσει τα δίκαια της, επιβάλλεται όμως να κλείσει το βόρειο μέτωπο αν επιθυμεί να έχει καλυμμένα τα νώτα τηςκαι να ενισχύσει το ρόλο της στην περιοχή. Η ένταξη των Σκοπίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην οικογένεια του ΝΑΤΟ, με μία ονομασία συμφέρουσα και αποδεκτή για εμάς αλλά και τους γείτονες, ίσως αποδειχθεί ο ακρογωνιαίος λίθος μίας μακράς διακρατικής συνεργασίαςαπέναντι στις διάφορες εχθρικές επιβουλές και ιμπεριαλιστικές βλέψεις της Άγκυρας. Ένα ανάχωμα, χρήσιμο, στο μέτωπο απέναντι στην Τουρκία.
Το αν η ελληνική κυβέρνηση πρέπει ή όχι να δεχθεί όνομα «Μακεδονία ή παράγωγα της», ως ονομασία του κράτους των Σκοπίων, δεν δύναται να κριθεί, δυστυχώς, αποκλειστικά βάσει λαϊκών επιταγών και λογικής, ιστορικής συνοχής και τεκμηρίωσης. Οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, που θα αποφέρει μία τέτοια κίνηση απαιτείται να ληφθούν υπόψη. Η στάση την οποία παράλληλα θα διατηρήσει η χώρα μας στο Αιγαίο, οφείλει να είναι πυροσβεστική, αλλά ενδεικτική των συμφερόντων και δικαιωμάτων της στην περιοχή. Τέτοιου είδους ενέργειες είναι επιτεύξιμες μόνο με ενιαία κομματική πολιτική και ευθύνη των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Συνεννόηση και συνεργασία αριστεράς, δεξιάς και κέντρου. Συντονισμένη αντιμετώπιση επί των Σκοπίων, συντονισμένηδράσηεπί της Άγκυρας. Το σκάκι είναι θέμα στρατηγικής σε τελική ανάλυση…
